Thành tựu đáng tự hào

Thời gian qua, các nữ trí thức ở Đồng Nai đã có nhiều sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được áp dụng trong thực tiễn.

Có thể kể đến các đề tài khoa học đã triển khai trong thực tế như: "Thực trạng và giải pháp phát huy vai trò Nữ trí thức tỉnh Đồng Nai trong bối cảnh hiện nay" do NGƯT.TS Nguyễn Thị Thu Lan – Chủ tịch Hội Nữ trí thức Tỉnh và TS. Vũ Thị Nghĩa - Phó hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh đồng chủ nhiệm; Đề tài “Xây dựng mô hình hoạt động tâm lý học học đường tại các trường phổ thông ở Đồng Nai” (Ths. Phạm Thị Hải); Đề tài “Ứng xử văn hóa của cán bộ lãnh đạo, quản lý tỉnh Đồng Nai” (Ths. Lê Thị Cát Hoa); Đề tài “Nghiên cứu chế tạo thuốc bảo vệ không độc hại (sản phẩm từ Công nghệ nano) có khả năng điều trị các loại bệnh do nấm, vi khuẩn trên cây cam, quýt” và “Phân lập, tuyển chọn một số vi khuẩn probiotic phục vụ nuôi tôm thẻ chân trắng tại huyệnNhơn Trạch, tỉnh ĐồngNai” của hội viên Chi hội Nữ tríthức trường Đại học Lạc Hồng…

NGƯT.TS Nguyễn Thị Thu Lan, Chủ tịch Hội Nữ trí thức tỉnh Đồng Nai tặng thưởng cho nữ tài năng

PGS, TS. Huỳnh Linh Chi - Trường Đại học Đồng Nai có 02 đề tài nghiên cứu cấp Bộ: "Tìm kiếm hoạt chất trong vài loại địa y Pamotrema, Roccella, Dendricosticta, Labaria có khả năng ức chế vài dòng tế bào ung thư", "Khảo sát khóa học của các loài địa y Parmotrema dilatatum, Roccella montagnei, Usnea cenratina, Sticta wegielii và Parmontrema reticulatum nhằm tìm kiếm các hoạt chất mới có khả năng ức chế một số dòng enzyme xanthine oxidase, glucosidase và tyrosinase"; 02 đề tài cấp trường: "Tìm kiếm các hợp chất có hoạt tính kháng ung thư từ loài địa y Paramotrema praesorediosum (Nyl) Hale thu hái tại Đồng Nai" , "Khảo sát thành phần hóa học cao chloroform địa y Usnea ceratina". Những nghiên cứu khoa học cơ bản về các loài thực vật, địa y của chị và các cộng sự đã được công bố trên các tạp chí quốc tế. Các kết quả nghiên cứu đó đã được áp dụng để phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe con người.

Một gương mặt tiêu biểu khác là TS Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa, khoa Kỹ thuật Hóa học và Môi trường, Đại học Lạc Hồng. Chị  đã  thực hiện nhiều công trình nghiên cứu rất có ý nghĩa và kết quả của một số công trình nghiên cứu đó hiện đang được ứng dụng trong thực tiễn, như: “Nghiên cứu công nghệ sản xuất cá viên”; “Nghiên cứu quá trình sinh tổng hợp protease và amilase của nấm mốc Asp.Oryzae”; “Nghiên cứu xử lý nước thải bằng than xương”; “Thiết kế hệ thống xử lý nước cấp tại Khu nội trú Trường Đại Lạc Hồng”; “Tách và tinh chế Collagen từ da cá Basa”; “Tách collagen từ da cá Basa bằng phương pháp hóa sinh”; “Tinh chế collagen từ da cá Tra (Pangasius Hypothlmus) để ứng dụng trong mỹ phẩm; “Nghiên cứu động học trích ly collagen từ da cá Tra (Pangasius Hypothlmus). Nhiều công trình khoa học của TS Lê Thị Thu Hương đã được các công ty mỹ phẩm đặt hàng để ứng dụng đưa vào sản xuất. 

