Trong guồng quay tất bật của cuộc sống hiện đại, không ít người trẻ tuổi vẫn đang chủ quan với sức khỏe tim mạch vì cho rằng các vấn đề như mỡ máu cao hay xơ vữa động mạch chỉ xuất hiện ở độ tuổi trung niên. Tuy nhiên, thực tế đang cho thấy điều ngược lại.

Thống kê từ Điều tra quốc gia các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam năm 2023 cho thấy tỷ lệ người trưởng thành có cholesterol máu cao đã lên tới 44,1%, tăng mạnh so với mức 30,2% vào năm 2015. Đáng chú ý, nhiều trường hợp không hề nhận biết vì mỡ máu cao thường không gây ra triệu chứng rõ ràng.

Theo các chuyên gia, lối sống tưởng chừng lành mạnh dưới đây lại đang âm thầm góp phần làm tăng mỡ máu ở giới trẻ:

Ngủ lệch giờ sinh học, thức khuya dù ngủ đủ giờ

Ngủ ít không phải là yếu tố duy nhất gây hại. Việc thức khuya, ngủ muộn làm rối loạn đồng hồ sinh học, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình chuyển hóa chất béo, làm tăng cholesterol toàn phần và giảm cholesterol tốt (HDL-C). Nghiên cứu trên tạp chí Sleep năm 2020 đã cho thấy dù ngủ đủ 7-8 tiếng nhưng nguy cơ mỡ máu cao vẫn tăng 18% ở người thường xuyên ngủ lệch giờ.

Ăn đồ ăn nhanh, snack tiện lợi “ít béo”

Những thực phẩm như burger, pizza, khoai chiên hay snack “ít béo” chứa nhiều tinh bột tinh luyện và chất béo chuyển hóa, làm tăng cholesterol xấu (LDL-C). Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ cần 5% năng lượng từ chất béo trans đã làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch tới 25%.

Uống trà sữa ít đường nhưng nhiều topping

Nhiều bạn trẻ cho rằng chọn trà sữa, nước ép ít đường là lựa chọn tốt cho sức khỏe. Thế nhưng theo các chuyên gia, những topping như trân châu, pudding… có trong các thức uống này đều chứa lượng đường cao. Theo cảnh báo từ Harvard Health Publishing, đồ uống chứa đường làm tăng 53% nguy cơ mỡ máu cao.

Lạm dụng thực phẩm “ăn kiêng” không béo

Sữa chua không béo, protein bar hay ngũ cốc “healthy” đôi khi chứa lượng đường cao để bù hương vị. Ăn thường xuyên những sản phẩm này dễ khiến lượng đường nạp vào mỗi ngày vượt mức khuyến cáo (theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ  là 25g với nữ, 36g với nam), từ đó làm tăng triglyceride và cholesterol trong máu.

Ngồi lâu liên tục dù vẫn tập thể dục đều đặn

Tập thể dục buổi sáng nhưng ngồi lỳ 6 - 8 tiếng liên tục sau đó vẫn khiến quá trình chuyển hóa chất béo trở nên kém hiệu quả. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, việc ngồi hơn 7 giờ mỗi ngày làm tăng 22% nguy cơ rối loạn mỡ máu và các bệnh lý nghiêm trọng khác, kể cả khi có vận động thể chất.

Bỏ bữa sáng, ăn dồn buổi tối

Việc nhịn ăn sáng và ăn tối muộn làm rối loạn chuyển hóa lipid, tăng LDL-C và giảm HDL-C. Một nghiên cứu của Đại học Tokyo năm 2021 cho thấy những người bỏ bữa sáng có nguy cơ mỡ máu cao hơn 21%.

Tiêu thụ rượu bia vào cuối tuần

Ngay cả khi ăn uống lành mạnh, việc uống hơn 14 đơn vị cồn/tuần (khoảng 5 lon bia) vẫn làm tăng triglyceride và cholesterol xấu trong máu. Tạp chí BMJ Open năm 2022 đã ghi nhận mức độ ảnh hưởng đáng kể của thói quen “xả stress” bằng đồ uống có cồn.

Chủ quan với các bữa ăn “healthy”

Các loại hạt, yến mạch hay bơ hạt tuy chứa chất béo tốt nhưng vẫn có thể làm tăng mỡ máu nếu tiêu thụ quá nhiều. Trung tâm chăm sóc sức khỏe Mayo Clinic khuyến nghị chỉ nên dùng khoảng 25–30g hạt/ngày, nhưng nhiều người vượt xa lượng này mà không để ý.

Các chuyên gia nhấn mạnh, sức khỏe tim mạch không còn là vấn đề riêng của người lớn tuổi. Trong bối cảnh bệnh tim mạch và đột quỵ đang trẻ hóa nhanh tại Việt Nam, việc nhận diện và điều chỉnh các thói quen sinh hoạt hàng ngày từ giấc ngủ, chế độ ăn, đến cách vận động chính là bước đi đầu tiên, đơn giản nhưng hiệu quả để phòng ngừa những hệ lụy nghiêm trọng về sau.