Vào ngày 12/6 tới, những nhà khoa học nữ này sẽ được vinh danh tại Lễ trao giải thưởng quốc tế L’Oréal–UNESCO cho phụ nữ trong khoa học 2025 tại trụ sở UNESCO ở Paris. Đây là lễ trao giải nhằm ghi nhận những đóng góp mang tính tiên phong của họ trong các lĩnh vực khoa học vật lý, toán học và khoa học máy tính.

Theo hội đồng giám khảo, những nhà khoa học nữ được vinh danh lần này là minh chứng sống động cho tầm ảnh hưởng sâu sắc của phụ nữ trong khoa học. Họ không chỉ thực hiện các công trình nghiên cứu xuất sắc, giúp nâng cao hiểu biết của chúng ta về thế giới, giải quyết các thách thức toàn cầu mà còn truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai, đặc biệt là phụ nữ trẻ, để họ vượt qua giới hạn của kiến thức và đổi mới.

Các công trình của họ đang góp phần thúc đẩy sự tiến bộ khoa học trong nhiều lĩnh vực quan trọng như an ninh dữ liệu, năng lượng xanh, ô nhiễm không khí, theo dõi sức khỏe theo thời gian thực và hiểu biết cơ bản về vũ trụ. Đây là những đột phá có tiềm năng cách mạng hóa công nghệ, tăng cường khả năng phục hồi toàn cầu và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hàng năm, Giải thưởng quốc tế L’Oréal–UNESCO cho phụ nữ trong khoa học sẽ vinh danh 5 nữ khoa học gia xuất chúng, đại diện cho mỗi khu vực: châu Phi và các quốc gia Ả Rập; châu Á và Thái Bình Dương; châu Âu; châu Mỹ Latinh và Caribe; Bắc Mỹ.

Trong lần thứ 27 trao giải này, các nhà khoa học nữ đã được lựa chọn từ 466 ứng cử viên thông qua quy trình đánh giá nghiêm ngặt của ban giám khảo độc lập.

Giáo sư Priscilla Baker (lĩnh vực Hóa học phân tích)

Đại diện khu vực châu Phi và các quốc gia Ả Rập, bà Priscilla Baker là giáo sư hóa học tại Đại học Western Cape, Cape Town (Nam Phi).

Theo hội đồng chấm giải, bà được vinh danh nhờ những đóng góp nổi bật trong lĩnh vực cảm biến vi điện hóa có độ nhạy cao để phát hiện chất gây ô nhiễm trong môi trường, với các ứng dụng trong dược phẩm, thực phẩm, y tế và năng lượng.

Sự tận tâm của bà với vai trò người hướng dẫn trong hóa học điện hóa phân tích đã giúp sinh viên và các nhà khoa học trẻ thực hiện các dự án nghiên cứu đổi mới trong lĩnh vực này.

Giáo sư Xiaoyun Wang (Mật mã học và toán ứng dụng)

Đại diện khu vực châu Á và Thái Bình Dương là giáo sư Chen-Ning Yang của Viện Nghiên cứu Cao cấp, Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh (Trung Quốc).

Bà giành giải thưởng nhờ những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực mật mã học và toán mật mã, vốn cực kỳ quan trọng cho việc truyền và lưu trữ dữ liệu an toàn. Công trình đột phá của bà đã chỉ ra những lỗ hổng thiết yếu trong các hàm băm, vốn được sử dụng rộng rãi trong các giao thức truyền thông và dẫn đến việc phát minh ra các tiêu chuẩn hàm băm mới.

Ngày nay, các tiêu chuẩn này được sử dụng cho thẻ ngân hàng, mật khẩu máy tính và thương mại điện tử. Tầm ảnh hưởng của công trình mang tính cách mạng của bà đã khuyến khích nhiều nữ sinh viên theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu trong toán học và an ninh mạng.

Giáo sư Claudia Felser (Vật lý vật chất ngưng tụ)

Đại diện khu vực châu Âu là giám đốc và cũng là thành viên khoa học của Viện Max Planck về Vật lý Hóa học chất rắn, Dresden (Đức).

Bà Claudia Felser được vinh danh nhờ công trình tiên phong tại giao điểm của vật lý, toán học và hóa học, dẫn đến việc khám phá và tạo ra các vật liệu từ tính mới với tiềm năng lớn cho các công nghệ năng lượng xanh trong tương lai.

