Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương)

Không thể để một người lập biên bản rồi tự ký là xong

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Góp ý dự thảo,Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) bày tỏ đồng thuận với tinh thần đổi mới của dự luật, tuy nhiên cho rằng có nhiều nội dung cần điều chỉnh để bảo đảm tính khách quan, minh bạch và sát thực tiễn.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề cập Điều 58 trong dự thảo quy định: “Trường hợp lập biên bản vi phạm hành chính bằng phương thức điện tử mà không xác định được chủ thể thực hiện hành vi vi phạm hoặc người vi phạm, đại diện tổ chức vi phạm cố tình trốn tránh không ký, thì biên bản chỉ cần chữ ký số của người lập biên bản”.

Theo Đại biểu Nga, nếu cho phép biên bản chỉ cần chữ ký số của người lập mà không có xác nhận từ bên vi phạm, rất dễ dẫn tới tình trạng người lập biên bản “vừa đá bóng, vừa thổi còi”. Việc này không chỉ thiếu khách quan mà còn tiềm ẩn nguy cơ lạm quyền và vi phạm quyền lợi hợp pháp của người dân.

“Tôi đề nghị phải có thêm một chữ ký bổ sung để kiểm soát quyền lực và tăng tính minh bạch. Không thể để một người lập biên bản rồi tự ký là xong”, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh.

Tránh mức phạt quá sức dân

Góp ý Điều 70 của dự thảo về việc gửi quyết định xử phạt hành chính bằng phương thức điện tử, đại biểu Việt Nga nhìn nhận đây là xu hướng tất yếu trong chuyển đổi số. Tuy nhiên, bà cho rằng, việc này không nên thực hiện một cách đơn độc ngay từ đầu.

Thực tiễn hiện nay cho thấy, ngay cả tại các đô thị, người dân vẫn còn rất hạn chế trong sử dụng email, cổng dịch vụ công hoặc các tài khoản nhận thông tin điện tử. “Không chỉ nông thôn mà ngay cả ở thành phố, không ít người dân vẫn còn lúng túng với thủ tục hành chính trực tuyến. Nếu bỏ hẳn cách gửi truyền thống, rất có thể người dân sẽ không nhận được quyết định xử phạt đúng thời hạn, từ đó dẫn tới tranh chấp pháp lý không đáng có”, bà phân tích.

Do đó, bà đề nghị trong giai đoạn đầu, phương thức điện tử nên được áp dụng song song với cách gửi truyền thống như giao trực tiếp hoặc qua bưu chính bảo đảm. Chỉ khi người dân đã thực sự làm quen và sử dụng thành thạo, mới nên tính đến phương án điện tử độc lập.

Về mức xử phạt hành chính, bà nhấn mạnh tinh thần tán thành với việc nâng mức phạt để tăng tính răn đe, nhưng cho rằng cần “đặt lên bàn cân” nhiều yếu tố để tránh gây áp lực bất hợp lý cho người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp.

“Mức phạt cần dựa trên điều kiện kinh tế - xã hội từng giai đoạn, nhất là thu nhập trung bình của người dân. Nếu quá cao, dễ dẫn tới trốn tránh, chống đối, hoặc phát sinh tiêu cực trong quá trình xử lý”, bà phân tích.

Ngoài ra, bà cho rằng cần phân biệt rõ giữa các hành vi nghiêm trọng ảnh hưởng đến an toàn xã hội, và các hành vi vi phạm lần đầu, vô ý hoặc hậu quả nhỏ.

Bà đề xuất cần mở rộng cơ chế xử phạt thay thế bằng hình thức giáo dục, buộc khắc phục hậu quả hoặc cảnh cáo đối với nhóm hành vi nhẹ và người vi phạm không có khả năng tài chính.

“Pháp luật không chỉ để răn đe mà còn phải mang tính giáo dục và tạo điều kiện để người dân sửa sai trong khuôn khổ pháp luật”, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga kết luận.