Cha mẹ dạy con, học cách yêu thương bản thân và trưởng thành bằng chính đôi chân mình

Một trong những lời dạy đầu tiên cha mẹ thường nhắc con là hãy biết trân trọng và chăm sóc chính mình. “Con phải biết yêu bản thân thì người khác mới yêu thương con đúng mực.” Thông điệp này không phải lời nói suông, mà phản ánh quy luật tự nhiên của mọi mối quan hệ.

Trong thực tế, những đứa trẻ biết lắng nghe cảm xúc, hiểu giá trị của bản thân sẽ dễ dàng đặt ra giới hạn trong các mối quan hệ. Chúng ít bị tổn thương bởi áp lực so sánh hay chạy theo kỳ vọng của người khác. Một nghiên cứu của Đại học Harvard (Mỹ) cho thấy, những thanh thiếu niên có thói quen tự chăm sóc bản thân từ ngủ đủ giấc, ăn uống điều độ đến duy trì sở thích cá nhân thường có sức khỏe tinh thần tốt hơn và khả năng xây dựng mối quan hệ tích cực bền vững hơn.

Ngược lại, nếu một đứa trẻ lớn lên trong sự bỏ bê cảm xúc cá nhân, chỉ quen với việc chiều lòng người khác, chúng dễ đánh mất chính mình. Khi trưởng thành, những đứa trẻ này có nguy cơ rơi vào trạng thái tự ti, thiếu tự tin và phụ thuộc vào sự công nhận từ bên ngoài.

Cha mẹ, bằng chính cách sống hằng ngày, chính là tấm gương để con soi chiếu. Khi con thấy mẹ vẫn dành thời gian đọc sách dù bận rộn, hay thấy cha duy trì thói quen thể thao, con sẽ hiểu rằng việc chăm sóc bản thân không phải ích kỷ, mà là trách nhiệm.

Song song với việc dạy con yêu thương bản thân, cha mẹ cũng cần dạy con biết tự lập, đứng vững trước khó khăn. “Hãy đứng lên bằng chính đôi chân của mình những khi cần thiết” là lời nhắc nhở để con không phụ thuộc hoàn toàn vào sự che chở của cha mẹ.

Trong xã hội hiện đại, trẻ em được bao bọc quá mức thường thiếu kỹ năng tự giải quyết vấn đề. Chẳng hạn, nhiều bậc phụ huynh sẵn sàng làm hộ con mọi việc từ dọn đồ chơi, làm bài tập đến giải quyết mâu thuẫn với bạn bè. Điều này vô tình tước đi cơ hội để con rèn luyện bản lĩnh.

Tự lập không có nghĩa là để con “tự bơi” giữa dòng đời, mà là tạo cơ hội để con thử, sai, rồi rút kinh nghiệm. Khi đứa trẻ biết tự đứng dậy sau cú ngã đầu đời một điểm số thấp, một lần tranh cãi với bạn hay thất bại trong hoạt động ngoại khóa đó chính là nền tảng của trưởng thành.

Các chuyên gia giáo dục khuyến nghị cha mẹ nên khuyến khích con làm những việc phù hợp độ tuổi tự chuẩn bị cặp sách, phụ giúp việc nhà, đưa ra quyết định nhỏ trong gia đình. Chính những trải nghiệm đời thường này sẽ dần tạo cho con sự tự tin và năng lực ứng phó khi đối diện với khó khăn lớn hơn trong tương lai.

Yêu thương bản thân và tự lập tưởng chừng là hai khía cạnh khác nhau, nhưng thực tế lại bổ trợ cho nhau. Một đứa trẻ biết chăm sóc bản thân sẽ có nền tảng sức khỏe và tinh thần vững vàng để tự lập. Ngược lại, khi trải qua những thử thách và học cách đứng lên bằng đôi chân mình, trẻ càng thêm trân trọng giá trị bản thân.

Điều quan trọng là cha mẹ phải kiên nhẫn và nhất quán. Không thể chỉ dạy con “hãy yêu bản thân” trong khi chính cha mẹ thường xuyên tự trách móc, bỏ bê sức khỏe. Không thể khuyên con “hãy tự lập” nhưng lại làm thay con mọi việc. Lời nói sẽ trở nên sáo rỗng nếu không đi cùng hành động.

Hai thông điệp này không chỉ dành riêng cho việc dạy con, mà còn phản chiếu những giá trị phổ quát của xã hội. Một cộng đồng khỏe mạnh được hình thành từ những cá nhân biết tôn trọng bản thân và biết đứng vững trước khó khăn. Khi mỗi người học được cách đối xử tốt với mình, họ cũng sẽ đối xử nhân văn hơn với người khác. Và khi mỗi người có khả năng tự lập, cả tập thể sẽ vững vàng trước thử thách.

Nuôi dạy con không có công thức chung, nhưng có những nguyên tắc cơ bản vượt thời gian. Trong đó, dạy con biết yêu thương bản thân và biết đứng lên bằng đôi chân mình chính là hai bài học quan trọng nhất. Chúng không chỉ giúp con trưởng thành, mà còn giúp gia đình và xã hội có thêm những công dân tự tin, nhân ái và bản lĩnh.

Đó cũng là những điều tốt nhất mà cha mẹ để lại cho con không phải của cải vật chất, mà là sức mạnh nội tâm để bước đi trong hành trình dài của cuộc đời.