Cụ thể, bệnh nhân nữ (45 tuổi) nhập viện trong tình trạng tụt huyết áp, có dấu hiệu sốc nặng. Điện tâm đồ và siêu âm tim gợi ý tình trạng quá tải cấp tính tim phải - dấu hiệu thường gặp trong thuyên tắc phổi cấp nặng. Bệnh nhân có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai dạng phối hợp liên tục hơn 10 năm.

Hình ảnh minh hoạ thuyên tắc phổi. Ảnh: Sciencephoto

Ngay lập tức, người bệnh được chuyển đến khoa Hồi sức tích cực và Chống độc (HSTC&CĐ) để được điều trị chuyên sâu, dự kiến can thiệp ECMO nếu cần. Các bác sĩ xác định sốc tắc nghẽn do thuyên tắc phổi nguy cơ cao, huyết khối tĩnh mạch khoeo hai bên, có yếu tố nguy cơ là sử dụng thuốc tránh thai phối hợp lâu năm. Bên cạnh đó, nghề nghiệp của người bệnh phải ngồi lâu bên máy may cũng làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch và thuyên tắc phổi. 

Bệnh nhân được dùng thuốc tiêu sợi huyết nhằm làm tan cục máu đông đang bít tắc mạch máu phổi. Sau truyền thuốc 1 giờ, người bệnh hồi phục rõ rệt, tỉnh táo hơn, hết khó thở, ngực nhẹ hơn, huyết áp cải thiện, thuốc vận mạch được giảm liều đáng kể. Siêu âm tim kiểm tra lại cho thấy chức năng tim phải cải thiện rõ rệt.

Sau một tuần điều trị, người bệnh đã gần như trở về bình thường, tiếp tục được theo dõi để được quản lý tối ưu bệnh lý huyết khối trước khi ra viện. Đồng thời, người bệnh cũng sẽ được bác sĩ chuyên khoa Sản tư vấn phương pháp tránh thai khác ít nguy cơ huyết khối hơn.

Thuốc tránh thai phối hợp (chứa estrogen và progestin) là một trong những biện pháp tránh thai phổ biến và hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chứng minh estrogen trong thuốc có thể làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi, đặc biệt ở những phụ nữ sử dụng kéo dài, hút thuốc lá, béo phì hoặc có bệnh lý nền tim mạch.

Đặt vòng tránh thai là một trong những biện pháp tránh thai an toàn

Hiện nay, ngoài thuốc tránh thai phối hợp, phụ nữ có thể lựa chọn nhiều biện pháp tránh thai khác với mức độ an toàn cao hơn, tùy tình trạng sức khỏe. Chẳng hạn như thuốc tránh thai chỉ chứa progestin dạng viên uống hàng ngày, que cấy tránh thai hoặc vòng tránh thai nội tiết, do không chứa estrogen nên nguy cơ huyết khối thấp hơn đáng kể.

Bên cạnh đó, vòng tránh thai bằng đồng không ảnh hưởng đến hệ đông máu, phù hợp cho phụ nữ có nguy cơ huyết khối hoặc chống chỉ định với nội tiết. Bao cao su vừa tránh thai hiệu quả, vừa phòng tránh bệnh lây truyền qua đường tình dục. Ngoài ra, tiêm thuốc tránh thai progestin, triệt sản nam hoặc nữ…cũng là các phương pháp có thể sử dụng, tuỳ nhu cầu và điều kiện cá nhân.

Các bác sĩ khuyến cáo, việc lựa chọn biện pháp tránh thai cần được cá thể hoá và có sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa Sản. Không nên tự ý sử dụng thuốc tránh thai kéo dài mà không có chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Các yếu tố như tuổi, tiền sử bệnh tim mạch - huyết khối, hút thuốc, béo phì, tiểu đường hay bệnh gan cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi dùng thuốc tránh thai nội tiết kéo dài.