Các nhà khoa học vừa khám phá một cơ chế quan trọng giúp aspirin có thể ngăn chặn sự di căn của ung thư bằng cách kích hoạt hệ thống miễn dịch, theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature. Phát hiện này có thể mở ra hướng đi mới trong điều trị ung thư, đặc biệt là trong việc ngăn ngừa tái phát sau điều trị.

Ung thư trở nên nguy hiểm nhất khi các tế bào ác tính tách khỏi khối u ban đầu và di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Quá trình này là nguyên nhân chính gây tử vong do ung thư.

Thông thường, tế bào T có trong hệ miễn dịch có thể nhận diện và tiêu diệt các tế bào di căn riêng lẻ một cách hiệu quả. Thế nhưng các nghiên cứu trước đây trên gen ở chuột bị ung thư cho thấy cơ thể chúng sản xuất một loại protein gọi là ARHGEF1 gây ức chế tế bào T khi tiếp xúc với một yếu tố đông máu có tên thromboxane A2 (TXA2).

TXA2 được sản xuất bởi tiểu cầu, một tế bào trong máu giúp đông và ngăn ngừa chảy máu nhưng đôi khi gây các cơn đau tim hay đột quỵ. Đây chính là chất liên quan đến cơ chế hoạt động của thuốc aspirin.

Nghiên cứu do các nhà khoa học tại Đại học Cambridge thực hiện, với sự tài trợ chủ yếu từ Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Anh, đã phát hiện rằng aspirin có thể làm giảm mức TXA2, giúp tế bào T phát huy tối đa hiệu quả khả năng tiêu diệt tế bào ung thư.

“Đó là khoảnh khắc 'Eureka' khi chúng tôi phát hiện ra TXA2 là tín hiệu phân tử kích hoạt tác dụng ức chế này đối với tế bào T. Đó là một phát hiện hoàn toàn bất ngờ đã đưa chúng tôi đi theo một hướng nghiên cứu khá khác so với những gì chúng tôi dự đoán”, một thành viên trong nhóm nghiên cứu chia sẻ.

Bằng cách sử dụng mô hình u ác tính trên chuột, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng ở những con chuột được dùng aspirin, tần suất di căn giảm đáng kể so với nhóm đối chứng. Điều này chứng minh rằng aspirin có thể tăng cường phản ứng miễn dịch bằng cách giải phóng tế bào T khỏi sự ức chế của TXA2.

Theo Giáo sư Rahul Roychoudhuri, người đứng đầu nghiên cứu: “Giai đoạn ung thư bắt đầu di căn là thời điểm mà tế bào ung thư dễ bị tổn thương nhất trước hệ miễn dịch. Việc nhắm mục tiêu vào giai đoạn này có thể giúp ngăn ngừa sự tái phát ung thư sau điều trị ban đầu”.

Nghiên cứu này mở ra tiềm năng mới cho các phương pháp điều trị ung thư bằng cách sử dụng aspirin hoặc các loại thuốc có cơ chế tương tự. Giáo sư Ruth Langley từ Đại học Cao đẳng London, người đang dẫn đầu thử nghiệm lâm sàng Add-Aspirin, nhận định: “Phát hiện này giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về kết quả của các thử nghiệm lâm sàng đang diễn ra và xác định những bệnh nhân nào có thể hưởng lợi nhiều nhất từ aspirin”.

Ở một số nhóm bệnh nhân, aspirin có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng như chảy máu hay loét dạ dày. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo bệnh nhân không nên tự ý dùng thuốc và phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng aspirin cho mục đích phòng ngừa ung thư.

Với những kết quả đầy hứa hẹn, các nhà nghiên cứu đang tiếp tục hợp tác để đưa phát hiện này vào ứng dụng lâm sàng, nhằm tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn hơn. Nếu thành công, aspirin - một loại thuốc phổ biến và chi phí thấp - có thể trở thành công cụ quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư trên toàn cầu.