Ảnh minh họa: ITN

Theo ThS Mai, việc bổ sung các vaccine mới được thực hiện theo Nghị quyết 104/NQ-CP ban hành ngày 15/8/2022, đặt ra kế hoạch đưa thêm nhiều loại vaccine vào Chương trình TCMR giai đoạn 2021–2030. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc mở rộng danh mục vaccine và tăng khả năng tiếp cận của người dân trên cả nước.

Trong giai đoạn 2023–2024, vaccine Rota phòng tiêu chảy do virus Rota đã được triển khai trong Chương trình TCMR ở quy mô nhất định. Từ năm 2026, vaccine này sẽ được áp dụng trên toàn quốc, bảo đảm mọi trẻ em đều được uống đủ hai liều mà không phải trả chi phí. Đây là bước tiến quan trọng nhằm giảm tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ, một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ phải nhập viện.

Năm 2025, Chương trình TCMR dự kiến triển khai tiêm vaccine phế cầu tại các địa phương theo lộ trình mở rộng. Loại vaccine này có chi phí cao, vì vậy việc đưa vào chương trình miễn phí được đánh giá là nỗ lực lớn của ngành y tế nhằm giảm các bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não do phế cầu khuẩn gây ra.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là vaccine phòng virus HPV loại vaccine có vai trò quan trọng trong dự phòng ung thư cổ tử cung. Theo kế hoạch, vaccine HPV sẽ chính thức được đưa vào Chương trình TCMR từ năm 2026. HPV không chỉ gây ung thư cổ tử cung ở nữ giới mà còn liên quan đến các bệnh lý như sùi mào gà, trong đó có cả trẻ nam. Việc tiêm chủng trên diện rộng được kỳ vọng sẽ làm giảm gánh nặng bệnh tật trong nhiều năm tới.

Theo Nghị quyết 104/NQ-CP, đến năm 2030, vaccine cúm mùa cũng sẽ được triển khai miễn phí, mở rộng hơn nữa danh mục vaccine dự phòng dành cho cộng đồng.

Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia được triển khai trên phạm vi toàn quốc từ năm 1985. Sau gần bốn thập kỷ, TCMR đã trở thành một trong những chương trình y tế cộng đồng thành công nhất của Việt Nam, góp phần thay đổi sâu sắc tình hình bệnh tật ở trẻ em.

ThS. Mai cho biết, tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm như bạch hầu, ho gà, sởi... ở trẻ dưới 5 tuổi đã giảm hàng trăm đến hàng nghìn lần so với giai đoạn trước khi triển khai TCMR. Nhiều bệnh nguy hiểm từng phổ biến ở trẻ em đã được loại trừ hoặc kiểm soát hiệu quả. Việt Nam đã thanh toán bệnh bại liệt vào năm 2000 và loại trừ uốn ván sơ sinh từ năm 2005.

Hiện nay, tỷ lệ trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ luôn duy trì ở mức trên 90%, thể hiện sự tham gia mạnh mẽ của cộng đồng và nỗ lực duy trì hệ thống tiêm chủng ở tất cả tuyến cơ sở.

Trong nhiều năm theo dõi và trực tiếp làm việc với hệ thống tiêm chủng cơ sở, ThS. Mai nhận thấy thói quen sử dụng vaccine trong Chương trình TCMR đã trở nên quen thuộc với phần lớn các gia đình. Tại các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, Ninh Bình hay Nam Định (cũ), gần như toàn bộ trẻ em đều được phụ huynh đưa đi tiêm chủng đầy đủ theo lịch. Tỷ lệ tiêm chủng dịch vụ ở các khu vực này rất thấp.

Ngược lại, tại các thành phố lớn, nơi có điều kiện kinh tế và dịch vụ y tế đa dạng hơn, một bộ phận phụ huynh lựa chọn vaccine dịch vụ để linh hoạt về thời gian hoặc lựa chọn theo nhu cầu riêng. Tuy vậy, TCMR vẫn chiếm tỷ lệ lớn và được xem là lựa chọn cơ bản, đảm bảo an toàn và chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia.

Chương trình TCMR hiện cung cấp 12 loại vaccine phòng 11 bệnh truyền nhiễm phổ biến cho trẻ em và phụ nữ có thai, bao gồm: lao, viêm gan B, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, sởi, viêm não Nhật Bản, rubella, tiêu chảy do Rota, viêm phổi viêm màng não do Hib…

Việc bổ sung vaccine HPV, phế cầu và mở rộng thêm các loại vaccine trong thời gian tới được đánh giá là bước tiến tự nhiên của một chương trình đã vận hành ổn định gần 40 năm, hướng tới nâng cao sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu nguy cơ bùng phát các bệnh truyền nhiễm.