Công ty công nghệ sinh học Colossal Biosciences (Mỹ) mới đây vừa công bố đã tái tạo thành công 3 cá thể sói Aenocyon dirus từng tuyệt chủng cách đây khoảng 12.500 năm. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một loài động vật đã biến mất khỏi Trái Đất hàng chục nghìn năm được đưa trở lại sự sống.

Ba con sói non gồm 2 con đực tên Romulus và Remus, cùng 1 con cái tên Khaleesi, được sinh ra thông qua phương pháp nhân bản tương tự cách tạo ra cừu Dolly, sinh vật nhân bản đầu tiên trên thế giới năm 1996.

Để tạo ra một bản sao hoàn hảo bằng phương pháp này, các chuyên gia thu thập một tế bào từ đối tượng nhân bản và tách lấy vật liệu di truyền, vốn được lưu giữ trong nhân tế bào. Thông tin di truyền này sau đó được đưa vào trứng của một cá thể cùng loài mà nhân của chính nó đã bị loại bỏ. Lúc này, trứng đã chứa mọi thông tin di truyền cần thiết để tái tạo đối tượng nhân bản ban đầu và được đưa vào cá thể mang thai hộ.

Sói Aenocyon dirus đã tuyệt chủng vào cuối kỷ băng hà cuối cùng. Do đó, để tái tạo bộ gene của loài vật này, nhóm nghiên cứu phải dùng các mẫu gene từ hóa thạch và so sánh chúng với bộ gene của những họ hàng còn sống như sói xám, chó rừng, cáo. Họ chọn sói xám làm động vật hiến trứng, vì chúng là họ hàng gần nhất còn sống của sói Aenocyon dirus.

"Nhóm của chúng tôi đã lấy ADN từ một chiếc răng 13.000 năm tuổi và một hộp sọ 72.000 năm tuổi để tạo ra những con sói con khỏe mạnh", Ben Lamm, CEO của Colossal Biosciences cho biết.

Nhờ công nghệ giải mã gene hiện đại, nhóm nghiên cứu đã xác định được 20 đột biến đặc trưng trong 14 gene quan trọng tạo nên những đặc điểm sinh học độc đáo của sói Aenocyon dirus như thân hình lớn, lông trắng, răng phát triển mạnh và tiếng hú đặc trưng.

Thông qua công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR, các nhà khoa học đã thực hiện 20 chỉnh sửa tế bào sói xám, loài họ hàng gần nhất còn sống của Aenocyon dirus, để mang đầy đủ bộ gene đặc trưng của tổ tiên đã tuyệt chủng. Sau đó, nhân của các tế bào này được cấy vào trứng của sói xám đã loại bỏ nhân, tạo thành phôi thai.

Từ 45 phôi thai được tạo ra trong phòng thí nghiệm, hai phôi khỏe mạnh nhất được cấy vào tử cung của hai con chó nhà mang thai hộ. Trải qua 65 ngày, 2 con sói mang tên Romulus và Remus chào đời ngày 1/10/2024 qua phương pháp mổ. Quá trình tiếp tục được lặp lại và sói con thứ ba, Khaleesi ra đời ngày 30/1/2025.

Colossal Biosciences gọi đây là trường hợp đầu tiên trên thế giới hồi sinh thành công một loài động vật đã tuyệt chủng hoàn toàn. Trước đó, năm 2003, một nhóm khoa học Tây Ban Nha từng nhân bản thành công một con dê núi Pyrenees – phân loài đã tuyệt chủng – nhưng cá thể non đã chết chỉ vài phút sau khi sinh.

"Đây là dấu mốc mở ra kỷ nguyên mới cho khoa học di truyền và bảo tồn sinh học", ông Ben Lamm nhấn mạnh. Công ty cũng đặt kỳ vọng công nghệ hồi sinh này sẽ sớm được ứng dụng để cứu các loài động vật đang đứng bên bờ tuyệt chủng.