Cách tiếp cận có tầm nhìn của bà đã mở đường cho lĩnh vực mới "hóa học lượng tử topo" và châm ngòi cho một cuộc cách mạng trong lĩnh vực vật chất tương đối tính. Sự cống hiến và tầm ảnh hưởng xuất sắc của bà đã tạo ra một cầu nối từ khoa học cơ bản đến các thách thức trong thế giới thực về lưu trữ dữ liệu và công nghệ năng lượng xanh.

Bà được xem là một nhân vật hàng đầu trong việc truyền đạt sự liên quan của khoa học đến công chúng, bao gồm cả việc khuyến khích và hướng dẫn các thế hệ trẻ, đặc biệt là phụ nữ, theo đuổi sự nghiệp trong khoa học.

Giáo sư Maria Teresa Dova (Vật lý hạt và trường)

Đại diện cho khu vực châu Mỹ Latinh và Caribe là giáo sư Maria Teresa Dova. Hiện bà đang làm việc tại tại khoa Vật lý, Khoa học Chính xác, Đại học Quốc gia La Plata. Bà cũng là nhà nghiên cứu cấp cao tại Hội đồng Nghiên cứu Khoa học và Kỹ thuật Quốc gia (CONICET), La Plata, Argentina.

Bà được tôn vinh nhờ những đóng góp quan trọng trong vật lý năng lượng cao, bao gồm việc khám phá và đặc trưng hóa hạt Higgs boson, tìm kiếm vật lý mới và công trình đáng chú ý của bà trong nghiên cứu vật lý tia vũ trụ.

Khả năng lãnh đạo của bà trong lĩnh vực và sự cống hiến đặc biệt của bà trong việc hướng dẫn các nhà khoa học trẻ đã truyền cảm hứng cho một thế hệ mới và giúp Argentina đóng một vai trò quan trọng trong vật lý thực nghiệm trên toàn thế giới.

Giáo sư Barbara Finlayson-Pitts (Khoa học môi trường)

Người giành giải thưởng tại khu vực Bắc Mỹ là bà Barbara Finlayson-Pitts. Bà Barbara hiện là Giáo sư Danh dự khoa Hóa học và cũng là người sáng lập/đồng giám đốc thuộc Viện Nghiên cứu Khí quyển Tích hợp, Đại học California, Irvine, Hoa Kỳ.

Bà được vinh dành nhờ nghiên cứu đột phá của bà về các quá trình mới trong việc hình thành ô nhiễm không khí như khói quang hóa, giúp thiết lập cơ sở phân tử của các phản ứng tại các giao diện giữa khí quyển và các hạt trong không khí.

Khả năng độc đáo của bà trong việc chuyển đổi các phát hiện cơ bản thành các ứng dụng thực tiễn đã dẫn đến những đóng góp quan trọng cho chính sách công và các quy định về hóa học khí quyển, góp phần cải thiện chất lượng không khí. Với lòng nhiệt huyết của mình, bà đã trở thành một giáo sư và người hướng dẫn đầy đam mê và xuất sắc.

27 năm trao quyền cho phụ nữ trong lĩnh vực khoa học

Theo dữ liệu của UNESCO, ngày nay, phụ nữ chỉ chiếm hơn một phần ba tổng số nhà nghiên cứu trên toàn cầu (31,1%). Đó là lý do tại sao Quỹ L’Oréal và UNESCO đã hợp tác trong 27 năm thông qua chương trình “Vì phụ nữ trong khoa học” để trao quyền và thúc đẩy phụ nữ trong khoa học. Bằng cách hỗ trợ họ vượt qua rào cản và phát triển sự nghiệp, mối quan hệ đối tác lâu dài này giúp các nhà khoa học nữ đóng góp vào việc đẩy lùi biên giới tri thức và giải quyết các thách thức lớn của thời đại.

Kể từ khi thành lập, chương trình “L’Oréal–UNESCO vì phụ nữ trong khoa học” đã vinh danh và hỗ trợ hơn 4.700 phụ nữ vì sự xuất sắc trong nghiên cứu, bao gồm 137 người đoạt giải thưởng quốc tế và hơn 4.500 nhà nghiên cứu nữ trẻ tuổi. Trong số những người đoạt giải, 7 người đã nhận giải Nobel khoa học.