Ngày 30/9, các ứng dụng đo thời tiết như Air Visual hay Pam Air, tất cả điểm quan trắc tại Hà Nội có chất lượng không khí AQI ở trên mức 170. Chỉ số bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội là 238,4 µg/m3, cao gấp 10 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3).

Mối nguy hiểm lớn nhất của ô nhiễm không khí là các hạt bụi siêu mịn lơ lửng trong không khí. Các hạt bụi siêu nhỏ và mịn, đặc biệt là với kích thước nhỏ hơn 2,5 micron (hay PM2.5) rất dễ chui vào trong phổi. Chúng có thể gây ra các triệu chứng cấp tính như ho nặng, thờ khò khè, thở gấp và cảm giác yếu ớt mệt mỏi.

Hít thở trong môi trường khói bụi mịn thời gian lâu có thể dẫn đến những bệnh lý như viêm cuống phổi và tỷ lệ mắc ung thư phổi cao hơn. Điều này khiến người dân đặc biệt lo lắng khi mối nguy hại cứ lởn vởn hàng ngày trong không khí mà mình hít thở, và khẩu trang chống bụi mịn được coi "cứu cánh" trong tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay.

Nhận thấy nhu cầu tìm mua khẩu trang chống bụi mịn tăng cao, thời gian qua nhiều người bán mặt hàng này đã không ngần ngại quảng cáo, giới thiệu với đa dạng các mẫu mã, chủng loại, đi kèm là công dụng rất "thần thánh" được thổi phồng, không những chống carbon, chống bụi PM2.5, lọc bụi PM2.5, diệt khuẩn, chống tia UV... mà còn thoáng mát và ngăn ngừa virus cúm.

Các mặt hàng khẩu trang được quảng cáo với công dụng "thần thánh" chống bụi mịn PM2.5, được người dùng săn tìm trên thị trường mà giá bán chỉ dao động từ 12.000 đồng – 55.000 đồng/chiếc, có thể giặt để tái sử dụng nhiều lần phần lớn là hàng trôi nổi có xuất xứ từ Trung Quốc. Chú ý quan sát có thể thấy, đa số các loại khẩu trang bán trôi nổi đều không có nhãn phụ, không hướng dẫn sử dụng, không có bất cứ thông tin gì chứng minh có thể lọc được bụi mịn, thế nhưng, lợi dụng vào diễn biến thời tiết hết sức phức tạp, ô nhiễm không khí kéo dài nhiều ngày qua, nhiều nơi bán hàng đã không ngần ngại thổi phồng công dụng, đánh lừa người tiêu dùng.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Đại học Bách Khoa Hà Nội) khuyến cáo người tiêu dùng cần tìm hiểu thông tin về bụi mịn và tỉnh táo trước những lời quảng cáo sản phẩm khẩu trang. Hơn nữa, khẩu trang liên quan trực tiếp đến hơi thở, sức khỏe con người nên khẩu trang không rõ nguồn gốc chính là nguồn tích tụ bệnh tật, vi khuẩn khi sử dụng.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh khẳng định: "Kích thước 2,5 micromet còn nhỏ hơn kích thước của vi sinh vật (5-10 micromet) nên để lọc được bụi mịn thì phải sử dụng màng siêu lọc, có kích thước nhỏ hơn kích thước của bụi mịn, tối thiếu là 1 micromet. Tuy nhiên, cơ sở sản xuất màng lọc cũng không thể sản xuất được màng lọc có kích thước nhỏ hơn kích thước của bụi mịn, vì giá thành cực kỳ đắt và có sản xuất ra được khẩu trang lọc bụi mịn thì cũng không đơn giản và nhanh chóng đến thế".

GreenID khuyến nghị để ứng phó với tình trạng ô nhiễm hiện nay, mỗi cá nhân hãy chủ động nâng cao hiểu biết về vấn đề này để có cách bảo vệ sức khỏe bản thân và người thân. Đồng thời, để đảm bảo khẩu trang mà bạn mua đạt đúng tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, hãy lưu ý các tiêu chí sau khi lựa chọn:

- Đối với tiêu chuẩn NIOSH, đảm bảo các thông tin sau đây được in trên bao bì: NIOSH, loại bộ lọc (ví dụ: N95, N99, N100), tên của nhà sản xuất.

Khẩu trang ngăn bụi mịn N95

- Đối với tiêu chuẩn Châu Âu, đảm bảo các thông tin sau được in trên bao bì: dấu CE, kí hiệu EN149: 2001 và phân loại bộ lọc (FFP1, FFP2 hoặc FFP3), tên của nhà sản xuất.

Hai loại bộ lọc N95 được chứng nhận bởi NIOSH hoặc bộ lọc EN-149 được thiết kế để giảm tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm không khí trong nhà (các hạt, khí, hơi).

- Một khẩu trang vải, khẩu trang giấy và khẩu trang phẫu thuật bình thường không có khả năng ngăn ngừa bụi PM 2.5. Để bảo vệ hiệu quả sức khoẻ của người sử dụng, khẩu trang cần được trang bị đúng cho mỗi người dùng. Phải chắc chắn rằng khẩu trang vừa khít với bạn, đảm bảo khẩu trang ôm chặt chẽ vào mặt với hai dây buộc đầu và một nút điều chỉnh mũi. Hít sâu và thở ra để kiểm tra xem khẩu trang có ôm chặt khuôn mặt hay không. Ngay cả một chiếc khẩu trang tuyệt vời sẽ vô dụng nếu mặt nạ không vừa vặn trên khuôn mặt của bạn, và bị rò rỉ không khí xung quanh qua các cạnh.