Neilia Hunter - vợ của ông Joe Biden thường được báo chí chú ý về nhan sắc xinh đẹp, quyến rũ. Tuy nhiên ông Joe Biden nói rằng, vợ ông còn là người thông minh, đứng sau sự nghiệp của ông, và khẳng định bà có "năng khiếu chính trị" hơn mình.

"Bà ấy chính là động lực. Bà ấy sôi nổi và nhiệt tình. Bà ấy cũng có thể khiến bạn làm bất kỳ điều gì trong chiến dịch. Bạn không bao giờ có thể nói không với Neilia", Karen Peterson, cựu thượng nghị sĩ Dân chủ bang Delaware giai đoạn 2013-2017, người biết về Neilia và tình nguyện giúp sức cho chiến dịch tranh cử thượng viện đầu tiên của Biden, nói.

Ảnh chụp Joe Biden cùng vợ Neilia Hunter và ba con năm 1972. Ảnh: Delaware Public Archives.

"Bà ấy là nguồn năng lượng đằng sau chiến dịch của chồng. Bà Neilia và Valerie, em gái của Biden, là chất kết dính của chiến dịch này. Valerie là nhà chiến lược và Neilia giống như lãnh đạo tinh thần. Bà ấy là người khích lệ và có sức lôi cuốn mạnh mẽ", Peterson nói thêm.

Neilia đã qua đời trong vụ tai nạn ôtô ở Hockessin, bang Delaware, một tuần trước Giáng sinh năm 1972. Hai cậu con trai của gia đình Biden, gồm Beau, 4 tuổi và Hunter, 3 tuổi, cũng ngồi cùng trong chiếc xe gặp tai nạn và bị thương nặng. Trước đó 6 tuần, ông Joe đã giành chiến thắng trước thượng nghị sĩ Cộng hòa J. Caleb Boggs, người đã nắm giữ ghế thượng nghị sĩ bang hai nhiệm kỳ và được cho khó bị đánh bại và trở thành thượng nghị sĩ trẻ nhất đất nước.

Năm 1963, Biden gặp Neilia tại bãi biển khi ông đang có kỳ nghỉ mùa xuân ở Bahamas. Biden khi đó là sinh viên Đại học Delaware, trong khi Neilia là sinh viên Đại học Syracuse ở New York. Biden lập tức bị thu hút bởi nhan sắc của Neilia, để tiếp cận cô, ông đã  giả vờ là khách tại đây.  Ông ngồi xuống cạnh chiếc ghế nơi Neilia đang nằm tắm nắng, tự giới thiệu về mình rồi nhanh chóng kể về những ước mơ của bản thân. Hai người quen nhau từ đó.

Neilia sinh ra vừa là tiểu thư giàu có lại có thành tích học tập đáng nể còn Biden nổi tiếng là cầu thủ bóng đá ở Đại học Delaware.

Trong cuốn hồi ký Promises to Keep (Giữ lời hứa) năm 2007, Biden chia sẻ ông đã từ bỏ bóng đá để có thể dành cuối tuần tới thăm Neilia và dự định tới học trường luật ở Syracuse cũng vì lý do này. Bà Neilia lấy bằng thạc sĩ tại Đại học Syracuse, sau đó làm giáo viên dạy tiếng Anh và làm việc với những đứa trẻ mắc bệnh tâm thần. Cả hai kết hôn năm 1966 và chuyển tới bang Delaware. Sau khi lấy chồng, Neilia, người theo đảng Cộng hòa, đã đăng ký trở thành thành viên đảng Dân chủ.

Biden lúc đầu là luật sư hình sự tại Wilmington, Delaware và sau đó chuyển sang xử lý các vụ án dân sự.

Neilia sau đó dạy học tại trường St. Catherine of Siena còn Biden tranh cử ghế thứ tư của Hội đồng hạt New Castle và chiến thắng với 3.000 phiếu nhiều hơn đối thủ hồi năm 1970. "Joe Biden là một trong số thành viên trẻ triển vọng nhất của đảng Dân chủ mà Delaware từng thấy. Ông ấy có tất cả điều kiện để có tương lai tuyệt vời trong chính phủ", Harry Topel, chủ tịch đảng Dân chủ ở bang Delaware nói năm 1970.

