Trung Quốc dự kiến sẽ tăng gấp bốn lần sản lượng sầu riêng trồng trong nước trong năm nay do nhu cầu về loại trái cây cay nồng này không có dấu hiệu giảm bớt, trong khi hai nhà cung cấp hàng đầu của họ - Thái Lan và Việt Nam đang đặt mục tiêu củng cố vị thế thống trị thị trường và thâm nhập sâu hơn vào chuỗi công nghiệp đang phát triển.

Ông Feng Xuejie, Giám đốc Viện Cây ăn quả nhiệt đới tại Học viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam, cho biết sầu riêng do Trung Quốc sản xuất có thể sẽ được bán ra thị trường vào tháng 7, với sản lượng có thể đạt 200 tấn vào cuối năm nay.

Sầu riêng cũng đã trở thành một trong những sản phẩm trong ngành chế biến thực phẩm trị giá hơn 1.000 tỷ USD của Trung Quốc.

Một số nhà sản xuất đã đổi mới với một loạt các sản phẩm sầu riêng chế biến như bánh ngọt, trà sữa, cà phê và thậm chí cả lẩu, có giá cả phải chăng hơn sầu riêng tươi và ngày càng trở nên phổ biến đối với người tiêu dùng trẻ tuổi.

Huang Zheng'en, Chủ tịch Viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam, cho biết tỉnh nên mở rộng chuỗi công nghiệp để tăng giá trị sản phẩm sầu riêng và nuôi dưỡng thương hiệu địa phương.

"Hải Nam nên phát triển ngành công nghiệp chế biến sầu riêng dựa trên quy mô sản xuất, để kéo dài chuỗi công nghiệp sản phẩm này và tăng giá trị gia tăng của chúng", tờ Nhật báo Hải Nam đưa tin vào tháng 1.

Tỉnh này cũng đang tìm cách hoàn thành nhà máy chế biến sầu riêng đầu tiên của Trung Quốc vào tháng 8, tờ China Daily do nhà nước hậu thuẫn cho biết vào tháng 3.

Trung Quốc, nước tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới, đã nhập khẩu 1,4 triệu tấn vào năm 2023, tăng gần 70% so với năm trước. Ông Feng nói thêm: "Trung Quốc có rất ít đất canh tác để trồng sầu riêng.

"Trong tương lai, đất nước cần mở rộng thêm ngành chế biến sầu riêng, tạo chuỗi công nghiệp hoàn chỉnh với Đông Nam Á và cùng khai thác thị trường".

Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy Thái Lan vận chuyển 95% lượng sầu riêng nhập khẩu của Trung Quốc vào năm 2022, nhưng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng tăng từ Việt Nam, con số này đã giảm xuống còn 65% vào năm ngoái.

Tuần trước, Ủy ban Quan hệ Công chúng Thái Lan cho biết quốc gia Đông Nam Á này chuẩn bị đưa ra các tiêu chuẩn mới cho xuất khẩu sầu riêng "để nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu".

Ủy ban này cho biết thêm, các tiêu chuẩn sẽ quy định yêu cầu về trọng lượng khô đối với cùi sầu riêng, phần ngọt ăn được của quả – từ 28 đến 32%.

Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã soạn thảo các quy định "nhắm vào" việc bán sầu riêng chưa chín "không đạt tiêu chuẩn", tuyên bố cho biết thêm sau cuộc họp nội các hồi đầu tháng này.

Tuyên bố cho biết thêm, nhu cầu từ Trung Quốc đang "tăng nhanh".

Chính phủ Thái Lan dự đoán nhu cầu sầu riêng từ Trung Quốc có thể "có khả năng tăng gấp 15 lần trong tương lai", đồng thời đặt mục tiêu doanh thu xuất khẩu đạt 1 nghìn tỷ baht (27 tỷ USD) vào năm 2024.

Lynn Song cho biết: "Chúng tôi đang chứng kiến sự vượt trội của chủ đề mà chúng tôi gọi là chủ đề 'ăn, uống và vui chơi' xét về mô hình tiêu dùng ở Trung Quốc, nơi các hộ gia đình đang chi tiêu nhiều hơn cho [thực phẩm và đồ uống] và giải trí trong năm nay". , nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại ING.

"Việc nhập khẩu sầu riêng chất lượng cao hơn có thể sẽ tìm được đối tượng dễ tiếp nhận, với nhiều sản phẩm tráng miệng và đồ uống sử dụng sầu riêng chất lượng cao hơn trong những năm gần đây".

Tuy nhiên, tuyên bố của chính phủ cho biết biến đổi khí hậu có thể ảnh hưởng đến sản lượng các loại trái cây cao cấp ở Thái Lan.

Lô hàng sầu riêng Việt Nam

Cách đây vài năm, sầu riêng chưa thể lọt top 10 trái cây có giá trị kim ngạch xuất khẩu cao nhất của nông nghiệp Việt Nam. Đến khi nghị định thư xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc được ký kết vào giữa năm 2022, sầu riêng bắt đầu tăng trưởng thần tốc.

Chỉ hơn một năm, sầu riêng vượt qua hàng loạt trái cây để trở thành loại quả đắt giá nhất Việt Nam, thu về 2,24 tỷ USD trong năm 2023. Kim ngạch xuất khẩu sầu riêng trong năm 2023 tăng gấp 5 lần so với năm 2022 và gấp 10 lần so với năm 2021.

Đáng chú ý, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc trong năm 2023 tăng 1.036% về giá trị và tăng 1.107% về lượng so với năm 2022. Nhờ đó, thị phần sầu riêng của Việt Nam trong tổng lượng nhập Trung Quốc từ 5% năm 2022 tăng mạnh lên 34,6% năm 2023.

TS. Nguyễn Thành Trung hiện đang là giảng viên Trường Đại học Fulbright Việt Nam cho biết nhu cầu mạnh mẽ đã đẩy một số nông dân rời xa các mặt hàng chủ lực có giá trị thấp hơn và tạo ra thu nhập ít hơn, trong khi chính quyền địa phương quay lại sản xuất sầu riêng do doanh thu thuế tăng.

"Chính phủ muốn nông dân Việt Nam xuất khẩu nhiều sầu riêng hơn và bản thân nông dân cũng thấy rằng Trung Quốc là thị trường lớn", TS. Nguyễn Thành Trung nói.

Thitinan Pongsudhirak, giám đốc điều hành của Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc tế tại Đại học Chulalongkorn ở Bangkok cho biết, việc chính phủ Thái Lan tập trung vào chất lượng là hợp lý vì sầu riêng của nước này vốn đã có tính cạnh tranh tương đối về chất lượng và giá cả.

Ông nói: "Doanh số bán sầu riêng đang nhanh chóng trở thành nguồn thu nhập xuất khẩu chính của Thái Lan.

"Vì Trung Quốc là khách hàng mua lớn nhất với thị trường khổng lồ, nên xuất khẩu sầu riêng cuối cùng sẽ thúc đẩy quan hệ thương mại và quan hệ đối tác kinh tế Thái-Trung".

(Nguồn: SCMP)