Mộc nhĩ từ lâu được coi là thực phẩm có lợi cho sức khỏe, thường được gọi bằng cái tên quen thuộc là “báu vật đen”. Tuy nhiên, nếu sử dụng không đúng cách, loại thực phẩm này hoàn toàn có thể trở thành mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với sức khỏe.

Mộc nhĩ vì sao được gọi là “báu vật đen”?

Thứ nhất, mộc nhĩ rất giàu chất xơ. Hàm lượng năng lượng của mộc nhĩ thấp nhưng lượng chất xơ lại cao. Trong 100 gram mộc nhĩ đã ngâm nước có khoảng 2,6 gram chất xơ không hòa tan. Khi kết hợp với các chất nhầy tự nhiên trong mộc nhĩ, chúng giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ làm sạch hệ tiêu hóa, có lợi cho việc giảm cân và cải thiện tình trạng táo bón.

Thứ hai, mộc nhĩ chứa lượng sắt tương đối cao so với nhiều loại rau củ khác, có tác dụng nhất định trong việc phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sắt trong mộc nhĩ là sắt không phải dạng hem, khả năng hấp thu thấp. Để tăng hiệu quả hấp thu, nên ăn kèm mộc nhĩ với các loại rau củ quả tươi giàu vitamin C.

Thứ ba, mộc nhĩ có lợi cho việc phòng ngừa hình thành huyết khối. Trong mộc nhĩ có chứa polysaccharide mộc nhĩ. Các nghiên cứu cho thấy chất này có thể kéo dài thời gian đông máu, ức chế sự kết tập tiểu cầu, nhờ đó giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông. Chính vì vậy, mộc nhĩ còn được ví như “aspirin thực phẩm”.

Thứ tư, mộc nhĩ hỗ trợ giảm mỡ máu. Polysaccharide trong mộc nhĩ có khả năng làm giảm cholesterol toàn phần, triglyceride và cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp, đồng thời làm tăng cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao, giúp điều hòa lipid máu và phòng ngừa xơ vữa động mạch.

Thêm vào đó, mộc nhĩ hầu như không cần phun thuốc trừ sâu vì đặc tính sinh học và cách trồng của nó khác hoàn toàn so với rau củ thông thường. Mộc nhĩ là nấm, không phải cây xanh có lá, thân non thu hút sâu bọ. Nấm sinh trưởng trên mùn cưa, thân gỗ mục hoặc giá thể đã được xử lý, môi trường này không phải nguồn thức ăn của côn trùng gây hại, nên rất ít sâu bệnh tấn công. Quá trình trồng mộc nhĩ thường diễn ra trong nhà trại, nhà kín, độ ẩm và nhiệt độ được kiểm soát. Điều kiện này hạn chế tối đa côn trùng xâm nhập, khác với rau trồng ngoài đồng ruộng vốn dễ bị sâu, rầy phá hoại.

Chu kỳ sinh trưởng ngắn của mộc nhĩ cũng khiến sâu bệnh khó kịp phát triển thành dịch. Khi nấm đạt kích thước thu hoạch, người trồng đã có thể thu hái mà không cần can thiệp hóa chất. Cuối cùng, bản thân mộc nhĩ chứa một số hợp chất tự nhiên có tính kháng khuẩn, kháng nấm, giúp hạn chế sự xâm nhập của vi sinh vật gây hại. Chính vì vậy, khi mua mộc nhĩ bạn hoàn toàn không cần lo lắng về việc bị tồn dư thuốc trừ sâu.

Cảnh báo đặc biệt khi ngâm mộc nhĩ

Ngâm mộc nhĩ quá lâu ở nhiệt độ phòng là một trong những sai lầm nguy hiểm nhất. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn Burkholderia phát triển và sinh ra độc tố axit bongkrekic, một chất độc có thể gây tử vong. Chỉ cần ăn phải lượng nhỏ mộc nhĩ nhiễm độc, người dùng cũng có thể nhanh chóng xuất hiện triệu chứng buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, chướng bụng. Nếu nhiễm độc nặng, có thể dẫn đến suy đa cơ quan và tử vong.

Đáng lo ngại hơn, độc tố này rất bền với nhiệt, không thể bị phá hủy bằng các phương pháp nấu nướng thông thường. Nghĩa là dù mộc nhĩ đã được xào hoặc nấu chín kỹ, độc tố vẫn tồn tại.

Nguyên tắc an toàn là mộc nhĩ nên được ngâm đến đâu, dùng đến đó. Nếu buộc phải ngâm trước, cần ngâm trong ngăn mát tủ lạnh ở nhiệt độ 4 độ C trở xuống và thời gian không quá 24 giờ. Tuyệt đối tránh ngâm mộc nhĩ lâu ở nhiệt độ phòng, đặc biệt vào mùa hè hoặc khi nhiệt độ trên 20 độ C. Sau khi ngâm, nếu chưa dùng ngay, phải bảo quản lạnh và sử dụng hết trong ngày.

Nếu phát hiện mộc nhĩ có cảm giác nhớt, mất độ đàn hồi, có mùi chua hoặc mùi thối, hay xuất hiện dịch nhầy đục, dù ngâm bao lâu cũng phải bỏ ngay, tuyệt đối không ăn. Trước khi chế biến, mộc nhĩ cần được rửa kỹ dưới vòi nước chảy.

Những người không nên ăn nhiều mộc nhĩ

Người bị xuất huyết não, ban xuất huyết giảm tiểu cầu, bệnh máu khó đông hoặc xơ gan kèm rối loạn đông máu cần thận trọng khi ăn mộc nhĩ. Người trước và sau phẫu thuật hoặc nhổ răng cũng nên hạn chế. Những trường hợp đang ho ra máu, đi ngoài ra máu, người dễ tiêu chảy hoặc hệ tiêu hóa kém cũng không nên ăn nhiều mộc nhĩ.

Tóm lại, mộc nhĩ là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, giúp làm sạch đường ruột, hỗ trợ tim mạch và điều hòa mỡ máu. Tuy nhiên, chỉ cần sai ở khâu ngâm và bảo quản, lợi ích có thể lập tức biến thành nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe. Việc “ngâm đến đâu, ăn đến đó” chính là nguyên tắc sống còn khi sử dụng loại thực phẩm quen thuộc này.

Nguồn và ảnh: Aboluowang