Sự kiện không chỉ là dịp nhìn lại một chặng đường bền bỉ của một đơn vị văn hóa giàu tâm huyết, mà còn là không gian trang trọng tôn vinh những cá nhân, tập thể có đóng góp nổi bật cho sân khấu, văn học nghệ thuật nước nhà trong tiến trình bảo tồn, phát huy và hội nhập văn hóa.

Buổi lễ có sự tham dự của nhiều đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các cơ quan Trung ương: nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An; nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị; nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Trần Văn Túy; Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông; Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Trưởng Ban Lý luận phê bình Văn học nghệ thuật Nguyễn Thế Kỷ… Cùng dự còn có đại diện các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức hội nghề nghiệp, đông đảo văn nghệ sĩ và gia đình cố GS. Anh hùng Lao động Hoàng Chương, người sáng lập Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông phát biểu tại buổi lễ.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông khẳng định: trong suốt 25 năm qua, Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc luôn bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Bộ VHTTDL. Với tinh thần trách nhiệm cao, Viện đã triển khai nhiều hoạt động phong phú, từ nghiên cứu khoa học, hội thảo, tọa đàm đến các chương trình bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc trong đời sống đương đại. Những kết quả đó thể hiện nỗ lực lớn lao, bền bỉ của tập thể lãnh đạo, cán bộ, cộng tác viên của Viện.

Thứ trưởng Tạ Quang Đông bày tỏ tin tưởng, trong giai đoạn tới, Viện sẽ tiếp tục phát huy vai trò là một địa chỉ khoa học – văn hóa uy tín, sáng tạo hơn, hiệu quả hơn trong công tác bảo tồn và lan tỏa các giá trị văn hóa nghệ thuật truyền thống, đặc biệt là góp phần đưa văn hóa Việt Nam ra thế giới. Bộ VHTTDL sẽ luôn đồng hành, tạo điều kiện để Viện triển khai tốt các chương trình, kế hoạch trong nhiệm kỳ tiếp theo.

Ban tổ chức tôn vinh các tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp tích cực trong bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc.

Trong khuôn khổ buổi lễ, Ban tổ chức đã tôn vinh, khen thưởng nhiều tập thể, cá nhân có đóng góp tích cực cho hoạt động của Viện, đồng thời trao Giải thưởng Đào Tấn năm 2025, giải thưởng uy tín được Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc phối hợp với Tạp chí Văn hiến Việt Nam khởi xướng từ năm 2000. Giải thưởng nhằm tôn vinh các tập thể, cá nhân có tác phẩm, hoạt động xuất sắc trong lĩnh vực sân khấu, văn học, hội họa, âm nhạc; ghi nhận những đóng góp tích cực cho giao lưu, hội nhập văn hóa trên nền tảng gìn giữ, phát huy các giá trị nghệ thuật truyền thống.

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương kiêm Trưởng Ban Lý luận VHNT và NSND Lê Tiến Thọ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc trao Giải thưởng lớn, Tác giả xuất sắc cho đại diện gia đình các nhà viết kịch Lê Duy Hạnh, Lưu Quang Hà.

Năm 2025, Giải thưởng lớn Đào Tấn tôn vinh nhà viết kịch Lê Duy Hạnh (1947–2023), một trong những tác giả sân khấu lớn của Việt Nam trong nửa thế kỷ qua. Theo NSND Lê Tiến Thọ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc, Lê Duy Hạnh là cây bút có sức sáng tạo dồi dào, với hơn 50 tác phẩm thuộc nhiều loại hình sân khấu như kịch nói, tuồng, cải lương. Nhiều tác phẩm của ông có đời sống lâu bền trên sàn diễn, được khán giả đón nhận nồng nhiệt. Ông từng được trao Giải thưởng Nhà nước năm 2001 với các tác phẩm tiêu biểu như “Bùi Thị Xuân hồi kết cuộc”, “Mặt trời đêm thế kỷ”, “Trời Nam”, cùng hàng loạt tác phẩm có giá trị khác như “Tâm sự Ngọc Hân”, “Vua thành triều Lê”, “Chiếc áo thiên nga”, “Lý Chiêu Hoàng”, “Hoàng hậu hai vua”… Việc trao Giải thưởng lớn Đào Tấn 2025 là sự khẳng định xứng đáng đối với tầm vóc và đóng góp của nhà viết kịch Lê Duy Hạnh.

Nguyên Bí thư Thành ủy Lê Thanh Nghị, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Thế Kỷ trao thưởng cho lãnh đạo các đơn vị có tác phẩm đạt giải Tác phẩm xuất sắc.

