Năm 2009, Thi Anh Đào sáng lập Emerald Consulting, sau đó sáp nhập vào Dentsu Aegis Network và ra mắt thương hiệu Isobar Vietnam.

Trong buổi phỏng vấn với chủ đề khởi nghiệp của giới trẻ Việt Nam sẽ như thế nào trong tương lai? CEO Thi Anh Đào đã có những chia sẻ thẳng thắng và chân thành dưới góc nhìn của một người trẻ từng khởi nghiệp và thành công rất sớm ở tuổi 24.

Chị thấy phong trào khởi nghiệp ở Việt Nam như thế nào trong những năm gần đây?

Phong trào khởi nghiệp Việt Nam đã thay đổi khá nhiều trong 10 năm qua. Từ một sân chơi dành cho sinh viên đã phát triển quy mô và thực tế hơn khá nhiều. Từ những ngày đầu ngây ngô đến mô hình kinh doanh cụ thể với những bài toán lợi nhuận được đưa ra, có vẻ như nó dần dần đi đúng hướng.

Nhưng theo tôi, dù startup hay không stratup, thì người khởi nghiệp phải trả lời câu hỏi cơ bản trong kinh doanh là bán cái gì? bán cho ai? Và bán như thế nào? Doanh thu lợi nhuận ra sao?...

Dưới tác động của truyền thông, mọi người chỉ thấy vẻ hào nhoáng của khởi nghiệp mà không nhìn ra được những góc khuất của thất bại. Vì tỷ lệ khởi nghiệp thành công là rất thấp, nhất là khi nền tảng giáo dục và môi trường khởi nghiệp tại Việt Nam còn chưa hoàn thiện.

Các bạn trẻ khởi nghiệp tại Việt Nam còn mang tính phong trào và công thức chưa có đột phá và sáng tạo. Do đó khởi nghiệp không là công thức thành công cho tất cả mọi người.

Bạn phải hiểu rằng nếu khởi nghiệp là một cuộc chơi thì hãy chơi sòng phẳng và chơi hết mình. Còn nếu chơi một đoạn mà cảm thấy không phù hợp thì nên ra khỏi cuộc chơi và tìm một con đường phù hợp hơn.

Đừng để bị dính vào suy nghĩ là tôi phải thành công trong con đường khởi nghiệp. Đôi khi mình thất bại chỉ vì mình không phù hợp. Nó giống như việc bắt một con vịt leo cây và đánh giá năng lực của nó vậy.

Vậy theo chị, giới trẻ Việt Nam còn thiếu những gì khi khởi nghiệp?

Cơ hội khởi nghiệp giới trẻ Việt Nam có, các bạn cũng không thiếu sự giúp đỡ nhưng khởi nghiệp thiếu tính thực tế. Các bạn chưa tìm ra được lời giải cho những bài toán thiết thực mà xã hội đang cần cũng như khả năng quan sát và đánh giá thị trường còn yếu. Lượng kiến thức của các bạn trẻ trước khi bước ra khởi nghiệp còn khá hạn hẹp.

Trong đó việc thiếu tính thực tế là quan trọng nhất. Trước khi khởi nghiệp bạn phải định vị được mình là người kinh doanh. Mà kinh doanh thì phải nhạy bén với tình thế.

Dịch bệnh, khủng hoảng kinh tế toàn cầu với nhiều rủi ro, theo chị giới trẻ có nên khởi nghiệp ở thời điểm này?

Theo tôi thì thời nào cũng sẽ có những thuận lợi và khó khăn riêng. Ví dụ như trong thời điểm dịch COVID-19 thì rất nhiều người khởi nghiệp ở các lĩnh vực liên quan đến dịch vụ y tế, sức khỏe và họ đã thành công.

Hơn nữa Việt Nam là một nơi kiểm soát dịch tốt so với nhiều nước trên thế giới nên lượng vốn của các nhà đầu tư đổ về Việt Nam nhiều hơn so với các thị trường khác. Vì vậy câu chuyện khởi nghiệp không nằm ở lý do có dịch bệnh, khủng hoảng hay không mà là cơ hội của những người khởi nghiệp. Họ nhìn thị trường ra sao, nó có thực tế hay không và cơ hội đến đâu, đó mới là câu chuyện quyết định khởi nghiệp hay không?

Mình nên nhìn một vấn đề là dù dịch bệnh hay khủng hoảng kinh tế toàn cầu là những thứ sẽ diễn ra. Và người khởi nghiệp phải nhìn ra được những thay đổi đó nó sẽ tạo ra được những thứ gì trong hệ sinh thái của nền kinh tế. Nó tạo ra nhu cầu và thay đổi gì trong suy nghĩ của người tiêu dùng và mình dựa trên số liệu, quan sát sự thay đổi đó để tìm cơ hội kinh doanh mới.

Song song với những biến động về kinh tế do đại dịch thì công nghệ số, Al phát triển như vũ bão, vậy theo chị nó sẽ tác động đến các startup như thế nào?

