Cổ phiếu của MetaX Integrated Circuits, một công ty khởi nghiệp sản xuất chip trí tuệ nhân tạo tại Trung Quốc, đã tăng vọt 693% trong phiên giao dịch đầu tiên hôm Thứ Tư tại Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải, đưa vốn hóa thị trường lên 332 tỷ nhân dân tệ (47 tỷ USD). Đây là màn ra mắt ấn tượng nhất trong số các đợt IPO từ 500 triệu đến 1 tỷ USD tại Trung Quốc trong thập kỷ qua.

MetaX được thành lập năm 2020 bởi Chen Weiliang, cựu giám đốc cấp cao từng làm việc hơn một thập kỷ tại hãng sản xuất chip Mỹ AMD. Ông Chen, 49 tuổi và có bằng thạc sĩ kỹ thuật từ Đại học Thanh Hoa, đã mang theo một số đồng nghiệp cũ từ AMD. Hai giám đốc công nghệ Peng Li và Yang Jian cũng đều làm việc tại AMD hơn 10 năm, mang theo kiến thức sâu về thiết kế GPU - loại chip then chốt cho việc huấn luyện và chạy các mô hình AI.

Ông Chen Weiliang, nhà sáng lập của MetaX

Công ty thiết kế và bán GPU được sử dụng cho khối lượng công việc AI cũng như render đồ họa trong game. Trong năm 2024, dòng sản phẩm Xiyun C500 tập trung vào AI đã chiếm gần 98% tổng doanh thu. MetaX tuyên bố C500 tương đương với chip A100 của Nvidia, trong khi thế hệ mới hơn C588 đã thu hẹp đáng kể khoảng cách hiệu suất với H100 - một trong những chip AI hàng đầu của Nvidia.

Tuy nhiên, công ty thừa nhận công nghệ vẫn tụt hậu so với Nvidia do các công ty Trung Quốc bắt đầu muộn hơn và vẫn ở giai đoạn đầu của đột phá công nghệ. Trong chín tháng đầu năm 2025, doanh thu tăng vọt hơn 450% lên 1,2 tỷ nhân dân tệ (170 triệu USD), trong khi lỗ ròng thu hẹp 56% xuống 345,5 triệu nhân dân tệ (49 triệu USD). Công ty hiện chiếm khoảng 1% thị trường chip AI Trung Quốc và đã bán hơn 25.000 GPU.

MetaX dự báo doanh số sẽ tăng hơn gấp đôi năm nay và kỳ vọng hòa vốn sớm nhất là năm tới. Công ty huy động 4,2 tỷ nhân dân tệ (596 triệu USD) từ IPO bằng cách bán 40,1 triệu cổ phiếu với giá 104,66 nhân dân tệ mỗi cổ phiếu. Số tiền này sẽ được dùng để nghiên cứu phát triển GPU mới và công nghệ AI thế hệ tiếp theo.

GPU C500 của MetaX

Sự tăng vọt diễn ra khi Trung Quốc đang tích cực tìm kiếm các đối thủ nội địa cho Nvidia. Chip tiên tiến nhất của Nvidia bị Mỹ chặn không được bán cho Trung Quốc, khiến Bắc Kinh liên tục nhấn mạnh nhu cầu nuôi dưỡng các nhà vô địch địa phương. MetaX nhấn mạnh trong tài liệu IPO rằng trong bối cảnh ma sát địa chính trị leo thang và cuộc cách mạng AI, đẩy nhanh việc xây dựng sức mạnh tính toán sản xuất trong nước đã trở thành vấn đề cấp bách.

Đợt IPO được nhà đầu tư bán lẻ đăng ký quá mức gần 3.000 lần. Cổ phiếu đóng cửa ở mức 829,9 nhân dân tệ sau khi từng chạm mức cao nhất 895 nhân dân tệ. Hiệu suất xuất sắc này giúp toàn ngành chip tăng điểm, với chỉ số Star 50 Index tăng 2,5% và ChiNext tăng 3,4%.

MetaX không phải công ty duy nhất ghi nhận màn ra mắt ấn tượng. Hai tuần trước, Moore Threads Technology - đối thủ cạnh tranh trực tiếp thường được gọi là "Nvidia của Trung Quốc" - đã tăng hơn 500% kể từ khi ra mắt đầu tháng 12. Moore Threads huy động 8 tỷ nhân dân tệ (1,1 tỷ USD) và cổ phiếu tăng gấp năm lần chỉ trong ngày đầu tiên. Vốn hóa thị trường hiện tại của Moore Threads là 336 tỷ nhân dân tệ, tương đương MetaX.

GPU của MetaX

Tuy nhiên, sau khi tăng vọt hơn tám lần, Moore Threads đã cảnh báo sản phẩm mới chưa tạo doanh thu và vẫn dự kiến lỗ. Kể từ đó, giá cổ phiếu đã giảm hơn 20%, cho thấy sự nhiệt tình ban đầu có thể không bền vững.

Các chuyên gia cảnh báo giá cổ phiếu hiện tại có thể chứa đựng yếu tố bong bóng. Yang Tingwu, quản lý quỹ tại Tongheng Investment, nhận xét: "Đây là câu chuyện IPO khác ở Trung Quốc biến quạ thành phượng hoàng. Chúng ta có thể đang chứng kiến mức đỉnh của cổ phiếu trong năm năm tới."

Yuan Yuwei, quản lý quỹ tại Trinity Synergy Investments, cũng chỉ ra công nghệ của MetaX tụt hậu Moore Threads và đối mặt cạnh tranh gay gắt từ Huawei và Alibaba, với bọt rõ ràng trong giá cổ phiếu.

GPU AI MCCX D800 của hãng Moore Threads

Bất chấp lo ngại, triển vọng thị trường vẫn hấp dẫn. Frost & Sullivan dự báo doanh số chip AI Trung Quốc sẽ vượt 189 tỷ USD vào 2029 so với 54 tỷ USD năm 2026. Zhang Kexing, đối tác tại Beijing Gelei Asset Management, tin rằng chủ đề thay thế trong nước sẽ tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng mạnh với tiềm năng cho một vài công ty đạt vốn hóa 1 nghìn tỷ nhân dân tệ.

MetaX cũng đối mặt thách thức kỹ thuật và địa chính trị. Công ty phải chịu hạn chế trong dịch vụ đúc wafer quy trình tiên tiến và cung cấp bộ nhớ băng thông cao HBM do chính sách Mỹ. Công ty cần cải thiện nhiều lĩnh vực, đòi hỏi nguồn lực lớn trong nghiên cứu, marketing và xây dựng hệ sinh thái.

Dù vậy, sự bùng nổ của MetaX và Moore Threads cho thấy Trung Quốc nghiêm túc trong việc xây dựng ngành chip AI nội địa. Với sự hỗ trợ mạnh từ chính phủ, nguồn vốn dồi dào và đội ngũ kỹ sư tài năng từ các gã khổng lồ công nghệ Mỹ, những công ty này đại diện cho nỗ lực quyết tâm của Trung Quốc nhằm đạt tự chủ công nghệ trong lĩnh vực then chốt này.