Được biết đến là nhà khoa học "hồi sinh những vùng đất chết", PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường là một trong những nhà khoa học nữ đặc biệt gây ấn tượng bởi hành trình học thuật bền bỉ, xuyên suốt và đầy ý nghĩa hướng về sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững.

PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường(áo dài vàng) là 1 trong số 2 tân phó giáo sư năm 2025 của Trường đại học Phenikaa.

Từ đam mê thủy sản đến nhà khoa học môi trường

Năm 1997, tốt nghiệp Kỹ sư Nuôi trồng thủy sản từ chương trình liên kết giữa AIT Thái Lan, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 1, Đại học Nha Trang, Ngô Thị Thúy Hường bước vào con đường khoa học bằng sự đam mê sâu sắc đối với sinh vật học và tài nguyên nước. Nhưng càng đi sâu vào chuyên môn, chị càng nhận ra những thách thức ngày một lớn của môi trường, từ ô nhiễm kim loại nặng đến hóa chất nông nghiệp, chất hữu cơ khó phân hủy hay các chất ô nhiễm mới nổi.

Ý thức rõ mức độ cấp bách của vấn đề, chị quyết định theo đuổi con đường nghiên cứu Độc học Sinh thái, lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá nguy cơ từ ô nhiễm và bảo vệ sức khỏe con người.

Chị tiếp tục học Thạc sĩ tại Đại học Ghent (Vương quốc Bỉ) năm 2001, chuyên sâu về Độc học Sinh thái, và hoàn thành chương trình Tiến sĩ Hóa Môi trường và Độc học Sinh thái tại Đại học Bayreuth (CHLB Đức) năm 2008. Đây là những giai đoạn quan trọng đặt nền móng vững chắc cho hướng nghiên cứu về sức khỏe môi trường mà chị gắn bó đến hôm nay.

PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường ngoài thực địa

Sau khi nhận bằng Tiến sĩ, thay vì ở lại châu Âu với nhiều cơ hội nghiên cứu hấp dẫn, chị quyết định trở về Việt Nam với mong muốn góp phần giải quyết những thách thức môi trường ngay chính nơi mình sinh ra và lớn lên. Từ năm 2013, chị là giảng viên thỉnh giảng tại nhiều cơ sở đào tạo như: Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội; Trường Đại học Mở Hà Nội; Đại học Công nghệ Hà Nội

Đồng thời, chị tham gia hướng dẫn nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên trong các chủ đề liên quan đến Độc học Sinh thái, Quản lý môi trường, sinh học phân tử và chất ô nhiễm mới nổi.

Năm 2020, chị chính thức trở thành giảng viên cơ hữu của Trường Đại học Phenikaa, đồng thời đảm nhiệm vai trò Trưởng Nhóm Nghiên cứu “Hóa học môi trường và Độc học Sinh thái”. Đây là bước ngoặt đánh dấu giai đoạn phát triển mạnh mẽ trong nghiên cứu và đóng góp học thuật của chị.

Tại Phenikaa, chị đảm nhiệm nhiều học phần đại học và sau đại học như: Sinh học đại cương;Hóa sinh; Sinh lý học người và động vật; Độc học sinh thái; Sinh thái học và sinh học xử lý ô nhiễm; Công nghệ sinh học trong độc học môi trường; Kỹ năng viết & thuyết trình khoa học bằng tiếng Anh.

Chị đặc biệt chú trọng gắn kết nghiên cứu với giảng dạy, khuyến khích sinh viên tham gia phòng thí nghiệm, thử nghiệm thực địa và viết báo cáo khoa học. Nhờ đó, nhiều khóa sinh viên đã mạnh dạn lựa chọn con đường nghiên cứu, tiếp tục học cao học ở Việt Nam và nước ngoài.

Hệ thống phương pháp nghiên cứu bài bản, hiện đại

Ô nhiễm môi trường đang là mối đe dọa sức khỏe toàn cầu, với hơn 13 triệu ca tử vong mỗi năm theo WHO. Nắm bắt sự cấp bách đó, PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường tập trung nghiên cứu: Tác động của kim loại nặng, dioxin, các chất hữu cơ khó phân hủy (POPs); Vi nhựa và vai trò của chúng trong phát tán gen kháng kháng sinh; Dư lượng chất độc trong đất, nước, trầm tích và thực phẩm; Cơ chế stress sinh học, rối loạn enzyme, và tổn thương sinh lý ở sinh vật

Nhóm của chị cũng được biết đến với các nghiên cứu tiên phong về dấu vết COVID-19 trong nước thải, cung cấp dữ liệu quan trọng cho cảnh báo sớm dịch bệnh. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trong 30 bài báo khoa học, trong đó 20 bài thuộc hệ quốc tế ISI, góp phần làm rõ cơ chế tác động cũng như nguy cơ ô nhiễm đối với sức khỏe sinh vật và con người.

