Trong vòng hai thập kỷ, điện thoại thông minh đã không còn là thiết bị dành riêng cho người lớn mà hiện đã trở thành công cụ giải trí, phương tiện giao tiếp và thậm chí là "huyết mạch xã hội" của trẻ em.

Tuy nhiên, một nghiên cứu quy mô lớn từ tổ chức Sapien Labs mới đây đã cho thấy việc tiếp xúc với điện thoại thông minh trước 13 tuổi có liên quan mật thiết đến tình trạng sức khỏe tâm thần kém khi trưởng thành, bao gồm gia tăng suy nghĩ tự tử, hung hăng, xa rời thực tế và giảm khả năng kiểm soát cảm xúc.

Nguy cơ sức khỏe tâm thần lan rộng toàn cầu

Dựa trên dữ liệu từ hơn 100.000 người trong độ tuổi 18–24 đến từ nhiều nền văn hóa và khu vực khác nhau, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những trẻ tiếp xúc với điện thoại thông minh trước tuổi dậy thì, đặc biệt là trước 10 tuổi, có điểm số sức khỏe tâm thần ở tuổi trưởng thành thấp hơn đáng kể.

“Việc sở hữu điện thoại thông minh và tiếp cận mạng xã hội sớm có liên quan đến sự thay đổi sâu sắc về sức khỏe tâm thần và mức độ hạnh phúc ở thanh thiếu niên”, Tiến sĩ Tara Thiagarajan, người sáng lập và nhà khoa học trưởng của Sapien Labs, cho biết.

Theo đó, những người tiếp xúc điện thoại khi 13 tuổi có điểm Chỉ số sức khỏe tâm thần (MHQ) trung bình khoảng 30 điểm, trong khi những người được tiếp cận từ lúc 5 tuổi chỉ đạt 1 điểm. Ở nhóm nữ giới, tỷ lệ có ý nghĩ tự tử tăng tới 20 điểm, nam giới cũng ghi nhận mức tăng 11 điểm. Bên cạnh đó, những người này cũng có những triệu chứng khác như ảo giác, hung hăng, rối loạn cảm xúc, cùng với các cảm giác thiếu tự tin, hay mất bình tĩnh và thiếu đồng cảm.

Một phần lớn các vấn đề được cho là bắt nguồn từ việc tiếp cận mạng xã hội quá sớm. Với trẻ em ở các quốc gia nói tiếng Anh, nơi xu hướng này phổ biến hơn, mạng xã hội được cho là chiếm tới 70% các tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Nữ giới còn phải đối mặt với nguy cơ cao hơn về bạo lực tình dục khi sử dụng mạng xã hội từ nhỏ.

Ngoài ra, các yếu tố như bắt nạt trên mạng, rối loạn giấc ngủ và mối quan hệ gia đình kém cũng là những hệ quả thường thấy của việc tiếp cận công nghệ số quá sớm.

Lời kêu gọi từ các chuyên gia

"Dựa trên những phát hiện này, và với độ tuổi lần đầu tiếp cận với điện thoại thông minh hiện đã giảm xuống dưới 13 tuổi trên toàn cầu, chúng tôi kêu gọi các nhà hoạch định chính sách áp dụng phương pháp tiếp cận phòng ngừa, tương tự như các quy định về rượu và thuốc lá, bằng cách hạn chế quyền truy cập điện thoại thông minh cho trẻ em dưới 13 tuổi, bắt buộc giáo dục kiến thức số và thực thi trách nhiệm của doanh nghiệp", Tiến sĩ Thiagarajan cho biết.

Theo nhóm nghiên cứu, các chính sách bảo vệ trẻ dưới 13 tuổi nên bao gồm:

- Giáo dục bắt buộc về kiến thức số và sức khỏe tâm thần để giúp trẻ em có thể chuẩn bị trước khi tiếp cận môi trường mạng.

- Thực hiện nghiêm ngặt về giới hạn độ tuổi trên các nền tảng mạng xã hội, đảm bảo các công ty phải chịu trách nhiệm về người dùng dưới tuổi vị thành niên.

- Cấm hoàn toàn quyền truy cập mạng xã hội đối với trẻ dưới 13 tuổi trên bất kỳ thiết bị nào kết nối internet.

- Chỉ nên cung cấp cho trẻ điện thoại với chức năng cơ bản như gọi và nhắn tin, không có khả năng truy cập internet hay ứng dụng.

"Trẻ em không thể tự điều chỉnh trước sự hấp dẫn của các ứng dụng mạng xã hội được thiết kế bằng AI. Ngay cả khi phụ huynh kiểm soát thiết bị ở nhà, các em vẫn có thể tiếp xúc gián tiếp thông qua bạn bè ở trường. Đó là lý do tại sao cần một phản ứng tập thể thay vì nỗ lực đơn lẻ", Tiến sĩ Thiagarajan nhấn mạnh.

Nguy cơ tổn thương của cả một thế hệ

Theo ước tính, nếu xu hướng hiện tại vẫn tiếp tục thì sẽ có tới 20% thanh thiếu niên có thể phát triển ý nghĩ tự tử do tiếp xúc sớm với điện thoại thông minh. Khoảng một phần ba trong số đó có thể gặp phải các triệu chứng căng thẳng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển cá nhân và năng lực tự quyết.

“Dữ liệu cho thấy điện thoại thông minh đang làm xói mòn sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên trên diện rộng. Tác động của chúng không chỉ giới hạn ở cá nhân mà còn có thể kéo theo hệ quả xã hội lớn”, nữ tiến sĩ cho biết.

Mặc dù điện thoại thông minh và mạng xã hội không phải là nguyên nhân duy nhất dẫn đến khủng hoảng sức khỏe tâm thần ở người trẻ, nhưng các chuyên gia khẳng định đây là yếu tố then chốt và có thể can thiệp sớm.

“Chúng ta không thể chờ đợi thêm. Việc trì hoãn hành động sẽ phải trả giá bằng sức khỏe của cả một thế hệ”, Tiến sĩ Thiagarajan cảnh báo.