Sau hơn 1 năm dịch bệnh bùng phát, thế giới ghi nhận hơn 101 triệu ca mắc Covid-19 tính đến ngày 28/1, theo dữ liệu của Đại học Johns Hopkins (Mỹ). Hơn 2,18 triệu người tử vong trên toàn cầu. Trong thời gian này, nhiều đột biến của virus corona xuất hiện. Với thêm 10 triệu ca nhiễm mới được ghi nhận sau mỗi 2 tuần, đại dịch Covid-19 vẫn chưa có dấu hiệu chậm lại.

Các nhà khoa học xác định virus corona có 12 biến chủng chính. Trong số đó, các đột biến được phát hiện ở Anh, Nam Phi và Brazil trở thành mối đe dọa nghiêm trọng hơn cả.

"Càng có nhiều người bị nhiễm bệnh, càng nhiều khả năng thấy các biến chủng mới. Nếu chúng ta cho virus cơ hội, nó sẽ làm điều tồi tệ nhất", Tiến sĩ Michel Nussenzweig, nhà miễn dịch học tại Đại học Rockefeller ở New York, nhận định.

Virus corona có một loại thông tin di truyền được gọi là RNA (axit ribonucleic), và sự đột biến xảy ra khi có sai sót trong quá trình sao chép thông tin di truyền này. Trung bình cứ 15 ngày virus corona sẽ đột biến một lần. Nhiều chủng đột biết sẽ tự biến mất, nhưng một số phiên bản sẽ có thể tiếp tục lây truyền từ người này sang người khác.

Theo phân loại của Nextstrain, thế giới đang gánh chịu 12 biến chủng chính của virus corona. Trong các chủng đột biến được tìm thấy ở Anh và Nam Phi, nhiều protein đột biến - những gai lồi ra trên bề mặt của virus - nằm ở vị trí khác so với bản gốc. Các gai này sẽ gắn vào protein trên bề mặt tế bào cơ thể người và tạo điều kiện cho virus xâm nhập. Các đột biến làm tăng khả năng lây nhiễm và tăng nguy cơ xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng. 

Chủng virus đầu tiên được phát hiện ở Vũ Hán vào cuối năm 2019 có tên gọi 19A, sau đó biến thành chủng 19B. Cả hai chủng này cùng nhau lây lan trong quá trình Covid-19 trở thành đại dịch ở châu Á.

20A - chủng của virus corona lây lan mạnh mẽ ra khắp châu Âu vào mùa xuân năm 2020 - có nguồn gốc từ chủng 19A.

Chủng 20B xuất hiện, đột biến từ 20A, và lan rộng từ châu Âu cho đến phần còn lại của thế giới.

20C bắt nguồn từ 20A và lan rộng ở Bắc Mỹ. Các đợt bùng phát của chủng 20B và 20D xảy ra vào mùa hè năm 2020 ở Brazil và các khu vực khác của Nam Mỹ, nam Châu Phi.

20E - cũng bắt nguồn từ 20A - xuất hiện ở châu Âu và 20F - có nguồn gốc từ 20B - được phát hiện tại nhiều vùng ở Australia.

Đến tháng 9/2020, 20G - bắt nguồn từ 20C - lây lan mạnh mẽ ở Mỹ.

Giai đoạn cuối năm 2020 chứng kiến sự xuất hiện một loạt các chủng đột biến. Biến chủng được phát hiện ở Vương quốc Anh có tên gọi 20I (B117), đột biến từ 20B và lần đầu tiên được xác định vào tháng 10/2020 ở Kent.

Cho đến tháng 12/2020, một chủng mới xuất hiện được gọi là "đột biến Nam Phi". Nextstrain xác định đây là 20H, đột biến từ 20C. Tiếp đó là 20J, chủng mới xuất hiện ở Nhật Bản và một số nước khác.

Đến cuối tháng 11/2020, giới chức Anh mở cuộc điều tra khi thấy tỷ lệ lây nhiễm ở vùng đông nam đất nước vẫn ở mức cao. Thủ phạm được xác định là một biến chủng mới. Đến tháng 12/2020, 2/3 số ca mắc Covid-19 ở Anh là do nhiễm biến chủng này. Số ca nhiễm mới hàng ngày lên tới 60.000 trường hợp.

Vào tháng 12/2020, Bộ Y tế Nam Phi lần đầu tiên thông báo một chủng đột biến mới được phát hiện ở nước này. Từ mùa hè cho tới tháng 10/2020, số ca nhiễm trung bình ở quốc gia này chỉ vào khoảng 2.000 trường hợp mỗi ngày. Nhưng con số này tăng nhanh kể từ giữa tháng 11/2020.

Một biến chủng khác có nguồn gốc từ Brazil đã được phát hiện lần đầu tiên ở Nhật Bản trong tháng này. Biến chủng được phát hiện trên một bệnh nhân đến từ bang Amazonas ở miền Bắc Brazil.

Biến chủng 20I đứng sau 70% số ca nhiễm mới được ghi nhận ở Anh trong 4 tuần vừa qua và được tìm thấy ở 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, đang lan rộng không chỉ ở châu Âu mà còn ở châu Á và châu Mỹ Latin.

Biến chủng Nam Phi cũng xuất hiện tại 30 quốc gia và khu vực, với nhiều ca bệnh xuất hiện ở châu Âu và châu Phi.