Trong lịch sử chính trị Hoa Kỳ, Victoria Claflin Woodhull là cái tên gắn liền với những dấu mốc tiên phong. Bà không chỉ là người phụ nữ đầu tiên tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm 1872 (thời điểm phụ nữ còn chưa có quyền bầu cử) mà còn là một nhà cải cách xã hội, nhà báo, doanh nhân và nhà môi giới chứng khoán. Hơn 150 năm đã trôi qua, song câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của Woodhull vẫn là nguồn cảm hứng về lòng dũng cảm, khát vọng đổi thay và tinh thần tiên phong của phụ nữ. 

Bà Victoria Woodhull, người phụ nữ đầu tiên tranh cử Tổng thống Mỹ. Ảnh: Mathew Brady

Victoria California Claflin Woodhull sinh ngày 23/9/1838 tại Homer, bang Ohio, trong một gia đình nghèo khó với mười người con, song chỉ sáu người sống sót đến tuổi trưởng thành. Bà gắn bó đặc biệt với em gái Tennessee Celeste Claflin (Tennie), người sau này cùng bà trở thành đối tác trong các hoạt động kinh doanh và truyền thông.

Do hoàn cảnh gia đình, Woodhull chỉ được đi học chính quy ba năm, nhưng từ nhỏ đã bộc lộ trí tuệ sắc sảo. Cuộc đời bà sớm gắn với những biến động. Cha bà bị cáo buộc phóng hỏa nhà máy xay bột để trục lợi bảo hiểm khiến cả gia đình phải rời bỏ quê hương. Chính sự bất ổn này đã hun đúc trong Woodhull tinh thần độc lập và khát khao vươn lên.

Năm 1870, Victoria Woodhull và em gái Tennie đã tạo nên tiếng vang khi thành lập công ty môi giới chứng khoán Woodhull & Claflin tại New York, trở thành những phụ nữ đầu tiên hoạt động trong lĩnh vực tài chính Phố Wall, nơi vốn là lãnh địa của nam giới. Đồng thời, họ cũng sáng lập tờ Woodhull & Claflin’s Weekly, một ấn phẩm báo chí tập trung vào cải cách xã hội, bình đẳng giới, quyền lợi lao động và tự do yêu đương.

Woodhull nổi tiếng với quan điểm cấp tiến, trong đó gây tranh cãi nhất là tư tưởng "Tình yêu tự do" (free love). Bà cho rằng phụ nữ có quyền lựa chọn và chấm dứt mối quan hệ hôn nhân hay tình cảm mà không bị ràng buộc bởi định kiến xã hội. Dù vấp phải nhiều chỉ trích, quan điểm này phản ánh khát vọng giải phóng phụ nữ khỏi sự kiểm soát của nam giới trong gia đình và xã hội.

Victoria Woodhull truyền cảm hứng cho phụ nữ tham gia vào chính trị. Ảnh: Getty Images

Điểm sáng lớn nhất trong sự nghiệp chính trị của Woodhull chính là cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ năm 1872. Khi mới 34 tuổi, bà trở thành ứng cử viên của Đảng Bình quyền (Equal Rights Party). Đây là một sự kiện gây chấn động, bởi khi đó phụ nữ Mỹ chưa hề có quyền bầu cử và Woodhull cũng chưa đạt độ tuổi tối thiểu theo Hiến pháp để trở thành Tổng thống. 

Trong chiến dịch tranh cử, Woodhull kêu gọi bình đẳng lương cho phụ nữ, giảm giờ làm việc, cải thiện quyền lợi lao động và bảo vệ quyền công dân của người Mỹ gốc Phi. Đây là những quan điểm đi trước thời đại, đồng thời thách thức nền chính trị bảo thủ đương thời.

Tuy nhiên, chiến dịch của Woodhull gặp nhiều trở ngại. Bà không nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ các nhà lãnh đạo phong trào nữ quyền chính thống như Susan B. Anthony hay Elizabeth Cady Stanton. Họ coi bà là người lập dị, lo ngại những quan điểm táo bạo của bà sẽ làm tổn hại đến phong trào vì quyền phụ nữ. Thêm vào đó, tên bà không xuất hiện trên các lá phiếu chính thức nên không có ghi nhận cụ thể về số phiếu ủng hộ.

Dù thất bại, việc Woodhull dám tranh cử Tổng thống khi mọi điều kiện đều chống lại mình đã để lại một dấu ấn lịch sử. Bà trở thành hình mẫu cho những thế hệ phụ nữ sau này, trong đó có Belva Ann Lockwood, Margaret Chase Smith và Shirley Chisholm, những người đều dấn thân vào con đường chính trị.

Victoria Woodhull không chỉ là ứng viên Tổng thống đầu tiên là phụ nữ, mà còn là một trong những tiếng nói tiên phong của chủ nghĩa nữ quyền thế kỷ 19. Bà đã giới thiệu tư tưởng của Karl Marx đến độc giả Mỹ thông qua việc đăng tải bản dịch tiếng Anh tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” trên báo của mình. Đồng thời, bà khẳng định vị thế phụ nữ trên thương trường với vai trò là người sáng lập công ty môi giới chứng khoán do phụ nữ điều hành đầu tiên ở Mỹ.

Dù thường xuyên bị coi là “người ngoài lề” trong phong trào đòi quyền bầu cử, di sản của Woodhull vẫn được ghi nhận rộng rãi. Bà là minh chứng sống động cho sự dũng cảm vượt lên trên định kiến giới, dám thách thức hệ thống chính trị và xã hội để khẳng định tiếng nói của phụ nữ.

Victoria Woodhull qua đời năm 1927 tại Anh, hưởng thọ 88 tuổi. Đến nay, bà vẫn được nhớ đến như một nhân vật mang tính biểu tượng, người mở đường cho phụ nữ Mỹ trên con đường chính trị.