Rời phố thị về nơi xa để trồng rừng
Tại xã Tân Minh, tỉnh Lâm Đồng (xã Tân Phúc, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận cũ), người dân đã quá quen với hình ảnh một cặp vợ chồng lớn tuổi ngày ngày lặng lẽ trồng rừng. Suốt gần 30 năm, họ bền bỉ phủ xanh hàng chục hecta đất, tái tạo một hệ sinh thái rừng đa tầng từng bị mai một.
Những ai từng đến Nhật Trang Farm sẽ không quên hình ảnh một người phụ nữ tóc bạc phơ kể chuyện về rừng với tràn đầy nhiệt huyết.
Năm 1997, bà Nhật Trang và ông Huy Thông rời thành phố, về vùng đất Hàm Tân với mục tiêu ban đầu là trồng cây cao su. Tuy nhiên, khi nhận thấy diện tích rừng nguyên sinh bị tàn phá nặng nề, họ quyết định trồng lại rừng, khôi phục hệ sinh thái đa tầng vốn từng hiện hữu nơi đây.
Cách trồng rừng của hai người rất khoa học, cây tầng cao che nắng, chắn mưa cho tầng thấp, dưới tán là lớp cỏ giữ đất và thảo dược. Một cánh rừng đa tầng dần hình thành với nhiều loài cây khác nhau, cả những cây đã được trồng từ những ngày đầu tiên.
Bà Trang tâm sự: “Thời gian đầu gặp không ít khó khăn nhưng khi tích lũy được kinh nghiệm thì mọi việc dễ dàng hơn. Trồng rừng đa tầng sẽ tạo môi trường để nhiều loài sinh vật, động vật quay trở lại. Hiện tại đã có một số loài trở về, tuy chưa nhiều nhưng đó là tín hiệu tích cực”.
Từ cánh rừng được phục hồi, các loài sinh vật tự nhiên dần hiện diện trở lại. Du khách có thể dễ dàng bắt gặp chim chóc, côn trùng… và những dấu hiệu sống động của rừng nguyên sinh. Để duy trì sự sống cho rừng, cô chú còn tạo thêm các hồ điều tiết nước, bảo đảm nguồn tưới cho cây trong những giai đoạn khô hạn kéo dài.
Suốt gần 3 thập kỷ, họ không chỉ kiên trì giữ rừng mà còn tiếp tục mở rộng diện tích, với kỳ vọng thế hệ sau sẽ có nơi học tập trực quan, trải nghiệm thiên nhiên và nuôi dưỡng tình yêu môi trường. Đến đây, mọi người không chỉ cảm nhận thiên nhiên bằng đa giác quan mà còn được lắng nghe những câu chuyện rừng được kể bằng tất cả sự trìu mến và chân thành.
Tại khu rừng này, các lớp học dưới tán cây đã xuất hiện, thu hút học sinh, sinh viên, các cơ quan và doanh nghiệp đến tham quan, học tập thực tế. “Mọi người từ khắp nơi vẫn thường xuyên ghé thăm. Họ thích thú khi được hòa mình vào thiên nhiên, tự tay trồng cây, chăm rừng, sử dụng thực phẩm sạch tại đây”, bà Trang cho biết.
Với hai vợ chồng, rừng không chỉ là nơi để sống, mà còn là một “ngôi trường thiên nhiên” cho tất cả mọi người. Ông bà luôn học hỏi để có thêm nhiều kiến thức về rừng, sưu tầm sách về cây thảo dược và tiếp tục mang những hạt giống, cây con về trồng rừng.
Bảo tồn cây Buông - loài cây bản địa đang dần mất đi
Từ xa xưa, cây Buông vốn là loài bản địa quen thuộc ở vùng đất Hàm Tân. Người dân từng sống nhờ vào việc làm ra các sản phẩm từ loại cây này. Tuy nhiên, việc khai thác quá mức khiến số lượng cây suy giảm nghiêm trọng. Từ loài cây từng hiện diện khắp nơi, giờ đây cây Buông gần như vắng bóng.
Điều đó khiến bà Trang không khỏi trăn trở, nhất là khi những diện tích cây Buông còn sót lại tiếp tục bị đốn hạ. Bà xót xa trước viễn cảnh loài cây đặc trưng này có thể sẽ biến mất trong tương lai gần.
Chính từ nỗi lo ấy, Nhật Trang Farm đã bắt đầu chương trình bảo tồn và tái tạo hệ sinh thái cây Buông.
Thời gian đầu, bà đi tìm cây Buông lớn, nhỏ về ươm thử nhưng đều thất bại vì cây dễ chết khi bị tách khỏi đất. Sau nhiều lần thử nghiệm, tìm hiểu và học hỏi, bà đã ươm thành công từ hạt giống.
Bà Trang chia sẻ: “Qua nhiều lần ươm thất bại, tôi tìm hiểu thêm và cuối cùng cũng đã ươm được thành công. Từ tỷ lệ nảy mầm thấp ban đầu, giờ đây đã tăng vượt trội. Hiện tại tôi đang ươm thêm hàng ngàn hạt giống nữa”.
Trong suốt quá trình thực hiện, hai vợ chồng không ngại đi khắp nơi để tìm cách ươm giống. Nhờ sự kiên trì, đến nay, nhiều cây Buông đã phát triển tốt.
Theo bà, để cây Buông ra hoa và kết hạt là rất khó, đặc biệt là trong điều kiện hiện tại khi các cây lâu năm gần như không còn. Do vậy, quá trình bảo tồn cần nhiều thời gian và công sức.
Hiện tại, những cây Buông với độ tuổi khác nhau đã và đang được chăm sóc và phát triển mạnh mẽ. Trong năm 2024 và 2025, hàng trăm cây giống mới đã được trồng thêm, làm cho không gian rừng thêm phong phú.
Niềm vui của cặp vợ chồng không chỉ là thấy cây Buông phát triển mỗi ngày mà còn là chứng kiến một loài cây bản địa tưởng chừng đã mất đi đang dần hồi sinh trên chính mảnh đất này. Có những công việc thầm lặng nhưng lại ý nghĩa. Và hành trình của họ với rừng và cây Buông chính là một ví dụ xứng đáng được lan tỏa và tiếp nối.
Một số hình ảnh khác tại rừng (Ảnh: NVCC):
Giải mã thành công bộ gene loài sao la: Bước ngoặt trong nỗ lực bảo tồn “kỳ lân châu Á”
Nghiên cứu này là minh chứng rõ ràng cho giá trị của khoa học trong việc cứu lấy các loài đang trên bờ vực tuyệt chủng.