Công nghệ số hay nói đúng hơn là chuyển đổi số là một xu hướng rất lớn. Công nghệ tác động rất nhiều ngành nghề trên thế giới chứ không riêng startup.

Ví dụ như trong ngành nhà hàng khách sạn thì công nghệ đã giúp quản lý một số lượng khủng thông tin khách hàng, thậm chí nó còn dự đoán được những sở thích và thói quen của khách hàng dựa trên số liệu. Từ đó, công ty có thể nắm bắt tâm lý khách hàng và thiết kế những trải nghiệm mà khách hàng mong muốn. Chính điều này đã tác động lớn đến doanh thu.

Vì thế công nghệ mang đến cơ hội cho tất cả các lĩnh vực và ngành nghề. Ai nắm bắt được cơ hội, tận dụng được công nghệ để tìm ra lời giải cho những bài toán đang tồn động trong ngành nghề đó thì sẽ giành chiến thắng.

Vậy lợi thế của các startup trong cuộc chơi này là gì?

Sự phát triển của công nghệ, Al khiến các doanh nghiệp cần phải lưu tâm chứ không riêng gì startup. Bởi vì nền công nghiệp chúng ta không còn nền công nghiệp hàng hóa hay công nghệ thông tin nữa mà đó là nền kinh tế của trải nghiệm.

Ví dụ như tôi mua một cái điện thoại tại cửa hàng, thì tôi sẽ quan tâm đến trải nghiệm tôi được chăm sóc như thế nào và việc ứng dụng Al các doanh nghiệp có thể quản lý và tiếp cận được những thông tin này để “ghi điểm” với khách hàng.

Điều này cũng có nghĩa là nếu bạn khởi nghiệp trong thời đại này thì một là thành công nhanh hơn hai là thất bại nhanh hơn và làm lại cũng nhanh hơn. Chứ không như ngày xưa là đợi đến 3 năm mới biết doanh nghiệp bạn có sống nỗi hay không? Đó là đặc điểm của khởi nghiệp thời đại số.

Vậy lợi thế của các startup trong cuộc chơi này là gì? Đó chính là độ mở của tư duy. Nói chính xác hơn là khả năng tiếp cận công nghệ của các bạn trẻ sẽ nhạy bén hơn. Nhờ có công nghệ mà các bạn tiếp cận với khách hàng nhanh hơn. Những điểm được và chưa được của sản phẩm sẽ được nhìn thấy ngay dựa trên dữ liệu số. Ngoài ra trong thời đại số các bạn trẻ tiếp cận với nguồn vốn tài trợ đa dạng hơn nên cơ hội khởi nghiệp cũng sẽ dễ hơn.

Thi Anh Đào được tạp chí Forbes Việt Nam bình chọn là một trong 30 đại diện đầu tiên trong danh sách Forbes 30U30. Cô là đại diện Việt Nam đầu tiên được tạp chí Campaign Asia-Pacific vinh danh là một trong 40 gương mặt Women to Watch của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Vậy khởi nghiệp trong thời đại số, các bạn trẻ cần trang bị gì để hạn chế rủi ro và thất bại?

Khởi nghiệp ở thời nào cũng có một lời khuyên chung cho người làm kinh doanh là phải có một năng lực hiểu và thích ứng thị trường rất lớn, để ứng phó và xử lý được nhiều tình huống khác nhau. Đặc biệt trong thời đại số thì điều đó còn quan trọng hơn bởi vì tốc độ phát triển rất nhanh.

Nếu như bạn quyết định khởi nghiệp ở một ngành nào đó thì các bạn bắt buộc phải hiểu rất rõ về thị trường đó. Hiểu cách vận hành của thị trường, hiểu được hành vi của người dùng, nắm rõ từng ngóc ngách thị phần và sản phẩm mà bạn đang khởi nghiệp.

Các bạn có thể lấy ý tưởng khởi nghiệp trên thế giới về Việt Nam nhưng bạn phải biến mô hình đó phù hợp với thực tế với thị trường Việt. Nếu như bạn không làm được điều đó thì bạn phải có một chiến lược, kế hoạch cụ thể: Bỏ ra bao nhiêu nguồn lực, bao gồm cả vốn và thời gian để giáo dục thị trường trước khi bạn tính đến việc kiếm tiền.

Để làm được điều này, buộc bạn phải học hỏi và trải nghiệm thực tế rất nhiều. Vì bản chất của khởi nghiệp không phải là cuộc chơi dành cho tất cả mọi người. Bạn nên xem nó là cuộc chơi để bạn trải nghiệm thế giới bên ngoài khám phá năng lực thật sự của mình phù hợp với cái gì. Thậm chí, khi thất bại thì bạn phải nhìn ra được nguyên nhân: Vì tôi làm không đúng cách hay là thất bại bởi vì không phù hợp?

Cảm ơn chị đã đã dành thời gian trao đổi. Chúc chị và doanh nghiệp thành công!