Trong hai năm gần đây, TikTok vươn lên trở thành mạng xã hội phổ biến với số lượng truy cập lớn, với hơn 500 triệu người dùng hoạt động mỗi tháng. Trong khi Facebook yêu cầu người dùng thiết lập hồ sơ và chuyển giao nhiều thông tin cá nhân đồ sộ, TikTok chỉ cần dựa vào các thuật toán để xác định thông tin, từ đó nắm rõ nhu cầu người dùng khi truy cập. 

Tương tự như các nền tảng khác, doanh thu của Tiktok phần nhiều tới từ tiền quảng cáo, cửa hàng ảo và tiền hoa hồng. Đó là lý do vì sao Tiktik giữ chân người dùng càng lâu càng tốt bằng nhiều thủ thuật tâm lý.

Thuật toán của TikTok còn có thể giúp người dùng khám phá giới tính thật của mình hay giải tỏa những tổn thương thời thơ ấu. TikTok như đang “đọc vị” người dùng bằng một loại kỹ thuật số thần thánh nào đó, khám phá những lớp mở bên trong tâm trí. 

Theo một cuộc điều tra gần đây của Wall Street Journal, khi ai đó tạo tài khoản mới trên TikTok, thuật toán sẽ đề xuất những video phổ biến với nội dung đa dạng, kiểm tra phản ứng của người dùng và tổng hợp thông tin.

Bằng cách hạn chế sự xao nhãng với video tràn màn hình, Tiktok đã tạo ra một trải nghiệm khiến người xem hoàn toàn đắm chìm trong đó. Tất cả giao diện thiết kế và yêu cầu thao tác của TikTok hết sức tối giản nên thân thiện với bất kỳ ai. Bạn cũng không bị hoang mang khi có quá nhiều lựa chọn đưa ra. Bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi switch-cost effect (hiệu ứng chi phí chuyển đổi), thứ khiến bạn tốn thời gian để chuyển từ nhiệm vụ này sang nhiệm vụ khác mà hoàn toàn tập trung vào TikTok.

Tài liệu có tên “TikTok Algo 101” của nhóm kỹ sư của TikTok ở Bắc Kinh cho thấy chi tiết việc thuật toán TikTok phân tích sâu sắc về bản chất con người - xu hướng buồn chán, nhạy cảm của người dùng với các tín hiệu văn hóa. Thời gian xem không phải là yếu tố duy nhất mà TikTok dựa vào để phân tích, nó là một phương trình bao gồm các yếu tố khác như: lượt thích, bình luận và thời gian phát. Hệ thống đề xuất cho điểm cho tất cả các video dựa trên phương trình này và trả về cho người dùng những video có điểm cao nhất.

Một bài báo của New York Times đã tiết lộ về thuật toán giới thiệu video của TikTok, và cách nó giữ chân cũng như khiến người dùng quay lại. Bao gồm 4 định hướng cơ bản là user value (giá trị người dùng): đưa ra giá trị cho người dùng; long-term user value (giá trị lâu dài của người dùng): giữ chân người dùng quay lại mỗi ngày; creator value (giá trị của người sáng tạo): mang lại giá trị cho người sáng tạo nội dung; platform value (giá trị của nền tảng): cải thiện ứng dụng với thuật toán.

TikTok đã đưa ra một hệ thống tính điểm dựa trên các hành vi của người dùng như like, share, comment và thời gian họ dành ra để xem một video rồi dựa vào số điểm này để chọn ra video phù hợp với người xem.

Một báo cáo gần đây của Wall Street Journal đã cho thấy cách TikTok phụ thuộc vào lượng thời gian người dùng dành để xem video mỗi ngày để phân tích, đề xuất nhiều nội dung liên quan, khiến người dùng không thể ngừng kéo xuống để xem các nội dung khác. Ngoài ra khi càng lướt nhiều, các video ít phổ biến với nội dung ngách sẽ xuất hiện nhiều hơn.

TikTok còn giới thiệu những danh mục nội dung mới để mở rộng định hướng nội dung để không bị rơi vào nhàm chán. 

Một điều cơ bản nữa là nội dung của TikTok lại quá ngắn khiến chúng ta cứ khao khát xem nhiều hơn khi lượng dopamine tiết ra vẫn chưa đủ.

Mục đích thực sự của TikTok không phải là phân tích tâm lý, mà là lợi nhuận. Johannes Eichstaedt, một nhà khoa học tại Viện Stanford về trí tuệ nhân tạo (AI) cho biết: “Thuật toán chỉ đang cố gắng làm cho bạn thấy bạn khác biệt so với những người dùng khác để thu hút sự chú ý và nó sẽ kiếm tiền từ điều đó”.

Guillaume Chaslot, người sáng lập Algo Transparency, đã xem xét tài liệu TikTok và cho biết: “Mỗi một lượt xem, TikTok thu được một phần thông tin. Trong một vài giờ, thuật toán có thể phát hiện sở thích âm nhạc, sự hấp dẫn về thể chất, liệu người đó có bị trầm cảm hay nghiện ma túy không và nhiều thông tin nhạy cảm khác. Có nhiều rủi ro là một số thông tin này có thể sẽ được sử dụng để chống lại chính người dùng”.

TikTok có tính năng nhắc nhở người dùng về việc họ đã xem video quá nhiều trong một ngày nhắm vào đối tượng trẻ vị thành niên từ độ tuổi 13-17. Trước đó thì khi bạn đang lướt TikTok, một video khuyên bạn nên nghỉ ngơi sẽ xuất hiện. Tuy nhiên theo Growth Design, trang web chuyên phân tích về áp dụng tâm lý vào thiết kế cho rằng cách này không hiệu quả vì bản thân việc có thực hiện hay không vẫn là do bản thân người dùng. 

Họ phân tích rằng việc đưa ra format video tương tự những gì bạn đang xem không giúp bạn thoát ra khỏi vòng lặp video hiện tại. Bạn cơ bản chỉ cần nhấc ngón tay lướt để được coi tiếp. Tâm lý phản kháng cũng khiến bạn làm ngược lại những gì mình đã được khuyên.

Những gì bạn cần là học cách giới hạn thông tin tiêu thụ, hoặc thậm chí thanh lọc công nghệ.Đây là những biện pháp đường dài giúp bạn thực sự thay đổi thói quen.