Tối 20/12, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ trao giải VinFuture 2023. Sự kiện này quy tụ đông đảo các nhà khoa học danh tiếng trên thế giới. Trở lại sau 2 mùa gây tiếng vang toàn thế giới, VinFuture mùa 3 với thông điệp "Chung tay Toàn cầu" tiếp tục chứng minh được tầm vóc và sứ mệnh của mình.  Cơ cấu giải thưởng VinFuture 2023 vẫn được giữ nguyên so với năm ngoái bao gồm 1 giải thưởng Chính (trị giá 3.000.000 USD) và 3 giải thưởng Đặc biệt (trị giá 500.000 USD/giải).

Giải thưởng đầu tiên được công bố trong buổi lễ là giải Đặc biệt dành cho các nhà khoa học từ các nước đang phát triển đã thuộc về GS Gurrdev Singh Khush (người Mỹ gốc Ấn Độ) và GS Võ Tòng Xuân (người Việt Nam). Cả hai đã có những đóng góp quan trọng trong phát minh và phổ biến nhiều giống lúa năng suất cao, kháng bệnh tốt, góp phần đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

GS Gurdev Singh Khush (trái) và GS Võ Tòng Xuân (phải)

Đứng trên sân khấu của lễ trao giải, 2 nhà khoa đã có những lời phát biểu đầy ý nghĩa.

GS. Gurdev Singh Khush chia sẻ: "Tôi vô cùng vinh dự được nhận giải thưởng danh giá này. Tôi có vinh dự được làm việc tại các viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế trong hơn 35 năm qua. Với những giống gạo mới chúng tôi phát triển, có năng suất cao hơn 2 lần so với các giống truyền thống, nhờ đó giúp ta đạt được thành quả mới trong cách mạng xanh. Hơn nữa qua đó có thể củng cố nỗ lực đảm bảo an ninh lương thực và thinh vượng. Xin cảm ơn đã tôn vinh tôi bằng giải thưởng này".

Giáo sư Khush đã tiên phong tạo ra các giống lúa với khả năng kháng nhiều loại sâu bệnh, thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao như IR8, IR36, IR64... Sự phát triển của các giống lúa sản lượng cao đã góp phần cách mạng hóa ngành trồng lúa trên thế giới, giúp tăng sản lượng đáng kể, giảm chi phí, hạn chế phụ thuộc vào các chất hóa học độc hại. Ngoài ra, IR64 còn đóng vai trò là giống "bố mẹ" cho hàng nghìn giống lai trong nhiều thập kỷ, đóng góp to lớn cho an ninh lương thực toàn cầu.

Về phía GS. Võ Tòng Xuân, ông cho biết: "Khi nhận giải thưởng danh giá này, thay mặt người vợ quá cố, đồng nghiệp và những sinh viên của tôi tại trường Nông nghiệp - Đại học Cần Thơ và hàng triệu người nông dân ở Đồng bằng Sông Cửu Long, tôi vinh dự và vui mừng với sự cộng nhận từ Hội đồng giải thưởng VinFuture với việc nghiên cứu của tôi, cũng như sự ủng hộ mạnh mẽ trong việc đưa vào ứng dụng các giống gạo mới để đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp tại Đồng bằng Sông Cửu Long. 

Chính những nỗ lực đó đã giúp nâng cao năng suất trồng lúa, cải thiện sinh kế cho nông dân tại khu vực này. Qua đó, chúng ta cũng đóng góp cho sự vươn lên của Việt Nam, trở thành một trong ba quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới".

GS. TS Võ Tòng Xuân là nhà khoa học hàng đầu về nông nghiệp Việt Nam. Ông được ví như "cha đẻ" của nhiều giống lúa ngon tại vựa lúa Đồng bằng sông Cửu Long. Ngoài ra, giáo sư còn là chuyên gia nông nghiệp của Việt Nam, chuyên hỗ trợ vấn đề an ninh lương thực cho các nước trong khu vực.

Cuộc cách mạng trong nông nghiệp đã được thúc đẩy mạnh mẽ bởi nỗ lực của GS. TS. Võ Tòng Xuân trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần củng cố an ninh lương thực toàn cầu. Ông đóng vai trò quan trọng trong việc phổ biến giống IR36 trên khắp các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở ĐBSCL, đồng thời hợp tác với nông dân áp dụng các kỹ thuật cấy ghép tiên tiến.

Nhờ các sáng kiến này, Giáo sư Xuân đã góp phần thúc đẩy mở rộng khả năng tiếp cận hạt giống lúa chất lượng, tăng cường sản lượng lúa gạo với chi phí thấp hơn mà không sử dụng hóa chất độc hại. Ông được phong giáo sư Nông học (1980), Anh hùng Lao động (1985) và là đại biểu Quốc hội 3 khóa liền (II, III, IV). Hiện nay, giáo sư Võ Tòng Xuân là hiệu trưởng danh dự của Trường đại học Nam Cần Thơ.