Xuất hiện từ vùng Địa Trung Hải, hương thảo đã chinh phục các nền ẩm thực toàn cầu suốt nhiều thế kỷ. Ngoài hương thơm và vị đậm đặc trưng, hương thảo đang dần được công nhận bởi những lợi ích sức khỏe ẩn tượng, đặc biệt với não bộ, khả năng giảm viêm và hỗ trợ hệ miễn dịch.

Ngay từ thời Hy Lạp và La Mã cổ đại, hương thảo đã được sử dụng trong các nghi lễ học tập với niềm tin giúp tăng cường sự tập trung và trí nhớ. Và đến ngày nay, nghiên cứu hiện đại đã tìm thấy cơ sở khoa học cho niềm tin này khi phát hiện những người ngửi mùi hương của loại thảo mộc này có trí nhớ cải thiện đáng kể.

Hơn cả một “thần dược” cho não bộ

Khả năng đặc biệt của hương thảo nằm ở việc cải thiện lưu lượng máu, bao gồm cả lưu lượng máu đến não, giúp tăng cường sự minh mẫn. Hơn nữa, mùi hương dịu nhẹ của hương thảo còn có tác dụng giảm lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Đây là những yếu tố gián tiếp nhưng vô cùng quan trọng đối với khả năng tập trung và ghi nhớ.

Hương thảo chứa các hợp chất mạnh mẽ tác động trực tiếp lên các thụ thể thần kinh trong não. Đáng chú ý là hợp chất 1,8-cineole có khả năng ức chế sự phân hủy của acetylcholine, một hóa chất thần kinh chủ chốt liên quan đến quá trình học hỏi và ghi nhớ. Nhờ vậy, hương thảo có thể giúp duy trì chức năng nhận thức, đặc biệt là khi chúng ta già đi.

Không chỉ vậy, hương thảo còn là một kho báu chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương oxy hóa - nguyên nhân chính gây suy giảm nhận thức. Một hợp chất mạnh mẽ khác là acid carnosic. Đây là một chất chống oxy hóa và chống viêm cực mạnh, đã được chứng minh trong các nghiên cứu là có khả năng bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương liên quan đến Alzheimer.

Vào năm 2025, các nhà khoa học đã phát triển một phiên bản ổn định của acid này với tên gọi là diAcCA. Trong các thử nghiệm tiền lâm sàng, diAcCA không chỉ cho thấy sự cải thiện trí nhớ mà còn tăng cường kết nối khớp thần kinh giữa các tế bào não và giảm các protein có hại như amyloid-beta và tau – thủ phạm chính gây bệnh Alzheimer.

Đặc biệt, hợp chất diAcCA chỉ hoạt động ở các khu vực não bị viêm, giúp giảm thiểu tác dụng phụ. Các thử nghiệm trên chuột đã không tìm thấy dấu hiệu độc tính và thậm chí còn cho thấy sự cải thiện đáng kể về chức năng nhận thức, mở ra hy vọng lớn cho các thử nghiệm trên người trong tương lai. Các nhà nghiên cứu còn tin rằng hợp chất này có tiềm năng điều trị cho nhiều bệnh viêm khác như tiểu đường loại 2, bệnh tim và Parkinson.

Lợi ích của hương thảo không chỉ dừng lại ở não. Từ xa xưa, hương thảo đã được sử dụng để giảm các vấn đề tiêu hóa, đầy hơi và các tình trạng viêm nhiễm. Các hợp chất như acid rosmarinic và acid ursolic nổi tiếng với đặc tính chống viêm mạnh mẽ. Bằng chứng còn cho thấy hương thảo có thể giúp làm dịu mụn trứng cá và bệnh chàm, còn acid carnosic có thể bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời và làm chậm quá trình lão hóa da.

Dầu hương thảo cũng đã được chứng minh có đặc tính kháng khuẩn, mở ra tiềm năng ứng dụng trong bảo quản thực phẩm và y học. Trong lĩnh vực làm đẹp, dầu hương thảo đang trở nên phổ biến để kích thích mọc tóc, tuy nhiên nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu trước khi sử dụng thường xuyên.

Lưu ý khi sử dụng hương thảo

Trong hầu hết các trường hợp, hương thảo an toàn khi được sử dụng làm gia vị, pha trà hoặc trong liệu pháp hương thơm. Tuy nhiên, ở liều lượng đậm đặc hoặc dạng chiết xuất, nó có thể gây ra tác dụng phụ. Tiêu thụ quá mức có thể dẫn đến nôn mửa, và trong những trường hợp hiếm gặp, có thể gây co giật, đặc biệt đối với những người mắc bệnh động kinh.

Ngoài ra, có một nguy cơ lý thuyết là hương thảo có thể gây co thắt tử cung, vì vậy, phụ nữ mang thai được khuyến cáo nên tránh dùng liều cao. Hơn nữa, vì hương thảo có thể ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc làm loãng máu, điều cực kỳ quan trọng là bạn phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các chất bổ sung có chứa hương thảo.