Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science vào đầu tháng 3/2025 đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về tình trạng suy giảm đáng báo động của quần thể bướm tại Hoa Kỳ. Theo đó, trong giai đoạn từ năm 2000 -2020, tổng số lượng bướm tại Hoa Kỳ đã giảm tới 22%, tương đương với việc cứ 5 con bướm thì có 1 con biến mất. Đặc biệt, có tới hơn 100 loài bướm ghi nhận mức suy giảm hơn 50%, trong đó 22 loài giảm trên 90%.

Các nhà nghiên cứu đã biên soạn dữ liệu về hơn 500 loài bướm trên khắp Hoa Kỳ từ năm 2000 - 2020. Một số loài có số lượng tốt hơn những loài khác, nhưng nhìn chung, số lượng bướm đã giảm 22%. Ảnh: nationalgeographic.com

Hồi chuông cảnh báo cho đa dạng sinh học

"Đây là lời cảnh tỉnh. Mọi người nên nhìn thấy con số này và cần đặc biệt quan tâm, không chỉ về loài bướm, mà còn về tình trạng của côn trùng nói chung," Eliza Grames, nhà sinh vật học bảo tồn tại Đại học Binghamton và đồng tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh.

Nghiên cứu được thực hiện dựa trên dữ liệu thu thập từ 35 chương trình giám sát, với sự tham gia của các nhà khoa học và tình nguyện viên. Họ đã xác định được 12,6 triệu con bướm thuộc 554 loài tại 2.478 địa điểm khác nhau trên khắp Hoa Kỳ. Đây được xem là nghiên cứu phân tích quần thể bướm quy mô lớn nhất từng được thực hiện tại quốc gia này.

Kết quả cho thấy, sự suy giảm diễn ra trên diện rộng, không chỉ ở các loài quý hiếm mà còn ở cả những loài phổ biến.

Khu vực Tây Nam Hoa Kỳ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, trong khi Tây Bắc Thái Bình Dương có mức suy giảm thấp nhất.

"Mặc dù những con số được báo cáo trong bài báo có phần đáng lo ngại, nhưng thật đáng buồn là chúng không gây ngạc nhiên," Monika Böhm, đồng chủ tịch Nhóm chuyên gia về bướm và ngài của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), nhận định. "Bất cứ nơi nào người ta theo dõi loài bướm (chủ yếu là ở Châu Âu và Bắc Mỹ), người ta đều báo cáo về tình trạng suy giảm số lượng, bao gồm cả một số loài bướm phổ biến nhất và được yêu thích nhất."

Một chú bướm trong số các loài bướm trắng Florida (Appias drusilla), loài bướm này có sự suy giảm mạnh nhất. Ảnh: nationalgeographic.com

Hơn cả câu chuyện về loài bướm

Thực tế có thể còn tồi tệ hơn những gì con số thống kê cho thấy. Các nhà khoa học mới chỉ có đủ dữ liệu để phân tích cấp độ loài cho hơn một nửa số loài bướm ở Hoa Kỳ, và nhiều khu vực vẫn còn thiếu dữ liệu.

"Điều đó có nghĩa là những loài mà chúng tôi có thể phân tích có lẽ đang làm tốt hơn những loài mà chúng tôi không có dữ liệu," Grames giải thích.

Sự suy giảm của quần thể bướm là một phần của cuộc khủng hoảng đa dạng sinh học toàn cầu. Số lượng ruồi phù du giảm một nửa, môi trường nông nghiệp trở nên độc hại hơn với ong, và quần thể côn trùng toàn cầu suy giảm từ 1-2% mỗi năm.

Nguyên nhân và giải pháp

Các nhà khoa học cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm này là do mất môi trường sống, biến đổi khí hậu và sử dụng thuốc trừ sâu.

Tuy nhiên, vẫn có những hành động thiết thực mà mỗi cá nhân có thể thực hiện để bảo vệ loài bướm. Trồng hoa bản địa, tạo môi trường sống thuận lợi cho bướm, và tham gia các chương trình theo dõi bướm là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả.

"Nếu bạn cải thiện môi trường sống cho loài bướm có thể có một đến ba thế hệ mỗi năm, bạn sẽ thấy sự gia tăng dân số ngay lập tức," Grames khẳng định.

Một con bướm lưu huỳnh màu cam ( Colias eurytheme ) đậu trên cây lantana. Ảnh: nationalgeographic.com

Nghiên cứu này là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về sự mong manh của đa dạng sinh học và tầm quan trọng của việc bảo vệ các loài côn trùng. Hy vọng rằng, những nỗ lực bảo tồn sẽ giúp đảo ngược xu hướng đáng lo ngại này và mang lại tương lai tươi sáng hơn cho loài bướm và các loài côn trùng khác.