Các nữ trí thức tỉnh Đồng Nai

Là một giảng viên trẻ của Trường Đại học Lạc Hồng, Thạc sĩ Đoàn Thị Tuyết Lê tham gia làm chủ nhiệm nhiều đề tài nghiên cứu khoa học trong đó có đề tài “Phân lập, tuyển chọn một số vi khuẩn probiotic phục vụ nuôi tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) tại huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai”. Chị cũng đã nghiên cứu thành công đề tài “Phương pháp phân biệt các loại thịt heo, bò, gà, dê, cừu bằng kỹ thuật multiplex- PCR” và đạt giải nhất cuộc thi Tài năng trẻ Việt Nam (năm 2012). Ngoài ra, Thạc sĩ Đoàn Thị Tuyết Lê còn tham gia biên soạn nhiều giáo trình, tài liệu chuyên khảo và các đề tài nghiên cứu khoa học phục vụ trong giảng dạy và đào tạo của nhà trường. Các công trình nghiên cứu mà chị thực hiện luôn được Hội đồng khoa học đánh giá cao và ứng dụng tốt cho những nhiệm vụ trọng điểm của nhà trường. Để đưa các công trình nghiên cứu đến gần với cuộc sống, Thạc sĩ Đoàn Thị Tuyết Lê đã mạnh dạn thành lập doanh nghiệp nuôi cấy đông trùng hạ thảo để cung cấp cho nhu cầu của người tiêu dùng. Sản phẩm đông trùng hạ thảo do công ty của Thạc sĩ Đoàn Thị Tuyết Lê sản xuất dựa trên phương pháp hữu cơ nên chất lượng dinh dưỡng cao vừa bảo đảm an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.

Hiện tại, đội ngũ nữ trí thức tỉnh ĐồngNai phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng so với các giai đoạn trước. Số lượng đề tài, đề án có nữ trí thức tham gia làm chủ nhiệm và thành viên chính tăng lên mỗi năm, đóng góp khoảng 20% các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của cơ quan, đơn vị, địa phương. Ngoài ra, nhiều nữ trí thức đã có các sáng kiến trong cải tiến kỹ thuật, nâng cao hiệu quả, hiệu suất công việc. Các nữ trí thức của ngành giáo dục, ngành y tế…còn có một số đề tài nghiên cứu các cấp tham gia báo cáo tại các Hội nghị khoa học trong và ngoài nước, tạo nền tảng cho những nghiên cứu chuyên sâu.

 Những rào cản, thách thức

Rào cản lớn ảnh hưởng tới đội ngũ nữ trí thức khi phát triển sự nghiệp nói chung, tham gia công tác nghiên cứu khoa học nói riêng, chính là những tư tưởng, quan niệm từ phía gia đình, cộng đồng, xã hội. Từ xa xưa, ông cha ta đã có câu “đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm”. Trong khi đó, việc nghiên cứu khoa học là hoạt động nhiều khó khăn, thử thách, đòi hỏi sự dấn thân. Người làm nghiên cứu khoa học chịu nhiều vất vả, đặc biệt càng trở nên thách thức đối với phụ nữ, khi họ vừa gánh trên vai các trách nhiệm “làm mẹ, làm vợ” và vừa hoàn thành “việc nước” lại vừa “đảm việc nhà”. Ngoài ra, tư tưởng “trọng nam, khinh nữ” trong xã hội đã khiến nhiều người chưa coi trọng năng lực của người phụ nữ, nhất là phụ nữ thực hiện hoạt động nghiên cứu khoa học. Điều này không chỉ hạn chế nữ giới tiếp cận giáo dục bậc cao, mà còn ảnh hưởng đến cách nhìn nhận, đánh giá, lựa chọn, đào tạo, sử dụng nữ trí thức, kìm hãm sự thăng tiến, phát triển của người phụ nữ. Do vậy, những tư tưởng, quan niệm và niềm tin không đúng chỗ này, là những rào cản đối với đam mê, nhiệt huyết đi theo con đường nghiên cứu khoa học của nữ trí thức. Bởi lẽ, nếu không được sự thông cảm, sẻ chia và ủng hộ từ phía người chồng, gia đình, thậm chí là đồng nghiệp, cấp trên, thì bản thân người phụ nữ sẽ gặp nhiều khó khăn, thử thách để dành thời gian, công sức và tâm huyết cho công tác nghiên cứu khoa học.

 Thứ nữa là vấn đề về cơ chế, chính sách, quy định đối với cán bộ nữ hiện nay cũng gây khó khăn cho cán bộ khoa học nữ. Hiện nay địa phương chưa có quy định về việc tạo điều kiện ưu tiên cho nữ trí thức tham gia các đề tài nghiên cứu khoa học, cũng chưa có cơ chế đặt hàng cho các nữ trí thức có năng lực nghiên cứu để thực hiện các đề tài khoa học, nhất là đề tài khoa học cấp tỉnh, cũng chưa có chính sách nâng lương trước thời hạn đối với cán bộ nữ có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học… Việc thực hiện thiên chức của người vợ, người mẹ trong gia đình, nên việc áp dụng chính sách chung cho cán bộ khoa học (cả nam và nữ) về bản chất là chưa bình đẳng trong hoạt động nghiên cứu khoa học.

Ngoài ra, những yêu cầu về thủ tục trong thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học, nhất là các đề tài khoa học cấp tỉnh cũng đang là một rào cản lớn đối với nữ trí thức thi dấn thân vào con đường nghiên cứu khoa học. Những quy định trong xét tuyển, những yêu cầu về thủ tục thanh toán kinh phí đang còn quá nhiều những bất hợp lý. Để nữ trí thức tham gia đấu thầu và có thể thắng thầu một đề tài cấp tỉnh, họ phải mất quá nhiều công sức và thời gian nhưng khi đã thắng thầu và đi vào triển khai thực hiện đề tài họ còn phải đối diện với quá nhiều những khó khăn. Chính điều này đã khiến cho các nữ trí thức rất ngại tham gia thực hiện các đề tài. Đây là một thực tế mà hôm nay trên diễn đàn này, chúng tôi rất mong lãnh đạo các cơ quan có chức năng, thẩm quyền quan tâm để có những tháo gỡ kịp thời nhằm tạo động lực cho đội ngũ nữ trí thức cả nước tích cực, hăng hái tham gia nghiên cứu khoa học.

Giải pháp phát huy vai trò của đội ngũ nữ trí trong nghiên cứu khoa học

Để tạo điều kiện cho đội ngũ nữ trí thức tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học, được sống với đam mê và cống hiến, tích cực hội nhập quốc tế, cần thực hiện những giải pháp sau:

Một là, nâng cao nhận thức của xã hội về vai trò của nữ trí thức nói chung, nữ trí thức trong nghiên cứu khoa học nói riêng thông qua các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình. Cần đổi mới, đa dạng hóa về hình thức thể hiện và nội dung tuyên truyền về bình đẳng giới trên nhiều phương tiện, môi trường khác nhau, từng bước thay đổi quan niệm về việc thực hiện chức năng nuôi dạy con, chăm sóc gia đình không phải là việc riêng của người phụ nữ, người vợ mà đó là công việc chung của cả nam và nữ, của cả vợ và chồng.

Hai là, bên cạnh việc xây dựng chế độ đãi ngộ và tôn vinh các nhà khoa học nữ, cần có chính sách cụ thể khuyến khích phát triển năng lực nghiên cứu khoa học của nữ trí thức như tạo điều kiện cho họ thực hiện các dự án, đề tài khoa học các cấp; Có chế độ khuyến kích, động viên đối với các nữ trí thức trẻ có các công trình nghiên cứu, có sản phẩm khoa học hướng tới phát triển bền vững, bảo đảm sự hài hòa trong phát triển kinh tế, môi trường và xã hội. Ngoài ra, còn phải có chế độ cụ thể đối với những nữ trí thức có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học; Có các hình thức khen thưởng bằng vật chất và tinh thần thỏa đáng, kịp thời đối với những thành công của nữ trí thức trong nghiên cứu khoa học. Ngoài giải thưởng theo quy định của Nhà nước,các tỉnh nói chung và  Đồng Nai nói riêng  cần có những giải thưởng riêng dành cho nữ trí thức có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học.

Ba là, cần tăng cường giao các đề tài, dự án cho các nhà khoa học nữ để sử dụng tài năng của họ một cách tối đa. Bên cạnh đó cần tạo môi trường nghiên cứu khoa học hiện đại, dân chủ để động viên, khích lệ nữ trí thức đam mê nghiên cứu khoa học.

 Bốn là, về phía bản thân cán bộ nữ làm nghiên cứu khoa học, vẫn biết sự nghiệp nghiên cứu khoa học có nhiều thách thức, nhưng mỗi trí thức nữ vẫn cần giữ vững niềm tin, sự quyết tâm và niềm đam mê với sự nghiệp và con đường đã lựa chọn.