Lạm phát tăng do giá dầu có xu hướng tăng trở lại, giá hàng hóa thiết yếu cũng đang tăng do cầu tiêu dùng phục hồi. Do dịch bệnh, một số mặt hàng trở nên khan hiếm, ví dụ như container hay dịch vụ logistic cũng nẩy giá lên, dẫn đến mặt bằng giá hàng hóa tăng.

Tại Việt Nam, dự báo áp lực lạm phát có thể cao hơn so với năm ngoái; khoảng 3,5-3,7%, cao hơn so với mức 3,2% vào năm ngoái. Do đó, NHNN cần phải điều hành thận trọng lãi suất

Lãi suất thời gian vừa qua đã xuống mức rất thấp khiến dòng tiền dịch chuyển giữa các kênh đầu tư, trong đó có sự dịch chuyển dòng tiền sang kênh bất động sản, chứng khoán và tiền kỹ thuật số. Điều này dẫn đến rủi ro bong bóng tài sản hình thành và lớn hơn trên toàn cầu.

Nếu tiếp tục giảm thì lãi suất sẽ quá thấp khiến dòng tiền chảy sang các kênh đầu tư khác rủi ro hơn. Điều này một mặt khiến thanh khoản hệ thống ngân hàng khó khăn hơn, một mặt khiến dòng vốn không đi vào sản xuất kinh doanh nên khó kích thích tăng trưởng kinh tế lâu dài.

Từ đầu tháng 3 đến nay, một số ngân hàng đã điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi với khách hàng cá nhân, mức tăng khoảng 0,1-0,5%/năm nhưng vẫn giữ nguyên lãi suất tiền gửi với khách hàng tổ chức.

Đặt trong bối cảnh lạm phát có dấu hiệu tăng trở lại, nhiều dự báo trên thị trường cho rằng mặt bằng lãi suất có thể tăng lên trong thời gian tới, đặc biệt là khi các hoạt động kinh tế sôi động, cầu tín dụng tăng lên.

Các Ngân hàng thương mại (NHTM) đã giảm khá nhanh mức lãi suất huy động. Cuối năm 2020, lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng trong khối Big4 phổ biến ở mức 3,3 - 3,4%/năm; kỳ hạn huy động 6 tháng phổ biến 3,9 - 4%/năm, kỳ hạn huy động từ 12 tháng trở lên phổ biến 5,4 - 5,6%/năm.

Lãi suất huy động của khối NHTM cổ phần thấp nhất ở mức 3%/năm, phổ biến dao động 3,5 3,9%/ năm với kỳ hạn 3 tháng, 5 - 6,1% với kỳ hạn 6 tháng và cao nhất từ 7,1 - 7,3%/năm%/năm với kỳ hạn từ 12 tháng trở lên.

Tuy nhiên, mức lãi suất cho vay lại giảm có tính nhỏ giọt. Cụ thể, lãi suất cho vay ngắn hạn phổ biến ở mức 7,5 - 9%/năm, lãi cho vay trung dài hạn vẫn 9,5 - 11%/năm.

Do đó, NIM (chênh lệch giữa lãi suất cho vay với lãi suất huy động bình quân) của quý II/2020 là 3,28% nhưng sang quý III tăng lên ở mức 3,67% cao nhất trong 12 quý liên tiếp và kết thúc năm thì nhiều ngân hàng vẫn báo lãi lớn.

Điều này một mặt khiến thanh khoản hệ thống ngân hàng khó khăn hơn, một mặt khiến dòng vốn không đi vào sản xuất kinh doanh nên khó kích thích tăng trưởng kinh tế lâu dài.

Điểm cốt lõi trong kinh doanh tính toán lãi suất đầu vào của NHTM thì chi phí dự phòng rủi ro cho khoản nợ xấu sẽ là thành tố của giá vốn đầu vào. Với nợ xấu của giai đoạn trước còn lại cộng với nợ xấu tiềm ẩn từ ảnh hưởng đại dịch Covid-19 sẽ làm cho lãi suất cho vay khó lòng giảm nổi trong thời gian tới.

Gần đây tình trạng sốt đất xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành. Chứng khoán tăng điểm khá mạnh cho thấy dòng tiền đang chảy mạnh vào hai thị trường này sẽ làm suy giảm khả năng huy động vốn của hệ thống ngân hàng, báo hiệu chu kỳ giảm của lãi suất huy động và cho vay là không còn.