Hành trình nghiên cứu và đam mê nấm dược liệu

GS.TS. Lê Mai Hương sinh ngày 15/12/1958, quê ở Thôn Bích La, xã Triệu Thành, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Công tác tại Viện Hoá học các hợp chất thiên nhiên từ năm 1996 đến nay, trong thời gian giữ chức vụ Phó Viện trưởng (2007-2014) Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, GS.TS Lê Mai Hương là một trong những người tiên phong trong việc xây dựng và phát triển hướng nghiên cứu mới: hướng Thử nghiệm hoạt tính sinh học. Phương pháp này kết hợp Hóa học, Thử nghiệm hoạt tính sinh học và tin học, giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu và sàng lọc nhanh các chất có hoạt tính sinh học. 

GS.TS Lê Mai Hương

GS.TS Lê Mai Hương bắt đầu nghiên cứu về nấm dược liệu từ năm 2000, khi bà nhận thấy giá trị của nấm đầu khỉ trong việc cải thiện trí nhớ và bồi bổ sức khỏe cho người cao tuổi. Lựa chọn nấm đầu khỉ thay vì nấm linh chi, xu hướng nghiên cứu thời điểm đó chính là dấu ấn đầu tiên cho những thành công của bà trong việc phát triển các sản phẩm từ thiên nhiên.

GS.TS Lê Mai Hương. Ảnh: Nguồn Báo Ảnh VN

Một trong những động lực thúc đẩy GS.TS Lê Mai Hương  nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ nấm dược liệu là thực tế người nông dân trồng nấm phải đối mặt với nhiều khó khăn, trong khi giá trị kinh tế của các loại nấm lại chưa được khai thác hết. Bà đã làm việc không mệt mỏi để nâng cao giá trị của các sản phẩm nấm dược liệu Việt Nam, đồng thời giúp người nông dân tăng thu nhập và giảm thiểu khó khăn.

Sáng tạo từ thiên nhiên: Bioglucumin và Lợi Gan

Năm 2018, GS.TS Lê Mai Hương đã đạt được những thành tựu nổi bật trong nghiên cứu khoa học khi hai sản phẩm của bà là Bioglucumin và Lợi Gan xuất sắc giành giải vàng và bạc tại Triển lãm Sáng tạo KIWIE 2018. Những sản phẩm này được tạo ra từ sự kết hợp của các hợp chất thiên nhiên, như nấm quý và đông trùng hạ thảo, với mục tiêu bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Đặc biệt, Bioglucumin đã nhận được giải Vàng tại KIWIE 2018 và giải Đặc biệt của Văn phòng Sở hữu trí tuệ Macedonia, khẳng định giá trị sáng tạo và hàm lượng khoa học cao của sản phẩm.

Trong suốt quá trình nghiên cứu, GS.TS Lê Mai Hương đã phát triển thành công 4 dòng sản phẩm nổi bật: SKGOLD Đông Trùng Hạ Thảo, Viên Nấm Nghệ (Bioglucumin), Betaglucan - Curcumin Nano Hóa (Nanoglucumin), và Bioglucumin G (Viên Lợi Gan). Những sản phẩm này đã được thương mại hóa thành công và nhận được sự đón nhận nồng nhiệt từ người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Bioglucumin được chế tạo từ nấm đầu khỉ và nấm linh chi kết hợp với tinh chất curcumin chiết xuất từ củ nghệ vàng, với công dụng tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa, chống lão hóa, và hỗ trợ giảm thiểu tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị. Sản phẩm này đã được thử nghiệm tại Viện 103 với tác dụng giúp giảm men gan cao và bảo vệ gan. Đồng thời, các thử nghiệm tại CHLB Nga cũng cho thấy sản phẩm có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư và giảm kích thước khối u sau 3 tuần sử dụng.

Bên cạnh Bioglucumin, sản phẩm Lợi Gan (Bioglucumin G) được phát triển từ Bioglucumin kết hợp với các dược chất từ cà gai leo, diệp hạ châu và giảo cổ lam. Đây là sản phẩm hỗ trợ giảm men gan, bảo vệ gan trước tác hại của rượu bia và độc tố khác, mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc chăm sóc sức khỏe gan.

