Béo phì tăng do ăn uống, không phải do lười vận động. Ảnh minh họa: ITN

Tỷ lệ béo phì gia tăng chóng mặt ở các quốc gia phát triển trong nhiều thập kỷ qua có thể được lý giải chủ yếu bởi lượng calo tiêu thụ tăng cao, chứ không phải do lối sống ít vận động như quan niệm phổ biến. Đây là kết luận từ một nghiên cứu mới của Đại học Duke (Mỹ), công bố những phát hiện quan trọng về nguyên nhân sâu xa của cuộc khủng hoảng béo phì toàn cầu.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, mức tiêu hao năng lượng hàng ngày của con người không hề giảm đáng kể khi nền kinh tế phát triển. Thay vào đó, sự gia tăng rõ rệt về tỷ lệ mỡ cơ thể và béo phì lại có mối liên hệ trực tiếp với những thay đổi trong chế độ ăn uống, đặc biệt là sự gia tăng lượng calo hấp thụ.

Chế độ ăn là yếu tố quyết định:  Tiến sĩ Amanda McGrosky, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích “Dù có một chút giảm nhẹ trong tổng năng lượng tiêu hao sau khi điều chỉnh theo kích thước cơ thể, nhưng yếu tố này chỉ giải thích được một phần rất nhỏ sự gia tăng mỡ cơ thể. Điều đó cho thấy nguyên nhân chính nằm ở thay đổi chế độ ăn.”

Giáo sư Herman Pontzer, trưởng nhóm nghiên cứu, nhấn mạnh tầm quan trọng của phát hiện này “Hàng chục năm qua, chúng ta vẫn loay hoay giữa việc đổ lỗi cho lối sống ít vận động hay chế độ ăn uống. Nghiên cứu này cho thấy rõ chính việc ăn nhiều hơn chứ không phải lười biếng mới là nguyên nhân chính gây ra béo phì tại Mỹ và các nước phát triển.”

Nhóm nghiên cứu cũng khẳng định không nên coi nhẹ vai trò của vận động thể chất

Mặc dù vậy, nhóm nghiên cứu cũng khẳng định không nên coi nhẹ vai trò của vận động thể chất. Thay vào đó, cần nhìn nhận ăn uống và hoạt động thể chất là hai yếu tố bổ trợ lẫn nhau, chứ không thể thay thế cho nhau. Một lối sống năng động vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, dù có thể không phải là nguyên nhân hàng đầu gây ra béo phì.

Trong giai đoạn tiếp theo, nhóm nghiên cứu của Đại học Duke sẽ tiếp tục đi sâu vào việc xác định cụ thể những yếu tố nào trong chế độ ăn kiểu công nghiệp đóng vai trò chủ yếu trong cuộc khủng hoảng béo phì hiện nay. Điều này bao gồm việc tìm hiểu ảnh hưởng của thực phẩm siêu chế biến, đồ uống nhiều đường, hay khẩu phần ăn quá lớn. Những phân tích này hứa hẹn sẽ cung cấp cái nhìn rõ ràng hơn để đề xuất các giải pháp hiệu quả hơn trong cuộc chiến chống béo phì.

Kết quả nghiên cứu này mở ra một hướng đi mới trong việc xây dựng các chiến lược y tế công cộng, tập trung mạnh mẽ hơn vào cải thiện thói quen ăn uống thay vì chỉ chú trọng vào khuyến khích vận động thể chất.