Năm 2024, Hội Nữ trí thức Việt Nam đã ghi dấu ấn đậm nét với những hoạt động thiết thực, góp phần nâng cao vị thế của đội ngũ nữ trí thức Việt Nam. Nhìn lại hành trình một năm đầy ý nghĩa và tìm hiểu những định hướng mới trong năm tới, phóng viên tạp chí Phụ nữ Mới đã có cuộc trao đổi với GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam.

GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam

PV: Thưa GS.TS Lê Thị Hợp, bà đánh giá thế nào về hoạt động của Hội Nữ trí thức Việt Nam trong năm qua? Những thành tựu nào khiến bà cảm thấy tự hào nhất?

GS.TS Lê Thị Hợp: Năm 2024, Hội Nữ trí thức Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Chúng tôi đã tập trung vào các hoạt động nâng cao vai trò của nữ trí thức trong nghiên cứu khoa học, công nghệ, đồng thời tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội. Về tham gia tư vấn, phản biện, Hội đã tích cực đóng góp ý kiến vào các vấn đề liên quan đến nữ giới, bình đẳng giới và các lĩnh vực kinh tế xã hội. Hội đã tổ chức nhiều hội thảo khoa học, tạo diễn đàn để các nữ trí thức chia sẻ kinh nghiệm và những kết quả nghiên cứu. Để nâng cao nhận thức và sử dụng công cụ sở hữu trí tuệ (SHTT) trong nghiên cứu khoa học và sản xuất kinh doanh, Hội đã tổ chức một số lớp đào tạo về SHTT cho các nữ khoa học, nữ doanh nhân và hội thảo phối hợp với Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO)… Chúng tôi rất mừng khi 08 nữ khoa học có sáng chế tham gia Triển lãm Quốc tế về sáng chế của phụ nữ tại Hàn Quốc với 12 sáng chế và đã đạt 13 giải (01 giải Semi-Grand Prize, 01 giải đặc biệt, 04 Huy chương Vàng, 05 huy chương Bạc và 02 Huy chương Đồng). Ngoài ra, Hội còn hỗ trợ, kết nối, giới thiệu 02 nữ khoa học - hội viên đã được duyệt đề tài Nghị định thư với Italia và sẽ triển khai trong năm 2025…

Coi trọng việc phát triển tổ chức, trong năm qua, Hội đã thành lập thêm nhiều chi hội, thu hút thêm hội viên, qua đó mở rộng mạng lưới và tăng cường sức mạnh. Đến nay đã có gần 6.000 hội viên sinh hoạt tại 8 hội địa phương, 33 chi hội, 02 trung tâm và 01 tạp chí.

Điểm nhấn quan trọng nhất, góp phần nâng cao vị thế của Hội ở trong nước và quốc tế là việc tổ chức thành công Hội nghị Mạng lưới các nhà khoa học nữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương (INWES-APNN) 2024. Hội nghị INWES-APNN 2024 tổ chức tại Hà Nội đã được TS Sarah Peers, Chủ tịch INWES đánh giá là một trong những hội nghị tổ chức hoành tráng và thành công nhất mà bà đã tham dự.

Trong thời gian diễn ra Hội nghị Mạng lưới các nhà khoa học nữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp kiến đại diện các đại biểu tham dự Hội nghị. Được biết tại  buổi tiếp kiến này, Hội Nữ trí thức Việt Nam đã đề nghị việc “Thành lập Quỹ hỗ trợ các nữ khoa học trẻ trong nghiên cứu khoa học và khởi nghiệp”?

GS.TS Lê Thị Hợp:  Đúng. Chúng tôi đã đề nghị việc này. Tại cuộc gặp mặt, Thủ tướng đã khẳng định: Hội Nữ trí thức Việt Nam đã từng bước thể hiện vai trò hạt nhân tập hợp đoàn kết, phát huy sức sáng tạo của đội ngũ nữ trí thức, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam cũng như cho hoạt động của Mạng lưới các nhà khoa học và kỹ sư nữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ Việt Nam đề cao và thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học, chuyển giao, ứng dụng công nghệ hiện đại để phát triển đất nước. Chính phủ Việt Nam tạo mọi điều kiện thuận lợi để đội ngũ trí thức, trong đó có nữ trí thức, phát huy tối đa năng lực, tâm huyết của mình cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các nữ trí thức, các nhà khoa học nữ tham gia các hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chụp ảnh lưu niệm với các nữ khoa học tham dự Hội nghị APNN 2024 tại buổi tiếp kiến.

Thủ tướng cũng bày tỏ mong muốn “có được ngày càng nhiều thành quả thiết thực, ý nghĩa hơn nữa của Mạng lưới các nhà khoa học và kỹ sư nữ quốc tế nói chung, của Hội Nữ trí thức Việt Nam nói riêng, đóng góp ngày càng to lớn cho việc phát triển đất nước và xây dựng khu vực châu Á - Thái Bình Dương, cũng như cho một thế giới hòa bình, công bằng, nhân văn, nhân ái, văn minh và phát triển bền vững”. Đối với đề nghị của Hội Nữ trí thức Việt Nam về việc “Thành lập Quỹ hỗ trợ các nữ khoa học trẻ trong nghiên cứu khoa học và khởi nghiệp”, Thủ tướng Phạm Minh Chính giao cho Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Bộ trưởng Bộ Tài chính nghiên cứu thành lập Quỹ theo các quy định của pháp luật.

Theo bà, yếu tố nào đã góp phần vào những thành công của Hội Nữ trí thức trong năm 2024?

