Theo AP, ngày 8/3, Bộ trưởng phụ trách Ngoại thương và Hợp tác phát triển Hà Lan Liesje Schreinemacher cho biết, các hạn chế xuất khẩu công nghệ bán dẫn sẽ có hiệu lực trước mùa hè 2023. "Xét về sự phát triển công nghệ và bối cảnh địa chính trị phức tạp hiện nay, bảo đảm an ninh quốc gia cần phải đi cùng với mở rộng kiểm soát xuất khẩu đối với thiết bị sản xuất chất bán dẫn", bà Schreinemacher nói.

Thông báo này đánh dấu động thái cụ thể đầu tiên của người Hà Lan, người giám sát công nghệ sản xuất chip thiết yếu, hướng tới việc áp dụng các quy tắc do Washington thúc giục nhằm cản trở ngành sản xuất chip của Trung Quốc và làm chậm bước tiến quân sự của nước này.

Tháng 10 năm ngoái, Washington áp đặt hạn chế xuất khẩu sâu rộng đối với công nghệ bán dẫn sang Trung Quốc nhằm hạn chế khả năng tiếp cận của nước này đối với chip tiên tiến được sử dụng để chế tạo vũ khí và cải thiện tốc độ cũng như độ chính xác của hoạt động hậu cần quân sự.

Để thực hiện có hiệu quả các hạn chế này, Mỹ cần sự đồng ý tham gia của các nhà cung cấp chất bán dẫn khác như Hà Lan và Nhật Bản. Các nước đồng minh đã thảo luận vấn đề này trong nhiều tháng trước khi chính phủ Hà Lan có động thái đầu tiên.

Theo các chuyên gia, dù không nêu tên Trung Quốc, đối tác thương mại quan trọng của Hà Lan, nhưng chính sách mới nhằm cản trở nỗ lực của Trung Quốc trong tham vọng vượt Mỹ và các nước khác như Hàn Quốc, Nhật Bản và các nước châu Âu hàng đầu trong chuỗi cung ứng vi mạch toàn cầu.

Đáng chú ý, hạn chế xuất khẩu mới cũng giáng đòn mạnh vào ASML Holding (Hà Lan), công ty duy nhất trên thế giới có khả năng chế tạo cỗ máy đặc biệt phức tạp dùng để sản xuất chip tiên tiến. 

Theo kế hoạch của giới chức Hà Lan, danh sách mặt hàng cấm xuất khẩu sẽ bao gồm công nghệ in thạch bản cực tím sâu DUV vốn là những cỗ máy trị giá hàng triệu USD sử dụng tia laser mạnh để tạo mạch điện nhỏ của chip máy tính. Đến nay, ASML Holding chưa bán máy in quang khắc tia siêu cực tím EUV cho khách hàng Trung Quốc. Đây là công nghệ tiên tiến nhất trong quá trình chế tạo chip bán dẫn hàng đầu thế giới hiện nay.

ASML Holding hiện có văn phòng tại Hong Kong (Trung Quốc) và các trung tâm nghiên cứu và sản xuất tại Bắc Kinh và Thâm Quyến. Trong khi đó, chính phủ Hà Lan đang tính toán các biện pháp một cách cẩn thận để tránh tình trạng gián đoạn chuỗi giá trị.

Hà Lan cũng sẽ thúc đẩy biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới được đưa vào Thỏa thuận Wassenaar tiếp theo, một tổ chức đa phương nơi 42 quốc gia tham gia đồng ý kiểm soát xuất khẩu vũ khí thông thường và hàng hóa lưỡng dụng (sử dụng cả trong dân sự và quân sự).

Tuy nhiên, Nga vẫn là thành viên của Wassenaar và có thể ngăn chặn đề xuất này. Do đó, Hà Lan nhấn mạnh sẽ thiết lập danh sách kiểm soát xuất khẩu cấp quốc gia của riêng mình. Danh sách này có thể được chia sẻ với các thành viên EU khác và dự kiến hoàn thành trước mùa hè năm nay.

ASML thống trị thị trường cho các hệ thống in thạch bản, những cỗ máy trị giá hàng triệu USD sử dụng tia laser để tạo ra mạch điện nhỏ của chip máy tính.

Công ty dự kiến doanh số bán hàng tại Trung Quốc sẽ không thay đổi ở mức 2,2 tỷ euro vào năm 2023 — ngụ ý sự sụt giảm tương đối vì công ty dự kiến doanh số bán hàng tổng thể sẽ tăng 25%. Các khách hàng lớn của ASML như Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan và Tập đoàn Intel đang tham gia vào việc mở rộng công suất.

ASML chưa bao giờ bán các máy "EUV" tiên tiến nhất của mình cho khách hàng ở Trung Quốc và phần lớn doanh số bán "DUV" của họ ở Trung Quốc là dành cho các nhà sản xuất chip tương đối kém tiên tiến hơn. Các khách hàng Hàn Quốc lớn nhất của nó, Samsung và SK Hynix đều có năng lực sản xuất đáng kể ở Trung Quốc.

Thông báo của Hà Lan để lại những câu hỏi lớn chưa được trả lời, bao gồm cả việc liệu ASML có thể phục vụ các máy DUV trị giá hơn 8 tỷ euro mà họ đã bán cho khách hàng ở Trung Quốc kể từ năm 2014 hay không.

Schreinemacher cho biết chính phủ Hà Lan đã quyết định các biện pháp "cẩn thận và chính xác nhất có thể" để tránh "sự gián đoạn không cần thiết của chuỗi giá trị".

Bà viết: "Điều quan trọng đối với các công ty là phải biết họ đang phải đối mặt với những gì và có thời gian để điều chỉnh theo các quy tắc mới.

Ngày 9/3, Reuters tiết lộ Chính phủ Nhật Bản dự kiến cũng sẽ công bố quyết định quan trọng về hạn chế xuất khẩu công nghệ chip bán dẫn trước sự hối thúc từ Mỹ trong tuần này. 

Cổ phiếu của các nhà cung cấp nguyên liệu cho chất bán dẫn của Trung Quốc lập tức tăng mạnh sau khi có tin đồn lan truyền trên mạng xã hội về việc Nhật Bản sẽ có động thái nối gót Mỹ và Hà Lan.

Ông Phelix Lee, chuyên gia phân tích tại hãng nghiên cứu Morningstar, cho biết: "Tôi cho rằng các hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn của Nhật Bản sẽ chặt chẽ hơn của Hà Lan nhưng lại mềm mỏng hơn so với Mỹ". 

Theo India Times, tương tự như biện pháp trước đó của Mỹ, Nhật Bản sự kiến hạn chế xuất khẩu các công nghệ sản xuất chip chứa các thành phần kích thước 14 nanomet trở xuống.

Nếu Tokyo siết chặt xuất khẩu công nghệ bán dẫn thì nhiều công ty của nước này, những nhà sản xuất chất cản quang cần thiết cho quá trình sản xuất chip lớn nhất thế giới, sẽ chịu ảnh hưởng do đánh mất thị trường lớn như Trung Quốc. Bloomberg dẫn nguồn thạo tin cho rằng, một công ty Nhật Bản đã cắt nguồn cung hợp chất này cho Trung Quốc.

(Nguồn: Reuters)