Có nên tồn tại mô hình trường chuyên?

"Câu chuyện học thật, thi thật, nhân tài thật triển khai đầu tiên phải là ở các trường THPT chuyên", Bộ trưởng Bộ GD-ĐT nói.

Sáng 21/1, Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 10 năm thực hiện Đề án phát triển hệ thống trường THPT chuyên. 

Theo GS Nguyễn Đình Đức, ĐH Quốc gia Hà Nội, cho biết trước đây khi nhận sinh viên tốt nghiệp từ các trường chuyên, ông thấy nhiều em điểm rất cao nhưng thường gặp các vấn đề như không tốt về ngoại ngữ, không theo được chuyên môn, thiếu các kỹ năng, khó hòa nhập...

“Trường chuyên phải là nơi đào tạo nhân tài, không phải đào tạo gà nòi”, ông Đức khẳng định.

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.

Ông Đức cho rằng để làm được điều đó thì phải đào tạo toàn diện, một học sinh chuyên bất cứ lĩnh vực nào cũng phải có kỹ năng mềm, cũng phải có trình độ về tin học, ngoại ngữ. Nhiệm vụ của trường chuyên phải là nơi nuôi dưỡng khát vọng, đam mê của các em.

Trường chuyên có thể không có giải thưởng quốc gia, quốc tế nhưng những em học ở trường chuyên sẽ trở thành những cán bộ chủ chốt của đất nước, và như vậy là thành công.

GS Nguyễn Đình Đức đề nghị các trường ĐH hàng đầu cần có chính sách tuyển thẳng những học sinh giỏi, trong đó có học sinh trường chuyên; có các văn bản pháp lý đối với trường chuyên phù hợp hơn với tình hình thực tế; làm sao để thu hút được những giáo viên giỏi nhất vào trường chuyên.

Ông Nguyễn Vinh Hiển, nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, khẳng định sự cần thiết phải tồn tại của mô hình trường chuyên, nhưng cho rằng để xã hội đồng tình, công nhận về vai trò của mô hình này thì cần có những thay đổi.

Ông cho rằng, muốn trường chuyên là nơi sáng tạo, làm những việc không ai làm được thì không áp dụng chương trình cứng cho trường chuyên, một chương trình áp dụng hàng chục năm, mà phải thay đổi liên tục theo từng năm, cập nhật yêu cầu và xu hướng mới.

Phát biểu tại hội nghị, lãnh đạo UBND và sở GD-ĐT các địa phương đề nghị cần có các cơ chế tốt hơn nhằm thu hút giáo viên giỏi vào dạy ở trường chuyên, vì giáo viên trường chuyên hiện đang “rất áp lực phải có giải thưởng”; nên có cơ chế tuyển thẳng vào các trường ĐH danh tiếng với HS trường chuyên...

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho rằng cần tiếp tục nhìn nhận phát triển trường chuyên trong giáo dục". Đổi mới giáo dục và đào tạo nói chung là khâu quan trọng trong phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài.

“Một số trường chuyên hiện nay đạt đến đào tạo nhân tài với quan điểm, phương pháp phù hợp nhưng một phần vẫn đang dừng ở mức là trường chất lượng cao, trường chọn mà chưa phải trường chuyên. Cần tránh quan điểm coi trường chuyên là để có HS giỏi, có các giải thưởng, các huân - huy chương… mà cần có quan điểm đúng về phương diện đào tạo, bồi dưỡng nhân tài và lấy đó làm trọng tâm trong phát triển”, người đứng đầu ngành GD-ĐT lưu ý.

Theo ông Kim Sơn, đào tạo chuyên dẫu đặc biệt nhưng vẫn là đào tạo phổ thông, vẫn lấy nền tảng nhân cách, cảm xúc, thẩm mỹ, lấy phát triển con người làm đầu; vì vậy đào tạo chuyên cần theo hướng toàn diện, không thiên lệch, đào tạo không phải vì tấm huy chương, mà trước hết vì chính con người họ, đó cũng là nền tảng để có nhân lực chất lượng cao.

“Quyết không chạy theo thành tích, ứng thí, huân - huy chương; câu chuyện học thật, thi thật, nhân tài thật triển khai đầu tiên phải là ở các trường THPT chuyên”, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT nhấn mạnh.

Ông Sơn nhắc tới áp lực tuyển sinh trường chuyên mà ở đó không ít phụ huynh còn chưa suy nghĩ thấu đáo, còn chạy theo trường chuyên vì mong muốn của bản thân, dẫn tới HS có lựa chọn không phù hợp.

“Nếu vào học không phù hợp sẽ là nỗi khổ của HS, nỗi vất vả của thầy cô và nỗi lo của xã hội. Phải tránh tiêu cực trong tuyển sinh, tránh ngồi nhầm trường. Nhân tài không phải là câu chuyện của nhiều người nên phải có cách thức phù hợp”, ông Sơn chia sẻ.

Thanh Mai