Neilia lúc đầu không quá để tâm đến tham vọng của chồng và muốn chồng làm thẩm phán, đặc biệt là không muốn vay tiền để bỏ vào cuộc tranh cử. Nhưng sau đó, Neilia đồng ý cho Biden theo đuổi tham vọng sau khi họ thảo luận cùng nhau tới 2h sáng về việc tranh cử vào thượng viện.

Năm 1971, lãnh đạo đảng thành lập Ủy ban Đổi mới đảng Dân chủ và mời các thành viên nổi bật nhất của bang. Biden là thành viên trẻ nhất trong gần 15 năm.

"Neilia đã thấy các lợi thế khi tôi tham gia ủy ban này thậm chí trước khi tôi làm điều đó", Biden viết trong hồi ký. "Cô ấy là người có năng khiếu chính trị nhiều hơn tôi. Do đó, cô ấy đề xuất nấu một bữa tối thịnh soạn tại nhà bố mẹ tôi ở Woods Road. Mẹ và em gái tôi, Valerie, giúp Neilia nấu ăn và dọn dẹp phòng khách để tạo không gian thảo luận cho các thành viên của ủy ban".

Biden nói rằng chỉ có ông và Neilia được đưa ra quyết định trong cuộc tranh cử của ông. Ông nói: "Cô ấy là người giỏi nhất và cũng là người xoa dịu những cơn nóng giận của tôi". Biden cũng xem Neilia chính là cố vấn của ông. 

Gia đình của Biden ở trong căn phòng tại khách sạn Hotel du Pont ở Wilmington trong đêm bầu cử năm 1972. Trong hồi ký Where the Light Happens"(Nơi ánh sáng xuất hiện) năm 2019 của Jill Biden, vợ hai của Joe Biden từ năm 1977, bà cho biết đã gặp Neilia vào đêm đó.

Joe Biden cùng vợ Jill tại Đại hội Đảng Dân chủ ở Wilmington, bang Delaware hôm 20/8. Ảnh: AP.

Không lâu trước vụ tai nạn, Biden nói rằng ông cùng Neilia ngồi trong phòng khách ngôi nhà của họ tại North Star. Bà Neilia viết thiệp Giáng sinh trong khi Biden nghĩ về những điều lớn lao trong tương lai. Neilia đã cắt ngang dòng suy nghĩ của ông khi hỏi "chuyện gì sẽ xảy ra Joey? Mọi thứ quá tốt". Đó là điềm báo cho thảm kịch sắp xảy ra.

Khoảng 2h30 chiều 18/12, Neilia lái xe về hướng tây trên đường Valley ở Hockessin. Chiếc xe hiệu Chevrolet của bà vừa chuyển bánh sau khi dừng đèn đỏ thì bị một chiếc xe đầu kéo lao đến từ bên trái. Neilia và Amy chết trên đường được đưa tới bệnh viện, Beau bị gãy chân và Hunter bị nứt hộp sọ.  Biden đã xuất hiện và an ủi những người có mặt.

Hơn 40 năm sau, ông vẫn làm điều tương tự với hàng nghìn người xếp hàng dài hàng giờ ở nhà thờ Công giáo St. Anthony of Padua để tưởng nhớ Neilia và con trai đầu của Biden, Beau, chết vì ung thư năm 2015 khi mới 46 tuổi.

Biden từng chia sẻ vợ của ông có một nguyên tắc là "đối xử với tất cả mọi người như nhau. Người nghèo, da màu, thiểu số hay giàu có và được xã hội coi trọng, cô ấy không hề phân biệt đối xử giữa họ".

Hai mẹ con Neilia được chôn cất tại nghĩa trang All Saints nằm gần đường cao tốc Kirkwood.  Sa đó, mộ của họ sau đó được chuyển về nghĩa trang St. Joseph's on the Brandywine ở Greenville, nơi an nghỉ của cha mẹ Biden cùng con trai Beau. Vào mỗi dịp kỷ niệm, Biden sẽ cùng hai con đến nghĩa trang.

Tuy nhiên, sau khi Beau mất, Jill bắt đầu cùng Biden tới viếng mộ của Neilia. "Tôi nợ bà ấy rất nhiều: lòng trung thành, lòng biết ơn khi dành cho tôi món quà là những người đàn ông tuyệt vời này và tình yêu của tôi", Jill nói.

Jill cũng cam kết giữ lại ký ức về Neilia qua những bức ảnh của bà được lưu giữ trong căn nhà của họ ở Greenville. "Sẽ không có chúng tôi nếu không có bà ấy". Jill từng chia sẻ.