GS Lê Mai Hương (trái) tại Hội nghị APNN 2024

Một sản phẩm ưu việt khác là HeriGlucan do Viện hóa học các hợp chất thiên nhiên – Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam - nghiên cứu và sản xuất từ kết quả của một đề tài nghiên cứu trong 13 năm mà GS.TS Lê Mai Hương làm chủ đề tài. Đây là  sản phẩm đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được chiết xuất từ nấm hầu thủ.HeriGlucan giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, tốt cho hệ tiêu hóa; hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường sinh lực; hỗ trợ điều trị ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là gan và dạ dày; tăng cường trí nhớ, phòng và chống bệnh Alzheimer, chống lão hóa, làm đ

Tính đến thời điểm này,  GS.TS Lê Mai Hương đã có 6 dự án được áp dụng trong thực tế.

Khẳng định vị thế khoa học Việt Nam trên trường quốc tế

Với niềm tin vào giá trị của các hợp chất thiên nhiên Việt Nam, GS.TS Lê Mai Hương chia sẻ: "Các sản phẩm khoa học của Việt Nam nghiên cứu không hề thua kém các sản phẩm đến từ nước ngoài. Đặc biệt nguồn tài nguyên thiên nhiên của Việt Nam lại dồi dào, phong phú, giá thành rẻ mà lại tốt. Đây là lợi thế mà nước ngoài họ không có được".

Chính từ quan điểm này, GS.TS Lê Mai Hương và các cộng sự đã nỗ lực phát triển các sản phẩm chất lượng quốc tế nhưng lại có giá thành hợp lý, phù hợp với thu nhập của đa số người tiêu dùng trong nước. Được phát triển từ tài nguyên thiên nhiên phong phú và quý giá của Việt Nam, những sản phẩm của bà không chỉ đóng góp vào ngành dược mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.

GS.TS Lê Mai Hương là một hình mẫu về sự kết hợp giữa khoa học và thực tiễn, giữa nghiên cứu và ứng dụng. Những sáng chế của bà không chỉ mang lại giá trị khoa học mà còn có ý nghĩa lớn lao đối với sức khỏe cộng đồng. Câu chuyện của GS.TS Lê Mai Hương cũng là minh chứng cho tiềm năng phát triển ngành công nghiệp dược liệu của Việt Nam, nơi các hợp chất thiên nhiên trở thành nguồn tài nguyên quý báu phục vụ lợi ích sức khỏe của con người.

Công tác tại Viện Hoá học các hợp chất thiên nhiên từ năm 1996 đến nay, GS.TS Lê Mai Hương đã trải qua các vị trí: Phó Viện trưởng, Chủ tịch Hội đồng khoa học, Trưởng phòng nghiên cứu, Phụ trách đào tạo và Hợp tác quốc tế của Viện, Ủy viên Hội đồng biên tập tạp chí Agriculture của Hàn Quốc, Ủy viên hội đồng ban tổ chức Trung tâm bảo tồn tài nguyên châu Á (ANRRC) và Ủy viên hội đồng KHSS quỹ NCCB Nafosted. Bà hiện đang là Phó Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam.

Với những thành tích đạt được trong công tác nghiên cứu khoa học và xã hội, GS.TS. Lê Mai Hương cùng các đồng nghiệp đã vinh dự được nhận Giải thưởng cấp Nhà nước: “Khai thác sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên sinh vật biển Việt Nam nhằm tạo ra các sản phẩm có giá trị phục vụ cuộc sống” 2012; Giải ba Giải thưởng sáng tạo KHCN - VIFOTECH 2004; Bằng khen công trình KC09-15 của Bộ K&HCN năm 2006 cho công trình:" Công nghệ tách chiết, phân lập các chất có hoạt tính sinh học cao từ Hải sâm, Hải miên tạo ra sản phẩm thuốc chữabệnh"; Bằng khen của hội LHPN cho sản phẩm tham gia “Ngày phụ nữ sáng tạo” năm 2012 cho sản phẩm thực phẩm chức năng Heriglucan,năm 2014 cho sản phẩm NanoGlucumin. Cúp vàng cho sản phẩm Bioglucumin tại hội chợ quốc tế Techmart 2015; Cup vàng 2017 cho sản phẩm SKGOLD Đông trùng hạ thảo do hiệp hội TPCN trao...

--------------

 "Bài viết nằm trong dự án “Nâng cao nhận thức, năng lực sử dụng công cụ sở hữu trí tuệ, đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu khoa học và sản xuất kinh doanh cho cộng đồng nữ trí thức Việt Nam” thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030" do Trung tâm Ứng dụng Khoa học Công nghệ và Khởi nghiệp thuộc Hội Nữ trí thức Việt Nam chủ trì".