Ngày 7/3, các cuộc biểu tình "Stand Up for Science" diễn ra đồng loạt tại Washington D.C. và hơn 30 thành phố lớn nhỏ trên khắp Hoa Kỳ. Tại National Mall, hàng nghìn bao gồm các nhà khoa học, bác sĩ, giáo viên và những người yêu mến khoa học đã xuống đường, mang theo những tấm biểu ngữ tự chế, thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với khoa học. 

Đám đông người dân tham gia cuộc biểu tình Stand Up For Science tại Seattle vào ngày 07/3/2025

Phong trào này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump có nhiều quyết định gây tranh cãi, bao gồm cắt giảm tài trợ nghiên cứu liên bang, rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. Những động thái này đã dấy lên lo ngại sâu sắc trong cộng đồng khoa học, đặc biệt là khi hàng trăm nhân viên liên bang trong lĩnh vực y tế và khí hậu có nguy cơ mất việc.

Tuy nhiên, bài viết này không đi sâu vào phân tích các vấn đề chính trị, mà tập trung vào những câu chuyện cá nhân, những tác động sâu sắc của khoa học đối với cuộc sống của mỗi người.

Những câu chuyện cá nhân đầy xúc động

Meghan French, một giáo viên trung học đến từ Virginia, cầm trên tay tấm biển "Cuộc đời của giáo viên sinh học này đã được cứu bởi khoa học". Cô là một người sống sót sau ung thư vú, và cô hiểu rõ hơn ai hết giá trị của những nghiên cứu y học tiên tiến.

"Tôi tin tưởng tuyệt đối vào nghiên cứu khoa học và những gì nó đã làm cho tôi và hàng triệu người đang chiến đấu với ung thư", cô chia sẻ.

Isabel Wilder, một nghiên cứu sinh ngành khoa học thần kinh phát triển tại Đại học Maryland, cũng có chung nỗi lo lắng. "Khoa học được chính phủ hỗ trợ cho phép tôi làm những gì tôi đang làm", cô nói. "Các khoản tài trợ nghiên cứu hỗ trợ phòng thí nghiệm của tôi, hỗ trợ nghiên cứu của tôi và những gì tôi muốn làm trong tương lai".

Chelsea Gray, một nhà khoa học môi trường 34 tuổi, mơ ước được làm việc cho Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA). Tuy nhiên, với những thay đổi về chính sách, cô đã bắt đầu quá trình xin hộ chiếu Ireland. "Tôi muốn ở lại và phục vụ Hoa Kỳ với tư cách là một công dân Hoa Kỳ", cô nói. "Nhưng nếu tôi không có lựa chọn đó, tôi cần phải giữ mọi cánh cửa mở".

"Cháy máu chất xám" - Nỗi lo lắng về tương lai của nghiên cứu

Nhiều nhà khoa học bày tỏ lo ngại về tương lai của các khoản tài trợ nghiên cứu. Việc cắt giảm ngân sách đã khiến một số trường đại học phải giảm số lượng sinh viên tiến sĩ và các vị trí nghiên cứu. Đối với những người mới bắt đầu sự nghiệp, đây là một mối lo lắng lớn.

Giảng viên và sinh viên tham gia phong trào "Standup for science" trước Trung tâm khoa học Taylor tại Cao đẳng Hamilton vào thứ sáu, ngày 7/3/2025

Rebecca Glisson, một nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành khoa học thần kinh, chia sẻ: "Tôi nên ở nhà học tập, thay vì phải ở đây để bảo vệ quyền có việc làm của mình". Cô lo lắng về tương lai sau khi bảo vệ luận án, vì nguồn tài trợ cho phòng thí nghiệm mà cô dự định làm việc đã bị cắt giảm.

Teresa McGee, một sinh viên sau đại học và nhà khoa học tính toán, cũng cho biết sự không chắc chắn về nguồn tài trợ đã dẫn đến việc giảm số lượng sinh viên được nhận vào các chương trình sau đại học. "Thật là ảm đạm", McGee nói. "Mọi người đều rất lo lắng, mọi người đều bồn chồn".

Mặc dù có nhiều lo lắng, "Stand Up for Science" vẫn mang một không khí lễ hội, thể hiện sức mạnh của cộng đồng khoa học. Những diễn giả như Francis Collins, cựu giám đốc Viện Y tế Quốc gia (NIH), đã truyền cảm hứng cho đám đông bằng những câu chuyện về những thành tựu khoa học trong y học. Ông chia sẻ về những tiến bộ trong điều trị bệnh xơ nang, bệnh hồng cầu hình liềm và ung thư. 

Collins nhấn mạnh rằng khoa học Hoa Kỳ là "của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân". Ông và những người tổ chức cuộc biểu tình hy vọng rằng sự kiện này sẽ giúp bảo vệ và mở rộng nguồn tài trợ nghiên cứu liên bang, phi chính trị hóa khoa học và thúc đẩy sự đa dạng, công bằng và hòa nhập.

Những câu chuyện cá nhân này cho thấy khoa học không chỉ là những con số và lý thuyết, mà còn là những hy vọng, những giấc mơ và những cuộc đời.