Giải Tác giả xuất sắc được trao để tưởng nhớ nhà viết kịch Lưu Quang Hà (1928–2008). Ông là một nghệ sĩ trưởng thành từ chiến tranh, từng tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, sau đó dành tâm huyết cho sân khấu từ những năm 1980. Các tác phẩm của ông tập trung khắc họa hình tượng các anh hùng dân tộc, đặc biệt là hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vở kịch “Đêm trắng”, một trong những tác phẩm sân khấu xuất sắc về Bác Hồ – đến nay vẫn được đánh giá cao và liên tục được dàn dựng. Nhân kỷ niệm 45 năm ra đời tác phẩm này, Giải thưởng Đào Tấn 2025 đã trao giải Tác giả xuất sắc cho Lưu Quang Hà như một sự tri ân sâu sắc.

Giải Nhà quản lý xuất sắc được trao cho ba nghệ sĩ: NSND Lệ Ngọc; NSND Nguyễn Trung Hiếu; NSND Hồ Ngọc Trinh.

 Giải Nhà quản lý xuất sắc được trao cho ba nghệ sĩ: NSND Lệ Ngọc, Chủ tịch Sân khấu Lệ Ngọc; NSND Nguyễn Trung Hiếu, Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội; NSND Hồ Ngọc Trinh, Trưởng đoàn Cải lương Vàm Cỏ (Tây Ninh). Trong đó, Giải thưởng Đào Tấn năm 2025 gọi tên NSND Lệ Ngọc đã tạo được sự quan tâm, đồng thuận lớn của giới nghệ thuật và công chúng.

Không chỉ là một nghệ sĩ tài năng, NSND Lệ Ngọc còn được ghi nhận như một nhà quản lý sân khấu bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới. Dưới sự dẫn dắt của bà, Sân khấu Lệ Ngọc đã trở thành một trong những sân khấu xã hội hóa ăn khách bậc nhất hiện nay, với tần suất biểu diễn dày, lượng khán giả ổn định và sức lan tỏa mạnh mẽ. Điều đáng nói, thành công của Sân khấu Lệ Ngọc không chỉ nằm ở doanh thu hay số buổi diễn, mà còn ở định hướng nghệ thuật nghiêm túc, tôn trọng khán giả, gìn giữ và làm mới những giá trị sân khấu truyền thống.

Đặc biệt, trong 9 năm qua, Sân khấu Lệ Ngọc là một trong số rất ít đơn vị sân khấu Việt Nam thường xuyên xuất ngoại biểu diễn, tham gia các liên hoan, hội diễn sân khấu quốc tế và giành được nhiều giải thưởng uy tín. Những chuyến lưu diễn, giao lưu nghệ thuật tại châu Âu, châu Á… không chỉ quảng bá hình ảnh sân khấu Việt Nam, mà còn khẳng định năng lực hội nhập của nghệ sĩ Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa. Với NSND Lệ Ngọc, quản lý sân khấu không chỉ là điều hành một đơn vị biểu diễn, mà còn là sứ mệnh đưa sân khấu Việt Nam bước ra thế giới bằng chất lượng nghệ thuật thực sự.

Giải Nhà quản lý xuất sắc Đào Tấn 2025 vì thế không chỉ là sự ghi nhận cá nhân NSND Lệ Ngọc, mà còn là sự ghi nhận một mô hình sân khấu xã hội hóa năng động, hiệu quả, gắn kết chặt chẽ giữa bảo tồn và phát triển, giữa bản sắc dân tộc và tinh thần hội nhập quốc tế.

Bên cạnh đó, Giải thưởng Đào Tấn 2025 còn vinh danh nhiều gương mặt, tác phẩm tiêu biểu khác: Giải Họa sĩ xuất sắc trao cho họa sĩ Lê Sa Long (TP Hồ Chí Minh); Giải Ca sĩ xuất sắc trao cho NSƯT Trần Tựa (Hà Nội); Giải Người truyền bá nghệ thuật xuất sắc trao cho đạo diễn Nguyễn Thanh Hiệp và soạn giả Mai Văn Lạng. Giải CLB Tuồng không chuyên xuất sắc được trao cho Câu lạc bộ Tuồng xã Giai Lạc (Nghệ An). Giải Tác phẩm xuất sắc tôn vinh bốn vở diễn tiêu biểu thuộc nhiều loại hình: kịch nói, kịch xiếc, tuồng, cải lương.

Khép lại lễ kỷ niệm và trao Giải thưởng Đào Tấn 2025, dư âm còn đọng lại không chỉ là niềm tự hào về chặng đường 25 năm của Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc, mà còn là niềm tin vào những con người đang lặng lẽ, bền bỉ cống hiến cho văn hóa nghệ thuật nước nhà. Trong dòng chảy ấy, Giải thưởng Đào Tấn năm 2025 gọi tên NSND Lệ Ngọc như một dấu son, khẳng định vai trò của người nghệ sĩ, nhà quản lý tận tâm, góp phần làm cho sân khấu Việt Nam vừa đứng vững trong nước, vừa tự tin bước ra thế giới.