Thoạt nhìn, giới tính của thai nhi dường như là một sự ngẫu nhiên khi nhiễm sắc thể X hoặc Y từ tinh trùng sẽ quyết định giới tính của đứa trẻ với tỷ lệ 50%. Thế nhưng trên thực tế có những gia đình lại sinh toàn con trai hoặc toàn gái.

Một nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Science Advances cho thấy có những yếu tố sinh học làm ảnh hưởng đến tỷ lệ này, khiến một số bà mẹ có khuynh hướng sinh con theo một giới tính nhất định. Đặc biệt, xu hướng này trở nên rõ rệt hơn ở những phụ nữ sinh con lần đầu muộn và có nhiều con.

“Nếu chị gái bạn có bốn con gái liên tiếp, rất có thể điều đó không phải là ngẫu nhiên. Có thể tồn tại yếu tố sinh học tiềm ẩn phía sau, dù chúng tôi chưa rõ nó là gì”, ông Jorge Chavarro, nhà dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Harvard T.H. Chan, đồng tác giả nghiên cứu, nhận định.

Dựa trên dữ liệu của một dự án nghiên cứu dài hạn theo dõi sức khỏe của Mỹ, nhóm nghiên cứu đã phân tích thông tin của 58.007 phụ nữ có 2 con trở lên, chiếm 146.064 ca sinh từ năm 1956 đến 2015.

Kết quả cho thấy, những phụ nữ sinh con đầu lòng sau 28 tuổi có khả năng sinh toàn con trai hoặc toàn con gái cao hơn 13% so với những người sinh con đầu lòng trước 23 tuổi. Xu hướng này không phụ thuộc vào số lượng con trong gia đình.

Hé lộ những manh mối

Nhóm nghiên cứu tiếp tục phân tích bộ gen của hơn 7.000 phụ nữ và phát hiện ra rằng: Những bà mẹ chỉ sinh con gái thường mang biến thể gen NSUN6 trên nhiễm sắc thể số 10, trong khi những bà mẹ chỉ sinh con trai thường mang biến thể gen TSHZ1 trên nhiễm sắc thể số 18.

Hiện chưa rõ hai gen này có vai trò quan trọng thế nào trong sinh sản. Theo các nhà khoa học, gen NSUN6 liên quan đến hình thành protein, còn gen TSHZ1 được cho là ảnh hưởng đến khứu giác.

Phát hiện này tương đồng với nghiên cứu trước đây của nhà di truyền học Jianzhi Zhang (Đại học Michigan) vào năm 2024, khi ông tìm thấy một biến thể gen trên nhiễm sắc thể 10 làm tăng khoảng 10% khả năng sinh con gái.

Không chỉ ở trong gen, quyết định sinh thêm con hay dừng lại cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ giới tính trong gia đình. Một số gia đình chỉ dừng sinh khi đã có cả trai lẫn gái, khiến dữ liệu lệch khỏi tính ngẫu nhiên.

Chẳng hạn, trong các gia đình có 3 con trai, 61% sẽ tiếp tục sinh con trai ở lần sinh tiếp theo; trong khi ở gia đình có 3 con gái thì có 58% khả năng đứa con tiếp theo cũng sẽ là con gái.

Tuy nhiên một số chuyên gia vẫn tỏ ra thận trọng. Nhà di truyền học Brendan Zietsch (Đại học Queensland) cho rằng nghiên cứu mới dễ bị “sai lệch” vì quy mô mẫu còn hạn chế và thiên về người gốc châu Âu.

Theo Zhang, việc tìm ra gen ảnh hưởng đến giới tính con người là khó khăn vì quy mô gia đình thường nhỏ. Tuy nhiên, ông tin rằng với sự phát triển của các ngân hàng dữ liệu gen, trong tương lai sẽ có thêm nhiều biến thể gen liên quan được phát hiện.