Xã Mai Sơn đã tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh Đình và Miếu Bản Phố. Ảnh: Khắc Tiệp

Dự lễ có đồng chí Hoàng Thị Lề - Vụ trưởng vụ Tuyên truyền Ủy ban dân tộc Chính phủ; đồng chí Nguyễn Minh Toàn - Ủy viên BTV Tỉnh ủy – Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Yên Bái; đồng chí Đinh Khắc Yên – Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Lục Yên; đồng chí Nông Thu Hà - Ủy viên BTV Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện.

Bà Hoàng Thị Lề - Vụ trưởng vụ Tuyên truyền Ủy ban dân tộc Chính phủ tham dự buổi lễ. Ảnh: Khắc Tiệp

Di tích đình và miếu Bản Phố nằm trên gò đất bằng phẳng, được bao bọc bởi các dãy núi đá vôi và đồi thấp thuộc thôn Sơn Tây, xã Mai Sơn. Theo Trung tâm Quản lý di tích và phát triển du lịch -  Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái, Đình Bản Phố có lịch sử hình thành từ cuối thế kỷ XVIII trên cơ sở một miếu nhỏ phát triển lên. Vùng đất Mai Sơn là nơi quần cư của người dân tộc Tày, người Tày tin rằng các cánh rừng, mảnh nương, dòng sông, con suối đều do các thần linh ngự trị, bởi vậy việc mưa thuận gió hòa hay thiên tai, bão lũ, được mùa hay mất mùa đều do thần linh định đoạt, chính vì thế cùng với quá trình khai mở vùng đất, họ tạo dựng cho mình một thiết chế tín ngưỡng gọi là miếu thờ Thành hoàng làng.

Đến khoảng cuối thế kỷ XVIII, một nhóm người kinh  thuộc dòng họ Hoàng Tinh từ Nam Đàn, Nghệ An di cư đến sinh sống tại vùng đất này, họ nhanh chóng thích ứng với các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng với người dân bản địa. Qua quá trình sinh sống, giao thoa, họ tự nhận mình là người Tày. Như vậy đình Bản Phố được hình thành từ cuối thế kỷ XVIII.

Miếu Bản Phố nằm cách đình khoảng 150m về hướng Nam, xưa kia chỉ là một vùng đất hoang vu, cụ tổ Hoàng Tinh Lượng là một vị quan triều Nguyễn, được triều đình giao cho 12.000 quân trấn ải một khu vực rộng lớn từ Lào Cai, Hà Giang đến Lục Yên, Văn Yên của tỉnh Yên Bái. Khu vực ông ở là xã Mai Sơn ngày nay tạo nên một khu vực đông đúc dân cư nên gọi là Bản Phố. Vào thời Tây Sơn, nhân dân các dân tộc trong xã cùng các xã dọc vùng sông Chảy đứng lên đánh đuổi quân xâm lược nhà Thanh dưới sự chỉ huy của người tù trưởng họ Hoàng, trong một trận đánh người tù trưởng cùng nhiều quân lính đã hy sinh. Để tỏ lòng biết ơn, sau khi ông mất, nhân dân trong vùng đã tôn ông như một vị thần và xây dựng miếu để thờ cúng.

Như vậy miếu Bản Phố được xây dựng khoảng đầu thế kỷ XIX trên khuôn viên rộng hơn 2.000m2.

Trải qua thời gian, các thiết chế xưa đã bị đổ sập, sau này được nhân dân và dòng họ Hoàng Tinh xây dựng, tôn tạo lại như hiện nay, trong đó đình Bản Phố có diện tích khoảng 12m2, miếu Bản Phố có diện tích 8m2.

Ngày 19/12/2023, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái có Quyết định số 2442/QĐ-UBND cấp bằng xếp hạng Di tích cấp tỉnh đình và miếu Bản Phố xã Mai Sơn, khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học của di tích đình và miếu Bản Phố.

Bà Nông Thu Hà – Phó chủ tịch UBND huyện Lục Yên phát biểu tại buổi lễ. Ảnh: Khắc Tiệp

Phát biểu tại Lễ đón nhận, đồng chí Nông Thu Hà – Phó chủ tịch UBND huyện Lục Yên khẳng định: “Di tích đình và miếu Bản Phố được UBND tỉnh Yên Bái xếp hạng là Di tích cấp tỉnh, đó không chỉ là sự tôn vinh và khẳng định những giá trị lịch sử văn hóa của di tích, mà còn là sự ghi nhận công lao của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Mai Sơn, của dòng họ Hoàng Tinh…”.

Thay mặt lãnh đạo huyện Lục Yên, bà Nông Thu Hà – Phó chủ tịch UBND huyện đã trao Bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh cho xã Mai Sơn. Ảnh: Khắc Tiệp

Đồng chí Nông Thu Hà cũng đề nghị cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Khai Trung cần làm tốt một số nhiệm vụ: “Thành lập Ban quản lý di tích và thực hiện việc quản lý theo đúng quy định, xây dựng nội quy, quy chế bảo vệ và phát huy giá trị di tích; Tăng cường tuyên truyền tới nhân dân và du khách, giáo dục cho thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy giá trị của di tích; Thực hiện tốt việc xã hội hóa, huy động các nguồn lực để tôn tạo, tu bổ di tích được khang trang hơn…”.

Màn múa "Lung linh sắc màu Bản Phố" do hơn 500 diễn viên thể hiện tại Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh Đình và Miếu Bản Phố với hàng nghìn người dân và du khách tham dự. Ảnh: Khắc Tiệp

Tại buổi lễ, thừa ủy quyền của UBND tỉnh, thay mặt lãnh đạo huyện Lục Yên, đồng chí Nông Thu Hà – Phó chủ tịch UBND huyện đã trao Bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh cho xã Mai Sơn.

Các đại biểu cùng khách mời cùng múa bài "Lung linh sắc màu Bản Phố". Ảnh: Khắc Tiệp

Sau khi tổ chức Lễ đón nhận, Đảng ủy, chính quyền và nhân dân xã Mai Sơn đã tưng bừng rước lễ về đình và miếu Bản Phố với hàng nghìn người dân và du khách tham dự. Dịp này bà con cũng tổ chức vui hội với màn múa dậm thuông cùng các trò chơi dân gian.

Chính quyền và nhân dân xã Mai Sơn đã tưng bừng rước lễ về đình và miếu Bản Phố. Ảnh: Khắc Tiệp