Khi tuổi tác tăng, trí nhớ con người thường suy giảm, việc học hỏi điều mới cũng trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học Mỹ mới đây đã tìm ra một “manh mối” quan trọng có thể mở đường cho việc đảo ngược quá trình lão hóa não.

Công bố trên tạp chí Nature Aging ngày 19/8, nhóm nghiên cứu thuộc Đại học California, San Francisco (UCSF) cho rằng một protein mang tên FTL1, có liên quan đến sắt, đóng vai trò then chốt trong sự suy giảm trí nhớ do tuổi tác.

Các thí nghiệm tập trung vào hồi hải mã (hippocampus), khu vực não bộ đảm nhiệm chức năng học tập và ghi nhớ. So sánh giữa chuột non và chuột già, nhóm nghiên cứu nhận thấy mức protein FTL1 ở chuột già cao hơn nhiều, làm suy yếu mối liên kết thần kinh trong hồi hải mã gây giảm rõ rệt khả năng nhận thức.

Theo giải thích của các nhà khoa học, sự gia tăng FTL1 khiến oxit sắt tích tụ trong tế bào thần kinh ở hồi hải mã, gây stress oxy hóa, rối loạn chức năng ty thể và tổn thương nơ-ron. Đây có thể là nguyên nhân dẫn tới các bệnh thoái hóa thần kinh, trong đó có Alzheimer.

Để kiểm chứng, nhóm nghiên cứu đã điều chỉnh trực tiếp FTL1 trong não chuột. Khi tăng FTL1 ở chuột non, chúng nhanh chóng thể hiện hành vi như chuột già. Ngược lại, khi giảm FTL1 ở chuột già, sự kết nối thần kinh được phục hồi và khả năng ghi nhớ trở lại tương đương chuột trẻ.

“Đây không chỉ là làm chậm lão hóa, mà là đảo ngược chức năng não đã suy giảm”, ông Saul Villeda, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Lão hóa Buck thuộc UCSF, nhấn mạnh.

Quan sát trên tế bào nuôi cấy cũng cho kết quả tương tự. Những nơ-ron có FTL1 cao phát triển sợi nhánh bất thường, chỉ mọc theo một hướng thay vì phân nhánh đa chiều. Khi dùng các hợp chất hỗ trợ trao đổi chất, hiện tượng này bị ngăn chặn, cho thấy tiềm năng can thiệp bằng dược chất.

Các nhà khoa học kỳ vọng phát hiện này sẽ mở đường cho phương pháp điều trị mới, có khả năng không chỉ làm chậm suy giảm trí nhớ mà còn phục hồi khả năng học hỏi đã mất.

Gần đây, các chất có thể làm chậm hoặc đảo ngược sự suy giảm nhận thức do lão hóa thu hút sự chú ý. Một nghiên cứu công bố ngày 6/8 trên Nature từ Trường Y Harvard cũng chỉ ra vai trò quan trọng của lithium trong duy trì nhận thức. Việc thiếu hụt lithium trong não làm gia tăng nguy cơ Alzheimer, trong khi bổ sung có thể cải thiện trí nhớ và giảm tác động của mảng amyloid – yếu tố được cho là nguyên nhân chính của bệnh.

Theo giới khoa học, những kết quả này mở ra hy vọng lớn cho việc phát triển thuốc điều trị chứng sa sút trí tuệ và các bệnh thoái hóa não liên quan đến tuổi tác.