Mới đây, hãng đấu giá MILLON (Pháp) thông báo lùi thời điểm đấu giá lô 101 (ấn vàng Hoàng đế chi bảo) đến ngày 10/11 (trước đó cổ vật dự kiến được đấu giá vào ngày 31/10). Nguyên nhân cụ thể lại không được hãng đấu giá nhắc đến trong thông báo này.

Tuy nhiên trên website của hãng đấu giá MILLON vào sáng 31/10, lô 101 (ấn vàng Hoàng đế chi bảo) vẫn nằm trong danh sách phiên bán hàng nghệ thuật Việt Nam vào 11h ngày 31/10 (giờ Paris).

Ấn Hoàng đế chi bảo được đấu với mức giá dự kiến từ 2 - 3 triệu euro (từ 48 - 72 tỉ đồng). Cũng trong phiên đấu giá này, một số hiện vật nhà Nguyễn khác cũng được đấu giá như: huân chương, huy chương, phù hiệu, đồng tiền, chén vàng và ấn tín… của vua Minh Mạng, Duy Tân, Khải Định và Bảo Đại.

Ấn vàng Hoàng đế chi bảo cao 10,4 cm, nặng 10,78 kg, mặt hình vuông với kích thước 13,8 cm x 13,7 cm. Quai ấn hình rồng năm móng ở tư thế cuộn, đầu ngẩng cao, trán khắc chữ 王 (vương), đuôi uốn ra phía sau theo hình xoắn ốc, vây dọc thân rồng, bốn chân chắc chắn.

Mặt trên ấn khắc 2 dòng chữ: “Minh Mạng tứ niên nhị nguyệt sơ tứ nhật cát thời chú tạo” (được làm vào ngày 4/2 năm thứ 4 đời vua Minh Mạng, tức ngày 4/2/1823) và “Thập thành hoàng kim trọng nhị bách thập lạng cửu tiền nhị phân” (làm bằng vàng, nặng 280 lạng, 9 chỉ, 2 phân, tương đương 10,7 kg). Đế ấn có in dòng chữ “Hoàng đế chi bảo”. Ấn được truyền từ đời vua Minh Mạng đến vị vua cuối cùng nhà Nguyễn là Bảo Đại.

Mặt dưới của ấn Hoàng đế chi bảo

Hãng đấu giá cũng nhận định Hoàng đế chi bảo là con dấu quan trọng nhất của triều Nguyễn, chỉ được đóng lên các sắc phong và văn bản quan trọng nhất của triều đình.

Chiều 30/8/1945, sau khi tuyên bố thoái vị, vua Bảo Đại trao ấn Hoàng đế chi bảo - được chọn trong số 200 ấn triện các loại được lưu giữ tại điện Cần Chánh và Ngự tiền văn phòng, cùng thanh bảo kiếm của vua Khải Định trao cho chính quyền cách mạng tại Ngọ Môn.

Với lô 101 (ấn vàng Hoàng đế chi bảo), hãng đấu giá đặc biệt yêu cầu khách tham gia phải đăng ký và cung cấp các thông tin cần thiết để được tham gia đấu giá. Hãng đấu giá không chấp nhận đấu giá ấn vàng online trên các nền tảng Drouot Live và Interencheres.

Trước đó, vào ngày 26.10, ông Nguyễn Phước Bửu Nam, Chủ tịch Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam (Hoàng tộc nhà Nguyễn), đã có văn bản gửi ông Jean Gauchet, Giám định viên Hãng đấu giá Millon (Pháp), yêu cầu hủy bỏ cuộc đấu giá 2 cổ vật bát vàng của vua Khải Định và ấn triện bằng vàng của vua Minh Mạng. Trong văn bản nêu rõ,  Nguyễn Phúc tộc Việt Nam đang nghiên cứu về quyền pháp lý và cách thức mà vị vua cuối cùng của Việt Nam, đức vua Bảo Đại “được cho là” đã chuyển nhượng quyền thừa kế, trong khi chiếc ấn Hoàng đế chi bảo và chiếc bát vàng là 2 vật quốc bảo.

Văn bản có đoạn: "Với giá ước lượng mà ông đã đề ra, theo chúng tôi, bản thân đức vua Bảo Đại cũng đủ trí tuệ để hiểu rằng ngài không được phép tiếm quyền chuyển nhượng, dù nhà tổ chức đấu giá Millon có trình ra giấy thừa kế đến từ bất cứ công chứng viên nào. Do đó, chúng tôi long trọng và khẩn khoản yêu cầu ông hủy bỏ cuộc đấu giá hai cổ vật nêu trên trong khi chờ các cơ quan hữu trách điều tra”. 

Về việc này, Bộ VH-TT-DL đánh giá: “Chiếc ấn Hoàng đế chi bảo được dùng cho các hoạt động công quyền, chính sự của nhà Nguyễn nên có ý nghĩa về lịch sử, văn hóa. Vì vậy, việc tìm cách đưa ấn về Việt Nam là cần thiết”.

Bộ VH-TT-DL đề nghị Bộ Ngoại giao chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp 3 việc:

Thứ nhất, kịp thời liên hệ trực tiếp với nhà đấu giá Millon để xác minh rõ thông tin liên quan đến việc đấu giá 2 cổ vật nêu trên như thông báo (chủ sở hữu, tính hợp pháp của 2 cổ vật, giá dự kiến bán, khả năng đàm phán mua trực tiếp không qua đấu giá…).

Thứ hai, sớm trao đổi, đàm phán về khả năng dừng đấu giá 2 cổ vật, để phía Việt Nam có thể thỏa thuận mua trực tiếp không qua đấu giá.

Thứ ba, nhanh chóng tìm hiểu và đề xuất phương án phù hợp nhất (phù hợp với pháp luật nước sở tại và thông lệ quốc tế) để hồi hương 2 cổ vật nêu trên căn cứ kết quả làm việc với hãng đấu giá.