Tri thức khai thác, chế biến yến sào và Lễ hội Yến sào Khánh Hòa đã trở thành nét đẹp văn hóa trên vùng đất Xứ Trầm Hương.
Tối ngày 04/06/2025, tại công viên Yến Sào, bên bờ biển TP.Nha Trang, Khánh Hòa, Công ty TNHH Nhà Nước MTV Yến sào Khánh Hòa (Công ty Yến sào Khánh Hòa) đã phối hợp với Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa (VH-TT &DL) long trọng tổ chức Lễ Vinh danh Tri thức dân gian và Lễ hội Yến sào Khánh Hòa là 2 Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Đại diện lãnh đạo Bộ VH-TT&DL; Đại diện Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia; Cục Di sản Văn hóa; Viện Văn hoá Phát triển học Viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; lãnh đạo Đảng, Chính quyền, lãnh đạo các Ban, Ngành của tỉnh Khánh Hòa; Hàng ngàn hậu duệ nhiều thế hệ của ngành nghề khai thác yến sào Khánh Hòa, đối tác, khách hàng, người dân và du khách tham dự sự kiện này.
Mở đầu Lễ Vinh danh là những hình ảnh sống động phác họa toàn bộ quá trình lịch sử ngành nghề khai thác, bảo tồn, sản xuất chế biến yến sào thiên nhiên Khánh Hòa từ đảo Yến - Hòn Nội. Tiếp đến là tiết mục nghệ thuật do các nghệ sĩ nhà hát Nghệ thuật truyền thống Khánh Hòa thực hiện, tái hiện lịch sử Thủy tổ ngành nghề và huyền tích Thánh Mẫu ngành nghề yến sào - Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng sự hy sinh bảo vệ tài nguyên xứ sở và được nhân dân suy tôn Bảo Yến Đảo Chủ Thánh Mẫu. Chương trình đã đưa mọi người ngược dòng thời gian, để cảm nhận sâu sắc hơn công trạng, tâm huyết của Tổ nghề.
Đến nay, tỉnh Khánh Hòa có 6 Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia, gồm: Lễ hội Tháp Bà Ponagar, lễ bỏ mả của người Raglai, lễ hội Cầu Ngư, Tri thức khai thác và chế biến trầm hương, Tri thức khai thác và chế biến yến sào Khánh Hòa, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa.
Ông Nguyễn Tấn Tuân - chủ tịch UBND phát biểu tại Lễ Vinh danh: "Được công nhận Di sản quốc gia không chỉ là niềm vinh dự to lớn của tỉnh Khánh Hòa mà còn là minh chứng cho giá trị văn hóa, lịch sử và tinh hoa mà ngành nghề yến sào đã hun đúc qua bao thể hệ. Nhiệm vụ của cộng đồng là phải bảo tồn di sản sống mãi, vươn xa hơn, để những giá trị vô giá được lan tỏa mạnh mẽ trong lòng người dân Khánh Hòa và lan tỏa tới mọi du khách trong nước và quốc tế… Đây là minh chứng cho nỗ lực bảo tồn di sản của tỉnh Khánh Hòa và cộng đồng làm nghề khai thác yến sào trên các đảo. Di sản yến sào không chỉ là giá trị văn hóa mà còn là nguồn lực kinh tế quan trọng, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương, góp phần phát triển kinh tế biển bền vững.".
Hiện Công ty Yến sào Khánh Hòa đang quản lý hơn 40 đảo yến tự nhiên. Mỗi năm, đơn vị thu hoạch khoảng 6 tấn tổ yến thô. Từ nguồn tài nguyên thiên nhiên quý báu yến đảo thiên nhiên, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã không ngừng nghiên cứu, sáng tạo và cho ra đời hơn 60 dòng sản phẩm cao cấp mang các thương hiệu: Yến sào Khánh Hòa, Sanest, Sanvinest, Sanest Foods, Sanna cho cộng đồng, đồng thời lan tỏa uy tín thương hiệu Yến sào Việt Nam ra thế giới. Các dòng sản phẩm chủ lực của Công ty Yến sào Khánh Hòa đã có mặt tại hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, chủ yếu tại các thị trường: Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và Australia.
Trong phần nghi thức Lễ vinh danh, lãnh đạo Đảng, chính quyền tỉnh Khánh Hòa đều hân hoan, tự hào được thừa ủy quyền của Bộ VH- TT & DL trao 2 Bằng chứng nhận cho đại diện lãnh đạo Công ty Yến sào Khánh Hòa trong rợp trời pháo hoa và trước sự chứng kiến, vỗ tay tán thán của hàng ngàn người…
Đặc biệt, ngoài chương trình nghệ thuật ca múa nhạc đặc sắc của dàn nghệ sĩ gạo cội mang thương hiệu Yến sào Khánh Hòa kết hợp cùng Đoàn ca múa nhạc Hải Đăng Nha Trang, Lễ Vinh danh Di sản còn được sự tham gia biểu diễn giao lưu với rực rỡ, đa sắc màu của Đoàn nghệ sĩ, người mẫu đến từ xứ sở kim chi - Hàn Quốc...
Sự kiện Lễ Vinh danh Di sản Văn hóa Quốc gia Yến sào Khánh Hòa là một trong hoạt động mở đầu của chương trình Lễ hội Văn hóa - Du lịch Biển Khánh Hòa năm 2025. Lễ Vinh danh Di sản Văn hóa Quốc gia Yến sào Khánh Hòa nhằm khẳng định giá trị lịch sử, tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của ngành nghề khai thác, chế biến yến sào đã tồn tại trên 700 năm trên vùng biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Đồng thời, đây cũng là dịp tri ân Thủy tổ, Thánh mẫu và các bậc tiền nhân đã khai mở, phát triển nghề khai thác yến sào và lưu truyền qua bao đời hậu thế một kho tàng tri thức mang đậm bản sắc văn hóa tâm linh…
Khánh Hòa sắp có phân hiệu của Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh
Trường đại học Bách khoa TP.Hồ Chí Minh mở phân hiệu tại Khánh Hòa, nguồn nhân lực năng lượng hạt nhân sẽ được chú trọng đào tạo.