Tối 17.5.2024, tại tòa nhà di sản kiến trúc 49 phố Trần Hưng Đạo (quận Hoàn Kiếm - Hà Nội), nền tảng truyền thông văn hoá nghệ thuật uy tín Hanoi Grapevine cùng Mạng lưới khán giả tích cực PAN đã tổ chức Lễ vinh danh “Hanoi Grapevine’s Finest 2023 - 2024” nhằm ghi nhận và tôn vinh những đóng góp nổi bật của cá nhân và tổ chức trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật đương đại trong năm 2023 cho đến tháng 1.2024, đồng thời kỷ niệm 5 năm sự kiện “Hanoi Grapevine’s Finest”. 

Các cá nhân/tổ chức được đề cử vào “Hanoi Grapevine’s Finest” 2024 đều tự hào vì những nỗ lực góp phần kiến tạo môi trường văn hóa nghệ thuật đa dạng, cởi mở và tiên phong.

“Hanoi Grapevine’s Finest” mùa thứ 5 có 95 đề cử, với 6 hạng mục chính. Theo đó, hạng mục “Vinh danh” có 32 đề cử cho “Finest Project” (Dự án ý nghĩa), 21 đề cử cho “Finest Artist” (Nghệ sĩ tích cực) và 4 giải thưởng cho “Finest Review” (Bài bình luận xuất sắc về dự án/sự kiện nghệ thuật trong năm). Hạng mục “Ghi nhận” đã gọi tên 8 Active Curators & Producers (Giám tuyển/Nhà sản xuất tích cực), 18 “Active Organizers” (Nhà khởi xướng tích cực) và 12 “New Organizers” (Nhà khởi xướng mới). 

Minh họa Trường Lasan Taberd do Leo thực hiện cho “Tản mạn kiến trúc” - dự án được Giải “Dự án ý nghĩa” (do Hanoi Grapevine lựa chọn)

Bên cạnh đó, là sự xuất hiện hạng mục mới: “Giải thưởng Nghệ thuật bao hàm” (Inclusion Award) - do Viện Goethe Hà Nội đồng khởi xướng cùng Hanoi Grapevine, dự kiến trao giải trong ít nhất 3 năm, với kỳ vọng góp phần tạo thêm nhiều sự hợp tác nghệ thuật hơn giữa những người khuyết tật đã và chưa được nhìn nhận, và những người vận động. 

Tại kỳ tôn vinh lần 5 này, giải thưởng cao nhất trong hạng mục “Vinh danh” bao gồm: Giải “Dự án ý nghĩa” (do Hanoi Grapevine lựa chọn) thuộc về dự án “Tản mạn Kiến trúc” và phần giải do khán giả bình chọn thuộc về dự án “The Art of Piano”. Giải “Nghệ sĩ tích cực” (do Hanoi Grapevine lựa chọn) thuộc về 2 gương mặt Lý Trang, Nguyễn Vũ Hải và phần giải “Nghệ sĩ tích cực” do khán giả bình chọn thuộc về nhà làm phim tài liệu Hà Lệ Diễm. Giải “Bài bình luận xuất sắc nhất” thuộc về tác giả Chu Phạm Hoài Thu với bài viết “Nghệ thuật có muốn được hiểu, nhưng không phải ngay lập tức”.

Hà Lệ Diễm (được tặng Giải “Nghệ sĩ tích cực” - do khán giả bình chọn) sinh năm 1991 tại Bắc Kạn, người dân tộc Tày, là nhà làm phim tài liệu độc lập. Bộ phim “Những đứa trẻ trong sương” do cô thực hiện trong 4 năm tại Hà Giang đã được mời tham dự khoảng 150 sự kiện và được trao 36 giải thưởng trên thế giới. Đáng kể nhất là lọt vào danh sách top 15 Oscar 2023 ở hạng mục “Phim tài liệu dài xuất sắc nhất”, giải “Đạo diễn xuất sắc nhất” LHP tài liệu quốc tế Amsterdam năm 2021 và giải Tuyên dương của Ban giám khảo cho “Phim đầu tay xuất sắc nhất”.

Ở hạng mục giải thưởng mới - “Nghệ thuật bao hàm”, Viện Goethe Hà Nội và Hanoi Grapevine's Finest đã lựa chọn 2 nghệ sĩ Trần Thảo Miên và Linh Valerie Phạm cùng nhận vinh dự này.

