Những bữa tiệc mừng khi thông tin bà Rufina Peter được bình chọn làm thống đốc tỉnh Central Province của quốc đảo Papua New Guinea (PNG) có vị ngọt đặc biệt. Không chỉ giành chiến thắng trong một chiến dịch cam go và mệt mỏi, bà còn là người phụ nữ đầu tiên được bầu vào quốc hội của đất nước trong một thập kỷ. Thế nhưng nhà kinh tế học này đã gần như không được tới trường thời trung học.

Bà Peter sinh ra trong một ngôi làng nằm trong dãy Owen Stanley lởm chởm, chỉ cách thủ đô Port Moresby một chuyến bay ngắn nhưng nếu đường bộ có thể qua được thì phải mất hơn 6 tiếng đồng hồ. Là một trong 8 người con, bà và người anh trai đã phải học trung học cùng năm.

“Và mẹ tôi từng nói: “Oh, hãy để Rufina ở nhà phụ tôi và cho thằng bé Jimmy đi học. Và bố tôi đã nói rằng: “Không được, con bé rất chăm chỉ và nó sẽ được đến trường”, bà Peter chia sẻ.

Bà Rufina Peter được bầu làm thống đốc tỉnh Centra của Papua New Guinea trong cuộc bầu cử quốc gia năm 2022 (Ảnh: internet).

Gia đình bà khá may mắn khi ngôi trường trung học Công giáo tại trạm phát chính phủ ở Tapini có tiếng về giáo dục. Thế nhưng chi phí để 4 người con cùng học tại trường vượt quá thu nhập của người cha với công việc của một hộ lý y tế.

“Tôi đã bắt đầu làm việc từ rất sớm để có thể lo học phí, chi phí quần áo và những nhu cầu cơ bản của bản thân”, bà nói.

Năm ngoái, người phụ nữ 52 tuổi này đã bắt đầu chuẩn bị cho chiến dịch bầu cử 2022 khi chính quyền  vốn chỉ toàn nam giới một lần nữa mở cơ hội cho nữ giới. Những người đứng đầu Tapini và những trung tâm khác ở quê hương bà, gồm một cựu thống đốc tỉnh, đã phá vỡ truyền thống nam giới lãnh đạo để cho bà sự đồng thuận.

Bất ngờ khi nhận được nhiều phiếu bầu nhất so với các ứng viên nữ khác trong cuộc bầu chọn năm 2017, bà Peter đã hy vọng bản thân có thể vượt qua được giới hạn với sự ủng hộ từ những người đàn ông sau lưng mình.

Vào đêm thứ Sáu tuần trước, sau 4 tuần bầu cử bị cản trở bởi bạo lực, hỗn loạn, thất lạc phiếu bầu, thiếu phiếu cử tri và các cáo buộc gian lận, bà Peter đã đủ số phiếu để có thể đánh bật một thành viên kiêm doanh nhân có tiếng Robert Agarobe.

Kết quả này tạo ra hàng loạt lời chúc mừng và sự nhẹ nhõm trên mạng xã hội, khi sau 5 năm lãnh đạo toàn nam giới và sau 10 năm mới có một phụ nữ được bầu chọn, ít nhất một trong 118 số ghế tiếp theo trong quốc hội tại quốc đảo này sẽ được một phụ nữ nắm giữ.

“Bà Rufina là một người thông minh. Bà ấy đại diện cho những gì mà chúng tôi gọi là dân chủ và sự cai quản tốt”, Tiến sĩ Orovu Sepoe, nhà khoa học chính trị và chuyên gia về hoạt động xã hội của phụ nữ tại quốc đảo này cho biết.

Bà Peter từng là sinh viên của bà Sepoe vào những năm 1990 trước khi đảm nhận các vai trò cấp cao trong chính sách kinh tế, nông nghiệp và ngân hàng.

“Chiến thắng của cô ấy là một điểm cộng cho PNG cũng như tất cả phụ nữ sau đợt hạn hán đáng thất vọng sau cuộc bầu cử 2017”.

Bà Kessy Sawang, người đang tranh cử ở quận Rai Coast, là ứng viên nữ duy nhất còn tranh cử trong cuộc bầu cử năm nay (Ảnh: internet).

Một phụ nữ khác cũng đang trong cuộc ganh đua cho chiếc ghế tiếp theo trong quốc hội PNG. Đó là bà Kessy Sawang, một cựu quan chức cấp cao ngân khố chính phủ PNG và phó ủy viên hải quan, vẫn đang tranh cử cho chiếc ghế của quận Rai Coast thuộc tỉnh Madang khi cuộc kiểm phiếu nơi này đã kéo dài hơn 2 tuần.

Tiến sĩ Sepoe cho biết nếu chỉ có một hoặc hai phụ nữ được lựa chọn, “họ có thể phải gánh sức nặng của hơn 4 triệu phụ nữ tại quốc đảo này. Điều này thực sự không công bằng. Cuộc bầu cử này ngay từ đầu đã rất lộn xộn, và không công bằng với nhiều ứng viên nữ có năng lực”.

Thủ tướng đảo quốc PNG, ông James Marape cho biết đội ngũ đảng Pangu của ông đủ số lượng để thành lập một chính phủ liên minh. Trong trường hợp đó, bà Peter, một thành viên của đảng Đại hội toàn quốc của nhân dân (PNC) do cựu Thủ tướng Peter O’Neill đứng đầu, sẽ thuộc về phe đối lập.

Theo chia sẻ của bà Peter, quyết định ban đầu ra tranh cử của bà xuất phát từ sự thất vọng trước tình trạng cơ sở hạ tầng, dịch vụ và điều kiện sống liên tục xuống cấp. Sau khi nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ vào năm 2017, bà đã dốc toàn lực cho cuộc bầu cử vào năm 2022. Bà ghé thăm những ngôi làng trong tỉnh, giới thiệu lý lịch của mình và cố gắng thuyết phục các cử tri rằng bầu chọn cho một phụ nữ chính là vì lợi ích của họ.

“Tôi đã phải thử thách họ về những nhận thức về phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trong vai trò lãnh đạo. Tôi chỉ sử dụng những ví von vai trò của phụ nữ trong nhà, những gì một phụ nữ làm khi vừa mở mắt ra, bao nhiêu công việc họ phải làm trước khi có thể đi ngủ… Và rồi tôi nói, “chọn một phụ nữ đủ tiêu chuẩn ứng cử vào chức vụ này, và bạn có nghĩ liệu cô ấy sẽ làm điều tương tự trong căn nhà, trong căn nhà quốc hội này? Tất nhiên là có”.

Đó là một hành trình tốn kém, mệt mỏi và cũng rất nguy hiểm khi bà Peter thuật lại những mối đe dọa trực tiếp tới an toàn của bà cùng đội ngũ của mình.

Như một phân tích gần đây của Nghiên cứu trao quyền chính trị cho phụ nữ Thái Bình Dương khi quan sát về đảo quốc PNG, “Những rào cản mà tất cả phụ nữ phải đối mặt khi vận động tranh cử - như bạo lực, tham nhũng và chính trị tiền bạc vẫn gần như không thể vượt qua”.

Vậy tại sao làm điều đó? “Bởi thật ra, tôi cũng gánh trách nhiệm ngang nhau cho sự thiếu phát triển ấy, và tôi không thể sống với điều đó. Bạn biết đấy, ít nhất tôi có thể làm là thừa nhận điều đó”.