GS.TS Lê Thị Hợp: Thành công của Hội là nhờ sự đoàn kết, nỗ lực của toàn thể hội viên, sự quan tâm của các cấp chính quyền và sự ủng hộ của các tổ chức xã hội. Bên cạnh đó, việc xác định đúng định hướng, xây dựng các chương trình hoạt động thiết thực, hiệu quả và sự tăng cường hợp tác quốc tế cũng là yếu tố quan trọng. Lời khen ngợi của Thủ tướng Chính phủ về vai trò hạt nhân của Hội Nữ trí thức Việt Nam trong việc tập hợp và phát huy sức sáng tạo của đội ngũ nữ trí thức thực sự là một nguồn động viên lớn đối với chúng tôi. Điều này khẳng định rằng những đóng góp của nữ trí thức đang được Đảng và Nhà nước ghi nhận và đánh giá cao. Nó cũng là động lực để chúng tôi tiếp tục phấn đấu, không ngừng hoàn thiện mình và đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển của đất nước”.

Đại học là nơi sáng tạo, nghiên cứu của nhà khoa học. Tuy nhiên, ý tưởng từ giảng đường, phòng thí nghiệm ra thị trường rất gian truân, đặc biệt là các thủ tục hành chính, quy định tài chính... mất rất nhiều thời gian. Hội Nữ trí thức Việt Nam là ngôi nhà chung của gần 6000 nữ trí thức, bà nghĩ gì về điều này?

GS.TS Lê Thị Hợp: Tôi là một nhà khoa học và tôi hiểu rõ những rào cản này. Quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học cần đăng ký “Bằng sở hữu trí tuệ công nhận các kết quả/sản phẩm nghiên cứu khoa học, công nghệ”, tuy nhiên, thủ tục về định giá tài sản trí tuệ, xác định việc góp vốn, thoái vốn... thực hiện tính bằng năm. Nhà đầu tư họ cần thời gian nhanh hơn, nên sẽ rất dễ rời đi vì quy trình, thủ tục. Hạn chế này có khi khiến nhà khoa học phải rời nhà trường ra ngoài. Với nhà đầu tư, khi có đội ngũ nghiên cứu đi cùng, họ sẵn sàng đồng hành để thương mại hóa. Nhà khoa học có lợi thế là rất hiểu sản phẩm mình nghiên cứu. Nhưng khi kinh doanh không chỉ dừng lại ở điều này vì một dự án khởi nghiệp không chỉ có sản phẩm mà là quản trị, nhân sự, marketing đưa sản phẩm ra thị trường.

Vậy, Hội có những hoạt động gì để hỗ trợ nữ trí thức trẻ khởi nghiệp?

GS.TS Lê Thị Hợp phát biểu tại buổi các đại biểu tiêu biểu tham dự Hội nghị APNN 2024 tiếp kiến Thủ tướng Phạm Minh Chính

GS.TS Lê Thị Hợp: Nếu nghiên cứu khoa học thành công nhưng chỉ dừng lại trong phòng nghiên cứu thì đó là lãng phí lớn về tài nguyên trí tuệ. Còn sản phẩm phục vụ đời sống mà thiếu hàm lượng tri thức khoa học thì sản phẩm không đủ chất lượng, không mới mẻ. Để kết nối người nghiên cứu khoa học và người kinh doanh là cả một nghệ thuật thương thảo. Hội Nữ trí thức Việt Nam có 2 đơn vị thành viên là Trung tâm Ứng dụng Khoa học và Khởi nghiệp COSTAS và tạp chí Phụ nữ Mới. COSTAS là cầu nối giữa các nhà khoa học nữ và doanh nghiệp. Được thành lập năm 2017, đến nay, COSTAS đã giúp kết nối và chuyển giao nhiều kết quả nghiên cứu và sản phẩm KHCN của các nữ khoa học với các doanh nghiệp để có thể đưa các sản phẩm ra thị trường. Đồng thời, trung tâm cũng là nơi ươm mầm cho các nữ khoa học có tinh thần doanh nghiệp khởi nghiệp bằng các kết quả nghiên cứu của mình. Tính đến năm 2024, Hội đã hỗ trợ được 05 nữ khoa học trẻ khởi nghiệp. Trong đó, Hội giới thiệu và hỗ trợ 01 nữ khoa học khởi nghiệp đạt giải Ba của cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh” năm 2024 và lọt vào Top 60 của cuộc thi tìm kiếm tài năng khởi nghiệp sáng tạo quốc gia Techfest Việt Nam 2024.

Tạp chí Phụ nữ Mới là kênh truyền thông quan trọng để giới thiệu, quảng bá các kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học trẻ. Qua kênh truyền thông này, doanh nghiệp và các nhà khoa học cũng có thêm nhiều cơ hội tiệm cận nhau.

Với những kết quả đã đạt được, Hội đã đặt ra những mục tiêu gì cho năm 2025?

GS.TS Lê Thị Hợp: Năm 2025, Hội sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm. Thứ nhất, chúng tôi sẽ tập trung chuẩn bị cho Đại hội đại biểu Hội Nữ trí thức Việt Nam lần thứ IV, nhiệm kỳ 2026-2031. Song song với đó, tiếp tục đẩy mạnh công tác phát triển tổ chức Hội, đặc biệt là ở các địa phương. Đồng thời, tăng cường các hoạt động nghiên cứu khoa học, thương mại hóa kết quả nghiên cứu, hỗ trợ nữ trí thức khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Mở rộng hợp tác quốc tế, tăng cường giao lưu với các tổ chức quốc tế và các tổ chức nữ trí thức Việt Nam trên thế giới.

Xin cảm ơn bà đã dành thời gian chia sẻ. Chúc Hội Nữ trí thức Việt Nam đạt được nhiều thành công hơn nữa trong thời gian tới.