Trần Thảo Miên là nghệ sĩ hoạt động trong dự án Sign Chorus (2022) - tác phẩm sắp đặt với sự cộng tác của các giáo viên và học sinh tại Trung tâm Giáo dục và Hỗ trợ người điếc miền Trung Việt Nam - do các nghệ sĩ Moi Trần, Trần Thảo Miên, Mai Huyền Chi và Xuân Hạ thực hiện. Thảo Miên cũng là tác giả thiết kế trang phục/tạo hình rối của dự án Eye See Ai. 

Trần Thảo Miên sinh năm 1991, là một trong 2 nghệ sĩ được nhận giải thưởng “Nghệ thuật bao hàm” - do Viện Goethe Hà Nội và Hanoi Grapevine's Finest lựa chọn.

Còn Linh Valerie Phạm thành lập “Mắt trần Ensemble” với nỗ lực hướng tới sự bao hàm và khả năng tiếp cận trong nghệ thuật. Năm 2022, cô đã đồng chỉ đạo Eye See Ai (ESA) - một dự án nghiên cứu hợp tác với các nghệ sĩ dị biệt thần kinh đến từ Việt Nam và xứ Wales.

Những cá nhân nhận giải thưởng “Nghệ thuật bao hàm” sẽ được hỗ trợ tài chính để tìm hướng tiếp cận mới về thực hành nghệ thuật bao hàm trong một hoạt động khởi xướng và hoàn thành trong năm 2024. Kết quả hoạt động này sẽ được trình hiện tại Viện Goethe.

Về triển lãm “The Grapevine Selection” (Lựa chọn của Grapevine): Hoạt động này được khởi xướng bởi người sáng lập - nghệ sĩ người Canada, Brian Ring - vào năm 2013. Chuỗi triển lãm này là sáng kiến nằm trong kế hoạch thực hiện sứ mệnh mà Hanoi Grapevine đặt ra nhằm quảng bá cho nghệ thuật và văn hóa Việt ở cả trong và ngoài nước. 

Trong năm 2024, đội ngũ Hanoi Grapevine muốn tập trung và đề cao quan điểm linh hoạt và tiêu chuẩn của nhà tổ chức tiên phong, những cá nhân trong việc đầu tư nghiên cứu và sưu tập nghệ thuật tư nhân, với những góc nhìn độc lập và đầy tính mỹ cảm, cũng như vượt ra khỏi những định kiến áp lực của bối cảnh đương thời. Vì thế, thành phần hội đồng cố vấn nghệ thuật của triển lãm “Lựa chọn của Grapevine” 2024 đa dạng - gồm nhà nghiên cứu nghệ thuật/giám tuyển Đỗ Tường Linh, nhà sưu tập/lãnh đạo tổ chức nghệ thuật Ariel Phạm và nhà nghiên cứu/nhà sưu tập quốc tế Sophie Huang. 

Với tiêu chí chọn lọc nghiêm ngặt của hội đồng cố vấn nghệ thuật, trọng tâm vào những nghệ sĩ và tác phẩm có giá trị đại diện tiêu biểu, đặt những dấu mốc cho tương lai lưu trữ và sưu tập nghệ thuật dài hạn, triển lãm giới thiệu hơn 20 tác phẩm mới nhất, đậm dấu ấn phong cách nghệ thuật đặc trưng của các nghệ sĩ: Huy Phan, Lê Thừa Tiến, Lâm Na, Mai Huyền Chi, Ngô Đình Bảo Châu, Nguyễn Duy Mạnh, Nguyễn Đức Tín, Nguyễn Thị Diệp và Thuỳ Anh Đặng.

Với tầm nhìn đặt “The Grapevine Selection” như một hoạt động đóng góp trong việc xây dựng nền tảng cho ngành công nghiệp sáng tạo và thị trường nghệ thuật trong nước, lựa chọn không gian nâng cao trải nghiệm của các tác phẩm đương đại, đồng thời là một phần tạo ra đối thoại giữa lịch sử và hiện đại, truyền thống và đổi mới, triển lãm này diễn ra từ ngày 17 - 30.5.2024 tại Art30 Gallery (30 phố Quang Trung, quận Hoàn Kiếm - Hà Nội), trong không gian toà nhà Pháp cổ hơn 100 tuổi và sẽ tiếp diễn trong tháng 6 ở Viện Đô thị thông minh và Quản lý (tại quận 3, TP.Hồ Chí Minh). 

