NVIDIA vừa thực hiện một trong những động thái chiến lược táo bạo nhất trong lịch sử công ty: chi 20 tỷ USD để ký thỏa thuận cấp phép công nghệ với Groq - một startup chip AI - và đặc biệt là để có được Jonathan Ross, người đồng sáng tạo ra chip TPU thế hệ đầu tiên tại Google – con chip đã giúp Google thoát khỏi sự phụ thuộc vào các GPU AI của NVIDIA.

Jonathan Ross không phải là một tên tuổi xa lạ trong giới công nghệ chip AI. Trước khi thành lập Groq năm 2016, ông cùng Douglas Wightman - hai kỹ sư tại Google - đã khởi động dự án trở thành chip TPU đầu tiên của gã khổng lồ tìm kiếm.

Ông Ross đã dẫn dắt thiết kế TPU thế hệ đầu tiên, tạo ra một trong những đối thủ đáng gờm nhất mà GPU của NVIDIA từng phải đối mặt. Việc NVIDIA bỏ ra 20 tỷ USD để có được người này không phải là ngẫu nhiên - đó là phản ứng trực tiếp và nhanh chóng trước một mối đe dọa hiện hữu.

Chip AI của Groq

TPU - viết tắt của Tensor Processing Unit - là chip tùy chỉnh được Google phát triển để tăng tốc các tác vụ machine learning quy mô lớn. Khác với GPU truyền thống được thiết kế để xử lý đồ họa và sau đó được "tái sử dụng" cho AI, TPU được custom-made ngay từ đầu để xử lý các AI workloads một cách tối ưu nhất.

Đây chính là điểm then chốt: trong khi GPU của NVIDIA là giải pháp đa năng, TPU của Google được thiết kế chuyên biệt cho AI - và sự chuyên biệt này mang lại lợi thế đáng kể về hiệu suất và chi phí.

Cho đến gần đây, Google vẫn là một trong những khách hàng lớn nhất của NVIDIA, sử dụng hàng nghìn GPU để huấn luyện và chạy các mô hình AI của mình. Nhưng với sự ra đời của TPU, Google đã dần chuyển sang sử dụng chip riêng cho cả việc training AI models lẫn inference - quá trình mà mô hình AI đã được huấn luyện đưa ra dự đoán hoặc quyết định. Sự chuyển đổi này không chỉ giúp Google giảm sự phụ thuộc vào NVIDIA mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh về chi phí và hiệu suất.

Tác động lên thị trường chứng khoán diễn ra gần như ngay lập tức. Khi tin tức về việc Google thành công với TPU lan truyền, cổ phiếu Google tăng trong khi cổ phiếu NVIDIA giảm - một tín hiệu rõ ràng rằng thị trường nhận ra mối đe dọa.

Ông Ross chính là nhân tài mà NVIDIA tìm kiếm trong thương vụ này

Sau khi rời Google, Jonathan Ross thành lập Groq với tham vọng đưa công nghệ tương tự TPU ra thị trường rộng hơn. Groq phát triển LPU - Language Processing Unit, một chip AI chuyên dụng được thiết kế cho việc thực thi cực nhanh và độ trễ thấp của các mô hình ngôn ngữ lớn và AI tạo sinh. LPU về bản chất kế thừa triết lý thiết kế của TPU: thay vì là chip đa năng, nó được tối ưu hóa chuyên biệt cho một loại tác vụ cụ thể - xử lý ngôn ngữ tự nhiên.

Groq đã thu hút được sự chú ý đáng kể từ giới đầu tư. Ba tháng trước khi NVIDIA xuất hiện, công ty vừa huy động 750 triệu USD với định giá 6,9 tỷ USD trong vòng gọi vốn có sự tham gia của các tên tuổi lớn như BlackRock, Neuberger Berman, Samsung, Cisco và thậm chí cả 1789 Capital - quỹ mà Donald Trump Jr. là đối tác. Groq đang nhắm đến doanh thu 500 triệu USD năm nay, một con số ấn tượng cho một startup chip giữa cơn bùng nổ AI.

Thay vì mua lại toàn bộ Groq - điều có thể gây ra lo ngại về chống độc quyền, NVIDIA chọn phương án ký thỏa thuận cấp phép không độc quyền trị giá 20 tỷ USD đối với công nghệ của Groq, đồng thời "thuê" Jonathan Ross cùng Sunny Madra – chủ tịch của Groq - và các lãnh đạo kỹ thuật cấp cao khác.

Cấu trúc này cho phép Groq tiếp tục hoạt động như một công ty độc lập dưới sự lãnh đạo của Simon Edwards - CEO mới của công ty. GroqCloud - dịch vụ cloud của Groq - sẽ tiếp tục hoạt động không bị gián đoạn.