Lão hóa không chỉ nói tới sự già đi về mặt ngoại hình mà còn là sự suy giảm chức năng của các cơ quan, sức khỏe yếu đi. Khi nói về nguyên nhân dẫn tới tốc độ lão hóa, nhiều người thường cho rằng đó là do “cơ địa” hay do gen, nhưng thực tế thì đa số yếu tố gây lão hóa sớm đến từ lối sống và có thể thay đổi được. Sau đây là “4 ít, 4 nhiều” thường gặp ở những người nhanh già hơn so với tuổi không phải ai cũng nhận ra.

“4 ít” thường gặp ở những người già nhanh hơn tuổi

Ngủ ít hơn người khác:

Thiếu ngủ là một trong những nguyên nhân khiến bạn già nhanh, suy giảm tuổi thọ dù ở bất cứ giới tính nào. Nghiên cứu mới nhất về vấn đề này được Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) công bố tháng 3/2024, cho thấy thiếu ngủ đẩy nhanh quá trình lão hóa cơ thể cả bên trong và bên ngoài. Các nhà nghiên cứu kết luận ngủ 7 giờ mỗi ngày có thể kéo dài tuổi thọ nhiều nhất và thời gian ngủ quá dài hoặc quá ngắn đều làm tăng tuổi kiểu hình và thúc đẩy quá trình lão hóa sinh học.

Ngủ ít là một trong những yếu tố khiến ngoại hình của bạn già đi nhanh hơn tuổi

Uống ít nước hơn người khác:

Năm 2023, một nghiên cứu được công bố trên The Lancet cho thấy uống đủ nước mỗi ngày có thể là cách hiệu quả để trì hoãn lão hóa và kéo dài tuổi thọ. Nghiên cứu này cho thấy khi lượng natri trong máu vượt quá tiêu chuẩn thì nguy cơ lão hóa, bệnh mãn tính và tử vong sớm tăng lên đáng kể. Ngoài ra, uống đủ nước cũng khiến làn da trẻ trung hơn và mọi cơ quan trong cơ thể hoạt động trơn tru. Lời khuyên là nên uống khoảng 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày và uống nước chủ động, rải rác nhiều lần trong ngày để trẻ lâu, khỏe mạnh. 

Vận động ít hơn người khác:

Năm 2021, các nhà nghiên cứu từ Đại học Arkansas ở Hoa Kỳ cho thấy ngay cả khi bạn chỉ bắt đầu vận động thường xuyên, tập thể dục khi đã về già thì vẫn có thể  làm chậm tác động của lão hóa. Bởi tập thể dục có thể tác động quá trình methyl hóa và làm giảm sự thoái hóa của cơ xương do lão hóa biểu sinh. Điều quan trọng là bạn không cần tập luyện quá sức, hãy tập trung vào sự đều đặn.

Chống nắng ít hơn những người khác:

Ngoài lão hóa nội sinh là điều tất yếu và tự nhiên, các yếu tố bên ngoài như tia cực tím, hút thuốc, tiếp xúc với gió, nắng và tiếp xúc với các hóa chất độc hại cũng có thể gây lão hóa da và tóc. Trong số đó, tia cực tím là yếu tố quan trọng nhất gây ra tình trạng lão hóa da ngoại sinh hay còn gọi là lão hóa da do ánh sáng. Vì vậy, nếu muốn có ngoại hình không già nhanh so với tuổi, hãy chú trọng chống nắng, ngay cả vào mùa đông hay những ngày râm mát bằng phương pháp vật lý và các loại kem chống nắng chuyên dụng phù hợp.

Những người lão hóa sớm thường gặp phải “4 nhiều”

Chịu nhiều áp lực hơn người khác: 

Vào năm 2023, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí “Cell Metabolism” cho thấy con người sẽ thực sự già đi khi bị căng thẳng nghiêm trọng. Nhưng tin tốt là quá trình lão hóa do căng thẳng gây ra có thể được đảo ngược khi một cá nhân hồi phục sau căng thẳng nghiêm trọng. Nên nếu muốn trì hoãn lão hóa, bạn phải học cách giải tỏa căng thẳng.Tắm nước nóng, hít thở sâu thường xuyên, kết bạn nhiều hơn và thường xuyên ra ngoài để thư giãn đều là những cách đơn giản và hiệu quả để giảm căng thẳng.

Ăn nhiều hơn người khác:

Ngoài việc khiến con người tăng cân và tăng nguy cơ bệnh tật, ăn quá nhiều còn có thể khiến con người già đi nhanh hơn. Điều này đã một lần nữa được khẳng định bởi nghiên cứu năm 2023 từ Đại học Cologne ở Đức. Bởi vì ăn quá nhiều làm tăng gánh nặng trao đổi chất của con người, ngăn chặn quá trình chuyển hóa một số chất độc hại và có hại, đồng thời đẩy nhanh quá trình lão hóa của con người. Nhưng đừng ăn quá ít. Ăn no 70% - 80% sẽ giúp bạn sống lâu và khỏe mạnh.

Tâm trạng tiêu cực nhiều hơn người khác: 

Năm 2022, nghiên cứu công bố trên tạp chí “Aging-Us” chứng minh rằng lão hóa không chỉ được quyết định bởi yếu tố sinh lý mà còn bị ảnh hưởng bởi trạng thái tâm lý. Họ chia các trạng thái tâm lý tiêu cực bao gồm: lo lắng, thiếu tập trung, trầm cảm, vô vọng, sợ hãi, khó ngủ, buồn bã và cô đơn. Mỗi kiểu tiêu cực này kéo dài có thể làm bạn lão hóa nhanh hơn 1,65 năm so với người khác. Điều quan trọng là rất khó để tránh chúng trong xã hội hiện đại, nên hãy tìm cách giải tỏa, chia sẻ thay vì cố gắng chịu đựng. Tìm cho mình những sở thích lành mạnh để điều hòa cảm xúc.

Có gen dễ già hơn người khác:

Phải thừa nhận rằng tốc độ lão hóa, đặc biệt là về ngoại hình có liên quan tới gen. Từ năm 2016, các nhà khoa học đã tìm ra và công bố trên tạp chí “Current Biology” gen có tên là thụ thể melanocortin 1 (MC1R) có liên quan chặt chẽ đến việc con người già đi. Gen MC1R có liên quan đến sắc tố da mặt, cấu trúc da, đốm sắc tố, khả năng sửa chữa tế bào và nguy cơ viêm nhiễm. Gen MC1R bị đột biến có thể khiến con người nhạy cảm hơn với tia cực tím và dễ bị thay đổi cấu trúc da, khiến da kém đàn hồi và chảy xệ, sắc tố… nên trông già đi nhanh hơn so với người cùng tuổi. 

(Nguồn và ảnh: QQ, Healthline, webMD)