Chuỗi hòa nhạc “The Art of the Piano” (đoạt Giải “Dự án ý nghĩa” - do khán giả bình chọn) được khởi xướng bởi nhạc sĩ Dương Thụ và nghệ sĩ piano Lưu Đức Anh, do nghệ sĩ piano Vũ Hoàng Cương chỉ đạo nghệ thuật, được phối hợp tổ chức bởi Maestoso và Cà phê Thứ Bảy tại không gian Xưởng thứ Bảy - The 7th Atelier. Dự án quy tụ được nhiều nghệ sĩ piano uy tín của Việt Nam cùng các nghệ sĩ trẻ triển vọng. Năm 2023, Maestoso đã tổ chức thành công 10 buổi hoà nhạc trong Dự án “The Art of The Piano”.

Theo thống kê, từ năm 2019 đến 2023, Hanoi Grapevine đã rà soát kiểm kê từ 3.987 sự kiện văn hoá nghệ thuật mà nền tảng trực tuyến độc lập này từng đưa tin, cùng rất nhiều sự kiện và thông tin đã được tham khảo và tìm hiểu, nhằm đưa ra: 89 đề cử cho “Nghệ sĩ nổi bật” và 108 đề cử cho “Dự án ý nghĩa”. Trong thời gian đó, đã có: Gần 4.000 khán giả tham gia bình chọn, hơn 500 đại diện không gian văn hoá, các nhà tổ chức, người thực hành nghệ thuật sáng tạo tham gia lễ vinh danh, hàng triệu lượt tiếp cận và theo dõi trong và ngoài nước trên các nền tảng truyền thông

Qua những số liệu nêu trên, một số tiến triển của hoạt động văn hóa nghệ thuật Việt Nam đã được ghi nhận:

*Các nghệ sĩ dưới 35 tuổi ý thức ngày một rõ ràng về con đường nghệ thuật của mình. Họ hoạch định chuyên nghiệp hơn, bền bỉ hơn, và lưu trữ về công việc của mình tốt hơn trước.

*Nghệ thuật trình diễn đang được các không gian nghệ thuật cũng như nghệ sĩ trẻ chú trọng thực hành hơn so với 5 năm trước đó.

*Các giám tuyển và nhà sản xuất hoạt động tích cực với phạm vi ngày càng rộng mở, ở các khu vực địa lý, các loại hình không gian, với đa dạng các đối tác.

*Xu hướng kết nối và bàn luận đa liên ngành xuất hiện trong 5 năm qua và đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ.

*Những cộng đồng nghệ thuật, đối tượng thụ hưởng ngày càng được lưu ý và mở rộng hơn, bao gồm nhóm các cộng đồng yếu thế và lề hóa.

*Có những hợp tác tươi mới và hữu ích giữa cộng đồng nghệ thuật đương đại với phía nhà nước. Hai bên đã tiến gần đến với nhau hơn, hiểu hơn về thế mạnh của nhau.

*Các tổ chức văn hóa nghệ thuật tư nhân và các nhóm văn hóa nghệ thuật độc lập tiếp tục hoạt động ngày thêm chuyên nghiệp và vững vàng hơn so với 5 năm trước đó. 

*Có những nỗ lực đầu tư can đảm đáng kinh ngạc từ phía tư nhân với định hướng sâu xa và kế hoạch rõ ràng (các bảo tàng, các bộ sưu tập nghệ thuật tư nhân), được lãnh đạo bởi một thế hệ trẻ đam mê, có trách nhiệm và được đào tạo bài bản hơn trước. 

*Công việc lưu trữ trở thành một nhiệm vụ quan trọng được ưu tiên của nhiều không gian và nhóm (collective) nghệ thuật. 

Hanoi Grapevine ra đời từ năm 2007 - là một nền tảng trực tuyến độc lập, không vì lợi nhuận, với mục tiêu hỗ trợ nghệ thuật Việt Nam bằng cách kết nối các nghệ sĩ, các không gian nghệ thuật và các nhà tổ chức sự kiện nghệ thuật chất lượng cao với khán giả. Hanoi Grapevine đã được Hội đồng Anh tại Việt Nam nhận định là “Không gian sáng tạo trực tuyến tiên phong tại Việt Nam”.

Kể từ năm 2019, “Hanoi Grapevine’s Finest” đã trở thành sự kiện thường niên vinh danh hoạt động nghệ thuật đương đại tại Việt Nam, nhằm tôn vinh các cá nhân, tổ chức, dự án, hoạt động nghệ thuật sáng tạo đã và đang nỗ lực tạo ra môi trường văn hóa nghệ thuật đa dạng, cởi mở và tiên phong, góp phần nâng cao nhận thức và khả năng thấu cảm văn hóa, nghệ thuật, giúp các cá nhân kết nối với cộng đồng.