Hiện nay, bệnh nhân nhóm máu O chỉ có thể nhận tạng từ người hiến có cùng nhóm máu O. Mặc dù nhóm bệnh nhân này chiếm hơn một nửa danh sách chờ ghép thận, nhưng thận nhóm máu O thường được ưu tiên cho bệnh nhân nhóm máu khác vì chúng có khả năng tương thích với mọi nhóm máu. Điều này khiến người nhóm O phải chờ đợi lâu hơn từ 2 – 4 năm, và nhiều người đã không thể qua khỏi thời gian đó.

Để vượt qua rào cản không tương thích nhóm máu, bệnh nhân thường phải trải qua quá trình “huấn luyện” nhằm ức chế hệ miễn dịch nhằm tránh bị đào thải. Tuy nhiên, quy trình này tốn kém, phức tạp, đòi hỏi nhiều ngày điều trị và chỉ áp dụng được với người hiến sống, khiến khả năng triển khai rất hạn chế.

Một nhóm các nhà khoa học Canada và Trung Quốc đã có một cách tiếp cận hoàn toàn mới. Thay vì trải qua quá trình trên, nhóm đã can thiệp trực tiếp vào cơ quan được ghép.

Theo báo cáo được đăng trên Nature Biomedical Engineering, nhóm nghiên cứu đã thành công chuyển đổi nhóm máu của một quả thận từ nhóm máu A sang nhóm máu O bằng cách sử dụng một enzyme đặc biệt.

Enzyme này được ví như “chiếc kéo phân tử”, giúp loại bỏ các phân tử kháng nguyên quyết định nhóm máu, đưa thận trở về trạng thái “trung tính” mà không mang các đặc điểm của các nhóm máu A, B hay AB như nhóm máu O.

“Điều này giống như loại bỏ lớp sơn đỏ khỏi một chiếc xe hơi để lộ lớp sơn lót trung tính bên dưới. Khi lớp sơn đó biến mất, hệ miễn dịch sẽ không còn nhận ra tạng là vật thể lạ nữa”, tiến sĩ Stephen Withers thuộc Đại học British Columbia, đồng lãnh đạo nhóm phát triển enzyme, cho biết.

Trong thí nghiệm đầu tiên trên người, quả thận đã được cấy ghép vào cơ thể một người chết não dưới sự đồng ý của gia đình và đã hoạt động bình thường mà không có dấu hiện phản ứng đào thải (hiện tượng làm phá hủy tạng không tương thích).

Đến ngày thứ ba, nhóm ghi nhận phản ứng miễn dịch nhẹ, song mức độ tổn thương thấp hơn nhiều so với các ca ghép khác nhóm máu thông thường. Đặc biệt, có dấu hiệu cho thấy cơ thể người nhận bắt đầu dung nạp cơ quan mới.

“Đây là lần đầu tiên chúng tôi quan sát thấy hiện tượng này trên mô hình người”, tiến sĩ Withers cho biết. “Phát hiện này đem lại hiểu biết vô giá để cải thiện kết quả lâu dài của các ca ghép tạng”.

Các chuyên gia đánh giá, đây là một bước tiến lớn nhưng vẫn cần thêm thời gian để hoàn thiện trước khi tiến hành thử nghiệm trên người sống.

Các nhà nghiên cứu đã thành công chuyển đổi một quả thận loại O (ECO) bằng enzyme, sẵn sàng để cấy ghép

Theo thống kê, chỉ riêng tại Mỹ có 11 người tử vong mỗi ngày khi chờ ghép thận, trong đó phần lớn là bệnh nhân nhóm máu O. Việc mở rộng phạm vi tương thích giữa người hiến và người nhận sẽ giúp giảm đáng kể con số này.

Các nhà khoa học hiện cũng đang thử nghiệm nhiều hướng tiếp cận khác, như sử dụng thận lợn được chỉnh sửa gene hay phát triển kháng thể nhân tạo để giảm phản ứng đào thải.

"Chứng kiến những khám phá của mình tiến gần hơn đến việc có thể cải thiện cuộc sống người bệnh chính là động lực để chúng tôi tiếp tục tiến về phía trước", tiến sĩ Withers chia sẻ.

Nhóm nghiên cứu cho biết, bước tiếp theo là xin phép cơ quan quản lý để tiến hành thử nghiệm lâm sàng, mở đường cho việc ứng dụng kỹ thuật này trong thực tế.