TS. Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phát biểu tại Hội thảo - Ảnh: VGP/Thu Giang

Ngày 24/4, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp với Học viện Tổng thống Liên bang Nga tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế "Việt Nam - Liên bang Nga: Quá khứ - Hiện tại - Tương lai". Sự kiện mang ý nghĩa đặc biệt nhằm kỷ niệm những ngày lễ lớn của hai dân tộc và kỷ niệm 75 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, trải qua 75 năm, quan hệ Việt Nam - Liên Xô và sau này là quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga đã không ngừng được vun đắp và phát triển.

Trên nền tảng tin cậy chính trị, tình hữu nghị chân thành, ủng hộ lẫn nhau, 2 quốc gia không ngừng thúc đẩy quan hệ hợp tác trên nhiều lĩnh vực và đạt được nhiều kết quả to lớn.

Về chính trị, ngoại giao, hai bên duy trì các cơ chế đối thoại chiến lược thường niên, thường xuyên trao đổi các đoàn cấp cao. Đặc biệt, trong chuyến thăm lần thứ 5 tới Việt Nam của Tổng thống Nga Vladimir Putin (năm 2024), hai nước đã thông qua Tuyên bố chung và ký kết nhiều văn kiện hợp tác giữa chính phủ, bộ, ngành, doanh nghiệp hai nước, trong đó có Chương trình hợp tác giữa Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam và Học viện Tổng thống Liên bang Nga.

Hợp tác về quốc phòng, an ninh được duy trì với độ tin cậy cao thông qua các cơ chế tham vấn, đối thoại chiến lược thường niên góp phần tăng cường năng lực phòng vệ và duy trì môi trường hòa bình, ổn định tại khu vực.

Về kinh tế, thương mại, hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga đang ghi nhận những chuyển biến tích cực, năm 2024, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đạt 4,59 tỷ USD, tăng 26,4% so với năm 2023. Việt Nam tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Nga ở khu vực Đông Nam Á, trong khi Nga luôn là một trong các đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam.

Việt Nam hiện có một số dự án đầu tư lớn trên lãnh thổ Nga với tổng vốn đầu tư trực tiếp đạt 3,2 tỷ USD, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như khai thác dầu khí, sản xuất các sản phẩm sữa, ngân hàng, nhà ở thương mại.

Trong khi đó, Nga hiện có hơn 160 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đầu tư gần 1 tỷ USD, phân bổ chủ yếu trên các lĩnh vực năng lượng, dầu khí, hạ tầng giao thông, góp phần quan trọng phát triển công nghiệp và nâng cao năng lực hạ tầng tại Việt Nam.

Hợp tác về văn hóa, giáo dục, đào tạo, giao lưu nhân dân có nhiều bước phát triển tích cực, ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất hơn, góp phần gắn kết tình hữu nghị giữa 2 nước...

Hội thảo quốc tế "Việt Nam - Liên bang Nga: Quá khứ - Hiện tại - Tương lai" - Ảnh: VGP/Thu Giang

Theo TS. Phan Chí Hiếu, bối cảnh thế giới đang có nhiều biến động phức tạp, khó lường, đặt ra nhiều thách thức cho cả Việt Nam và Liên bang Nga. Vì vậy, Hội thảo hôm nay có ý nghĩa quan trọng, là dịp để cùng khẳng định mối quan hệ tốt đẹp giữa hai đất nước, hai dân tộc qua chặng đường 75 năm; làm sâu sắc hơn và thúc đẩy mạnh mẽ mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam - Liên bang Nga.

Ông Gennady Bezdetko, Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam khẳng định mặc dù có những biến động địa chính trị trên thế giới, quan hệ Việt Nam – Liên bang Nga vẫn tiếp tục phát triển tích cực và không ngừng được củng cố.

Đại sứ Gennady Bezdetko cũng nhấn mạnh vai trò của cộng đồng khoa học hai nước trong việc xây dựng các đề án nghiên cứu, đưa ra những khuyến nghị chiến lược cho lãnh đạo cấp cao, đóng góp quan trọng vào việc ứng phó hiệu quả trước các thách thức toàn cầu.

Trong khi đó, ông Andrey Margolin, Phó Giám đốc Học viện Tổng thống Liên bang Nga cho biết, Học viện sẵn sàng mở rộng hợp tác với Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, cùng tìm kiếm cơ chế hợp tác mới, đóng góp vào sự phát triển toàn diện của quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Chia sẻ về một trong những biểu tượng của hợp tác song phương, Thiếu tướng Đặng Hồng Triển, Tổng Giám đốc Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga cho biết, Trung tâm được thành lập năm 1988 trên cơ sở Hiệp định liên Chính phủ. Hiện nay, Trung tâm đã từng bước vươn lên trở thành một tổ chức khoa học công nghệ đa ngành, liên ngành có vị thế và uy tín tại Việt Nam và Liên bang Nga.

Tham gia hoạt động nghiên cứu chung của Trung tâm có hơn 50 viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ hợp công nghiệp quốc phòng của Liên bang Nga. Hàng năm, có khoảng gần 300 cán bộ khoa học, chuyên gia Nga sang Việt Nam thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ. Hàng trăm cán bộ khoa học Việt Nam và chuyên gia Nga đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, tiến sĩ khoa học dựa trên kết quả nghiên cứu khoa học được thực hiện tại Trung tâm.

Không chỉ đạt được thành tựu nổi bật trong nghiên cứu khoa học, Trung tâm cũng tham gia tích cực, hiệu quả vào công tác đối ngoại của đất nước, đối ngoại quốc phòng.

Thiếu tướng Đặng Hồng Triển tin tưởng rằng mối quan hệ giữa hai nước sẽ tiếp tục phát triển năng động và bền vững, trong đó hợp tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ và khoa học xã hội nhân văn sẽ là chìa khóa để tạo ra cơ hội mới cho cả hai bên.

Trong khuôn khổ hội thảo đã diễn ra phiên họp toàn thể với chủ đề "Quan hệ Việt Nam – Liên bang Nga trong bối cảnh thách thức địa chính trị " và 2 phiên thảo luận "Cơ hội hợp tác Việt - Nga trong thời đại số" và "Quan hệ Việt Nam – Liên bang Nga theo quan điểm lịch sử".

Các đại biểu đã tập trung phân tích làm rõ những cơ hội và thách thức đặt ra đối với hai quốc gia trong bối cảnh mới; chia sẻ các kinh nghiệm của Liên bang Nga trong tiến trình phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, nhất là trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn; đồng thời đề xuất các giải pháp thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam - Liên bang Nga trong thời gian tới.