Báo cáo Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.HCM do Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM (SIHUB) thực hiện. Đây được xem là căn cứ quan trọng để các cơ quan chức năng tham khảo khi hoạch định chính sách, đồng thời khẳng định vai trò đầu tàu đổi mới sáng tạo của Thành phố.

Nhóm nghiên cứu đã tổng hợp, phân tích và đánh giá hiện trạng hệ sinh thái khởi nghiệp theo nhiều trụ cột, bao gồm doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, nhà đầu tư, tổ chức trung gian, cơ sở giáo dục, chính sách hỗ trợ, hạ tầng, truyền thông và văn hóa khởi nghiệp.

Đáng chú ý, nhóm cũng xây dựng bộ khung báo cáo và các chỉ số theo dõi định kỳ, cho phép so sánh với các đô thị trong và ngoài nước, đồng thời phù hợp với tiêu chuẩn của các tổ chức xếp hạng toàn cầu như Startup Genome, StartupBlink hay OECD.

Đại diện đơn vị thực hiện báo cáo trước Hội đồng. Ảnh: CESTI

Theo dữ liệu ban đầu, TP.HCM hiện có khoảng 1.588 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, 67 tổ chức trung gian, 70 quỹ đầu tư và 70 viện, trường đại học tham gia hệ sinh thái. Trong đó, thương mại điện tử (283 doanh nghiệp) và công nghệ tài chính (213 doanh nghiệp) đang chiếm ưu thế, khẳng định vị thế của Thành phố là trung tâm công nghệ tài chính (Fintech) lớn nhất cả nước.

Một số lĩnh vực tiềm năng khác như SaleTech, EdTech, nông nghiệp công nghệ cao và trí tuệ nhân tạo cũng bắt đầu ghi nhận sự hiện diện. Tuy nhiên, lĩnh vực tự động hóa quy trình kinh doanh lại cho thấy sự chênh lệch lớn khi tổng vốn gọi được năm 2024 đạt 84 triệu USD nhưng các doanh nghiệp tại TP.HCM chỉ thu hút khoảng 5 triệu USD.

Báo cáo cũng chỉ ra nhiều hạn chế: tỷ lệ doanh nghiệp ở giai đoạn sơ khởi còn thấp, chỉ khoảng 31% startup tiếp cận được các nguồn lực hỗ trợ; cơ sở dữ liệu ở mức sơ bộ, cần được cập nhật liên tục để phản ánh chính xác quy mô và lĩnh vực hoạt động.

Nhóm nghiên cứu đã đề xuất lộ trình ba năm để hoàn thiện cơ sở dữ liệu và hệ thống đo lường. Theo đó, năm 2025 tập trung xây dựng khung báo cáo và thu thập dữ liệu sơ bộ. Năm 2026 tiếp tục cập nhật, bổ sung dữ liệu và bắt đầu đo lường hệ sinh thái theo nhóm chỉ số trọng tâm. Đến năm 2027, bộ dữ liệu sẽ được hoàn thiện, phục vụ cho việc triển khai các hoạt động hỗ trợ hệ sinh thái dựa trên phân tích dữ liệu tích lũy.

Việc triển khai lộ trình này sẽ giúp TP.HCM xây dựng cơ sở dữ liệu chuẩn, tạo nền tảng cho việc đánh giá, hoạch định chính sách và theo dõi hiệu quả phát triển. Đây cũng là bước đột phá quan trọng trong thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Trung ương, hướng tới mục tiêu đưa TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực.

Hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Xây dựng Báo cáo Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.HCM” do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức. Ảnh: CESTI

Đại diện đơn vị thực hiện cho biết, báo cáo lần này không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn là công cụ chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của hệ sinh thái khởi nghiệp Thành phố.  

Nhóm nghiên cứu đề xuất hai nhóm kiến nghị lớn. Thứ nhất là nâng cao chất lượng báo cáo thường niên về hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, bao gồm việc cải thiện dữ liệu, cơ chế tài chính bền vững, năng lực phân tích và truyền thông. Thứ hai là các chính sách phát triển hệ sinh thái, từ tăng cường hạ tầng và nền tảng công nghệ, duy trì cơ chế đặc thù, thu hút nguồn lực xã hội, phát triển nhân lực chất lượng cao cho tới thúc đẩy hợp tác quốc tế.

Với vai trò đơn vị tham mưu và kết nối, SIHUB sẽ là đầu mối triển khai nhiều kiến nghị, bắt đầu bằng các chương trình thí điểm như huấn luyện khởi nghiệp quy mô nhỏ, vận hành quỹ hỗ trợ khởi nghiệp ở mức vốn hạn chế, sau đó mở rộng trên toàn Thành phố nếu đạt hiệu quả. Đồng thời, SIHUB sẽ phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan để biến các kiến nghị thành hành động cụ thể.

Báo cáo này không chỉ khẳng định quyết tâm xây dựng môi trường đầu tư hấp dẫn, minh bạch và ổn định, mà còn là bước đi quan trọng để TP.HCM từng bước khẳng định vị thế trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực Đông Nam Á.