Tại buổi họp báo thông tin kết quả hoạt động ngân hàng quý III chiều ngày 12/10, ông Nguyễn Trọng Du, Phó Chánh thanh tra Giám sát, Ngân hàng Nhà nước cho biết ngày 15/10, sàn giao dịch nợ của Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản (VAMC) sẽ đi vào hoạt động. 

Sàn giao dịch nợ VAMC ra đời với hoạt động trọng tâm là cung cấp các dịch vụ tư vấn, môi giới mua, bán nợ và tài sản của các tổ chức, cá nhân thông qua việc sử dụng các kiến thức chuyên môn để phát hiện vấn đề, đề xuất các giải pháp liên quan đến hoạt động mua, bán nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu và làm trung gian, dàn xếp việc mua bán nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu giữa các bên.

Trước đó, cuối tháng 6, VAMC phát đi thông báo Sàn giao dịch nợ VAMC hoạt động theo mô hình chi nhánh, đã được Phòng Đăng ký kinh doanh (Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội) cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động. Sàn giao dịch nợ VAMC ra đời với hai hoạt động trọng tâm.

Thứ nhất, môi giới, mua bán các khoản nợ xấu, tức sàn sẽ làm trung gian, dàn xếp việc mua bán nợ xấu. Hoạt động này không bao gồm hoạt động bán đấu giá.

Thứ hai, tư vấn mua bán nợ xấu. Hiện Sàn giao dịch hướng tới là nơi tập hợp, đầu mối, thông tin về các khoản nợ xấu mà các tổ chức tín dụng mong muốn đưa lên giao dịch mua/bán tại sàn. Khi có "hàng hóa", sàn sẽ rà soát, đánh giá lại về thông tin khoản nợ để cung cấp cung cấp các dịch vụ liên quan như tư vấn hồ sơ, hợp đồng, thủ tục mua/bán. Thậm chí, có thể tư vấn cho khách hàng giải quyết nợ xấu bằng cách tái cấu trúc khoản nợ, giúp doanh nghiệp có nợ xấu phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, vượt qua khó khăn để tiếp tục trả nợ.

Theo đại diện VAMC, sàn chỉ giao dịch các khoản nợ, không bao gồm giao dịch tài sản bảo đảm của các khoản nợ. Mảng giao dịch tài sản bảo đảm chỉ dừng ở chức năng tư vấn, môi giới. Việc thành lập sàn giao dịch nợ xuất phát từ thực hiện Đề án cơ cấu lại và nâng cao năng lực của VAMC giai đoạn 2017 – 2020 và hướng tới 2022 đã được phê duyệt của NHNN. Đại diện VAMC từng chia sẻ phiên mở hàng của sàn giao dịch nợ sẽ có ít nhất 3.000 tỷ đồng nợ xấu được giao dịch.

Đầu năm 2020, NHNN ban hành Chỉ thị 01/CT-NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành NH, trong đó phấn đấu năm 2020 đưa tỷ lệ nợ xấu nội bảng xuống dưới 2%; tỷ lệ nợ xấu nội bảng của các tổ chức tín dụng (TCTD), nợ xấu đã bán cho Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) và nợ đã thực hiện các biện pháp phân loại nợ xuống dưới 3% (không bao gồm nợ xấu của các NHTM yếu kém)... Tuy nhiên đến cuối năm, báo cáo với Quốc hội, NHNN nhận định tác động bất thường của đại dịch Covid-19 đã khiến mục tiêu giảm tỷ lệ nợ xấu nhận diện tổng thể xuống dưới mốc 3% phải chuyển tiếp sang năm 2021. Cụ thể số liệu do NHNN cho thấy, năm 2016, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của toàn hệ thống NH 2,46%, năm 2017 giảm xuống còn 1,99%, năm 2018 còn 1,91%, năm 2019 là 1,63% và năm 2020 là 1,76%. Nếu tính cả khoản nợ đã bán cho VAMC nhưng chưa xử lý được và nợ xấu tiềm ẩn, năm 2016 là 10,58%, năm 2017 là 7,36%, năm 2018 là 5,85%, năm 2019 là 4,43% và năm 2020 là 3,81%.

Nhưng kế hoạch chuyển tiếp mục tiêu giảm tỷ lệ nợ xấu về 3% trong năm nay dự kiến sẽ không hoàn thành bởi đại dịch. Trong dự báo đưa ra gần đây, Maybank Kimeng cho biết tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống sẽ tăng lên mức 7%, dựa trên ước tính thận trọng các khoản vay thuộc các ngành đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19 như vận tải, du lịch nghỉ dưỡng và tài chính tiêu dùng. Ngày 29-9, tại phiên thẩm tra về tình hình kinh tế - xã hội của Ủy ban Kinh tế Quốc hội, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh, cho biết NHNN đã lên kịch bản kỹ lưỡng và báo cáo Chính phủ về xu hướng nợ xấu tăng mạnh trong thời gian tới. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng và nợ xấu tiềm ẩn cuối năm 2021 dự kiến ở mức 7,1-7,7%. Đây là kết quả được dự báo khi các NH đã thực hiện cơ cấu lại nợ, giãn hoãn nợ theo Thông tư 01, 03 và 14.

Con số này đáng chú ý vì hồi đầu năm, NHNN dự báo đến cuối tháng 12-2021, tỷ lệ nợ xấu nội bảng khoảng từ 1,54-1,91%; tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ bán cho VAMC chưa xử lý và nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu của các TCTD ở mức 3,43-3,84%. Nếu tính thêm các khoản nợ không chuyển nợ xấu do được cơ cấu thời hạn trả nợ do dịch Covid, đến cuối năm 2021, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ bán cho VAMC chưa xử lý và nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu của hệ thống các TCTD sẽ ở mức gần 5%. Nhìn vào số liệu, vào thời điểm giữa năm 2021, tín hiệu kém khả quan về nợ xấu cũng đã xuất hiện, khi một số NH đã ghi nhận mức tăng mạnh của nợ nhóm 4 và nhóm 5. So với trước đây, lần này nợ xấu phát sinh là bất khả kháng.

Tĩnh Kiên

(Tổng Hợp)