Đại hội Thi đua yêu nước TPHCM lần thứ I (2025 - 2030). Ảnh: BCA

Vừa qua, tại Đại hội Thi đua yêu nước TP.HCM lần thứ I (giai đoạn 2025 – 2030), Tiến sĩ Hà Thị Thanh Hương, Trưởng Bộ môn Kỹ thuật Mô và Y học Tái tạo, Khoa Kỹ thuật Y sinh, Trường Đại học Quốc tế (ĐHQG-HCM) được vinh danh Điển hình tiên tiến TP.HCM giai đoạn 2020 – 2025. Danh hiệu này ghi nhận nỗ lực bền bỉ của một nhà khoa học trẻ đã góp phần đưa nghiên cứu y sinh Việt Nam tiến gần hơn với tiêu chuẩn quốc tế.

Sinh năm 1989 trong một gia đình có truyền thống sư phạm, Hà Thị Thanh Hương sớm được nuôi dưỡng niềm yêu thích khoa học. Từ học sinh chuyên Sinh Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐHQG-HCM), cô chọn con đường nghiên cứu khi chứng kiến người thân gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần. “Tôi muốn hiểu cách bộ não vận hành, để tìm cách hỗ trợ người bệnh tốt hơn”, chị từng chia sẻ.

TS. Hà Thị Thanh Hương, nhà khoa học được vinh danh Điển hình tiên tiến TP.HCM 2020 – 2025. Ảnh: Nguyễn Ngọc

Sau khi tốt nghiệp thủ khoa ngành Công nghệ Sinh học tại Đại học Khoa học Tự nhiên năm 2007, chị làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Lâm sàng OUCRU (Đại học Oxford). Năm 2012, nhận học bổng VEF, chị sang Đại học Stanford (Hoa Kỳ) theo học tiến sĩ Thần kinh học. Luận án của chị tập trung vào cơ chế thay đổi nhận thức và cảm xúc của não bộ, mở hướng cho việc ứng dụng AI trong đánh giá tâm lý thần kinh.

Trở về nước sau khi bảo vệ thành công luận án, TS. Hương không chọn con đường nghiên cứu độc lập ở nước ngoài mà quyết tâm xây dựng nền tảng khoa học thần kinh tại Việt Nam. Tại Trường Đại học Quốc tế (ĐHQG-HCM), chị sáng lập nhóm Brain Health Lab phòng thí nghiệm chuyên nghiên cứu sức khỏe não bộ, stress và các rối loạn nhận thức.

Một trong những dự án nổi bật là phần mềm Brain Analytics ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích ảnh MRI nhằm hỗ trợ chẩn đoán sớm bệnh Alzheimer, với độ chính xác khoảng 96%. Công trình đã được triển khai thử nghiệm tại một số cơ sở y tế trong nước, góp phần giảm chi phí và thời gian chẩn đoán cho bệnh nhân.

Song song, chị cùng nhóm nghiên cứu phát triển chương trình thiền tỉnh thức (MBSR) hỗ trợ sinh viên đại học giảm stress, cải thiện giấc ngủ và sự tập trung. Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm sinh viên tham gia khóa thiền có mức độ lo âu giảm đáng kể so với nhóm đối chứng minh chứng cho cách tiếp cận liên ngành giữa kỹ thuật y sinh, tâm lý học và giáo dục sức khỏe.

Trong giai đoạn 2020 – 2025, TS. Hà Thị Thanh Hương liên tục ghi dấu ấn trên bản đồ khoa học Việt Nam và quốc tế. Chị nhận Giải thưởng Quả Cầu Vàng năm 2023 dành cho 10 nhà khoa học trẻ xuất sắc; Học bổng L’Oréal–UNESCO Vì sự phát triển của Phụ nữ trong khoa học (2022); được đề cử “Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu” năm 2023 và Women of the Future Awards Southeast Asia 2023.

TS Hà Thị Thanh Hương là một trong 10 nhà khoa học trẻ nhận giải thưởng Quả cầu vàng 2023. Ảnh: Nguyễn Ngọc

Những giải thưởng đó không chỉ ghi nhận năng lực nghiên cứu mà còn thể hiện vai trò tiên phong của chị trong việc đưa phụ nữ Việt Nam bước vào các lĩnh vực STEM nơi nữ giới vẫn chiếm tỷ lệ nhỏ. Đồng thời, chị được Bộ Giáo dục và Đào tạo trao danh hiệu “Nhà giáo tiêu biểu Toàn quốc” (2022 – 2023), khẳng định sự song hành giữa công tác giảng dạy và nghiên cứu.

Không chỉ là nhà khoa học, TS. Hương còn được đồng nghiệp và sinh viên yêu mến bởi sự tận tâm trong hướng dẫn nghiên cứu. Với chị, “làm khoa học cũng như làm mẹ phải học, hỗ trợ và chờ đợi từng bước trưởng thành”. Dưới sự hướng dẫn của chị, nhiều sinh viên cao học và nghiên cứu sinh của Trường Đại học Quốc tế đã có bài báo công bố quốc tế, đạt học bổng du học và theo đuổi sự nghiệp khoa học chuyên nghiệp.

Tại Hội nghị Điển hình tiên tiến giai đoạn 2020-2025 của Trường Đại học Quốc tế (ĐHQG-HCM), Tiến sĩ Hà Thị Thanh Hương, Giảng viên Khoa Kỹ thuật Y sinh, đã được tuyên dương là một trong 11 cá nhân xuất sắc.

Trong công tác đào tạo, chị nhấn mạnh phương pháp học thông qua trải nghiệm để sinh viên được tham gia dự án thực tế, tiếp xúc với phòng thí nghiệm chuẩn quốc tế, từ đó hình thành tư duy nghiên cứu độc lập và tinh thần sáng tạo.

Điều nổi bật ở TS. Hà Thị Thanh Hương không chỉ là bảng thành tích ấn tượng, mà còn ở triết lý nghiên cứu: “Khoa học chỉ có ý nghĩa khi giúp con người sống tốt hơn.” Chính tư tưởng ấy khiến các công trình của chị luôn hướng tới cộng đồng, từ ứng dụng AI trong chẩn đoán sớm bệnh lý não, đến các mô hình chăm sóc sức khỏe tinh thần cho sinh viên và người cao tuổi.

Trong bối cảnh xã hội hiện nay khi tỷ lệ stress, trầm cảm và suy giảm nhận thức gia tăng nhanh những đóng góp của chị mang ý nghĩa thiết thực. Chị cũng đang phối hợp cùng các nhóm nghiên cứu trong nước phát triển bộ kit xét nghiệm máu hỗ trợ chẩn đoán Alzheimer sớm, một bước tiến quan trọng trong chăm sóc sức khỏe người Việt cao tuổi.

Danh hiệu “Điển hình tiên tiến TP.HCM giai đoạn 2020 – 2025” là sự ghi nhận chính thức cho chặng đường 5 năm đầy nỗ lực của TS. Hà Thị Thanh Hương một nhà khoa học trẻ, nhà giáo tận tụy và người truyền cảm hứng cho phụ nữ Việt Nam trong nghiên cứu khoa học.

Từ cô học sinh đam mê Sinh học đến giảng viên tiến sĩ Thần kinh học tốt nghiệp Stanford, từ phòng thí nghiệm đến bục giảng, chị đã chứng minh rằng nghiên cứu khoa học không chỉ là khám phá tri thức, mà còn là hành trình nuôi dưỡng con người và xã hội bằng tri thức.