Ở hướng nghiên cứu quản lý chất thải rắn và công nghệ xử lý ô nhiễm thân thiện môi trường, nhóm tập trung vào các giải pháp bền vững, có chi phí thấp và phù hợp với điều kiện Việt Nam: Ứng dụng cỏ Vetiver xử lý đất ô nhiễm kim loại nặng và dioxin; Xây dựng Sơ đồ Dòng Chảy Rác Thải (Waste Flow Diagram – WFD) để đánh giá rò rỉ nhựa đại dương; Phát triển mô hình phân loại – tái chế nhựa tại nguồn

Các thí nghiệm thực địa quy mô lớn tại sân bay Biên Hòa đã chứng minh hiệu quả xử lý dioxin bằng thực vật, mở ra hướng ứng dụng rộng rãi cho các khu vực ô nhiễm nặng ở Việt Nam.

Hướng nghiên cứu này đã tạo ra 13 bài báo khoa học, trong đó 06 bài đăng trên tạp chí quốc tế uy tín.

Trong nghiên cứu khoa học môi trường, chị áp dụng các kỹ thuật chuẩn quốc tế như: ICP-MS, F-AAS, CV-AFS để phân tích kim loại vết; UPLC-MS/MS và HRGC/HRMS để phân tích POPs; Multiplex PCR xác định gen kháng kháng sinh; Các thử nghiệm độc tính theo OECD/EU và US EPA; Mô hình toán (mPI, emRI, THQ, HI, TR) đánh giá rủi ro sinh thái và sức khỏe.

PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường đã tham gia hoặc chủ trì nhiều dự án lớn quốc tế và trong nước.

Sự kết hợp giữa phân tích hóa học, sinh học, mô hình toán cho phép nhóm nghiên cứu đưa ra đánh giá toàn diện và chính xác về rủi ro môi trường.

PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường đã tham gia hoặc chủ trì nhiều dự án lớn quốc tế và trong nước:

Các đề tài đang triển khai (2021–2025), gồm: Nghiên cứu tác động của rác thải nhựa đến cộng đồng ven biển Việt Nam (GCRF–UKRI, Anh); Ứng dụng dữ liệu nước thải để dự báo dịch bệnh tại châu Á (Hitachi – Nhật Bản)

Đã hoàn thành: Công cụ đánh giá vi nhựa và tác động sức khỏe – SEAOHUN; Dự án VLIR-UOS (Bỉ) về arsen, thủy ngân và độc tính trên cá; Nghiên cứu dấu hiệu nhiễm kim loại ở cá nước ngọt, sông Nhuệ – Đáy

Về công nghệ xử lý ô nhiễm: Ứng dụng cỏ Vetiver xử lý dioxin quy mô thực địa tại sân bay Biên Hòa (USAID); Dự án AWARE với Thụy Sĩ, giải pháp phục hồi rác thải nhựa; Nghiên cứu dioxin bằng công nghệ thực vật (MoNRE)

Không chỉ say mê nghiên cứu, chị còn có nhiều đóng góp to lớn trong đào tạo sau đại học. Chị đã hướng dẫn thành công 03 NCS tại Đức, 10 học viên cao học tại Việt Nam & Bỉ; Đang hướng dẫn 03 nghiên cứu sinh và 01 học viên cao học; Đào tạo hàng trăm sinh viên qua các học phần chuyên ngành; Tham gia hội đồng chấm luận văn, luận án nhiều cấp.

PGS.TS Ngô Thị Thúy hường và các sinh viên người Đức thực tập tại Lap

Nhóm nghiên cứu của chị là điểm đến của sinh viên từ nhiều trường lớn: ĐHKHTN, Đại học Ghent, Đại học Tự do Brussels, Đại học Phenikaa…, với nhiều luận văn tốt nghiệp chất lượng, được công bố tại hội nghị trong và ngoài nước.

Đến nay, chị đã công bố 43 bài báo khoa học, trong đó 26 bài ISI quốc tế; Chủ nhiệm 07 đề tài cấp quốc gia và quốc tế; Là thành viên chính của nhiều dự án hợp tác đa quốc gia; Đạt nhiều giải thưởng quốc tế và bằng khen trong nước

Những con số ấy không chỉ phản ánh năng lực chuyên môn mà còn là minh chứng cho sự bền bỉ và niềm đam mê cháy bỏng với khoa học.

Trong thời gian tới, PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường dự định mở rộng nghiên cứu theo ba hướng: Tăng cường nghiên cứu về vi nhựa, chất ô nhiễm mới nổi và gen kháng kháng sinh; Phát triển ứng dụng độc học sinh thái trong lĩnh vực y sinh; Hoàn thiện công nghệ xử lý môi trường bằng giải pháp sinh học, hướng đến mô hình xanh, bền vững. Chị cũng chú trọng phát triển nhóm nghiên cứu mạnh tại Phenikaa, tạo môi trường học thuật quốc tế cho thế hệ trẻ.

Hơn 25 năm theo đuổi khoa học, từ những thử nghiệm đầu tiên về thủy sinh vật đến các công trình quy mô lớn về dioxin, vi nhựa và sức khỏe cộng đồng, PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường đã kiên định với một con đường duy nhất: khoa học vì con người và tương lai bền vững.

danh hiệu phó giáo sư năm 2025 không chỉ là thành quả cá nhân mà còn là ghi nhận cho những đóng góp lặng thầm nhưng bền bỉ của PGS.TS Ngô Thị Thúy Hường đối với khoa học môi trường Việt Nam.

Chị là hình ảnh đẹp của người phụ nữ làm khoa học: kiên nhẫn, tận tụy, nhân văn và luôn hướng về những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng.