Ngô Kiện Hùng, hay Chien-Shiung Wu là một nhà vật lý học người Mỹ gốc Trung Quốc

Ngô Kiện Hùng, (Chien-Shiung Wusinh) ngày 31 tháng 5 năm 1912 tại Lưu Hà, Giang Tô, Trung Quốc. Sinh ra trong một gia đình trí thức, Ngô Kiện Hùng sớm bộc lộ năng khiếu về toán học và khoa học tự nhiên. Bà theo học tại các trường đại học danh tiếng ở Trung Quốc và sau đó du học tại Mỹ. Tại Mỹ, bà đã hoàn thành xuất sắc chương trình tiến sĩ vật lý tại Đại học California, Berkeley. Ngô Kiện Hùng kết hôn với Luke Chia-Liu Yuan và có hai người con. Bà qua đời vào ngày 16 tháng 2 năm 1997, để lại một di sản khoa học vô cùng quý giá.

Thí nghiệm Wu (1956): Đây là thí nghiệm mang tính bước ngoặt, chứng minh rằng định luật bảo toàn chẵn lẻ không đúng trong tương tác yếu. Trước đó, người ta tin rằng các định luật vật lý hoạt động giống nhau bất kể hệ thống được quan sát như thế nào (ví dụ: như trong gương). Thí nghiệm của Ngô Kiện Hùng đã bác bỏ quan niệm này, mở đường cho những hiểu biết sâu hơn về cấu trúc của vũ trụ.

Nghiên cứu về phân rã beta: Bà có những đóng góp quan trọng trong việc nghiên cứu phân rã beta, một loại phóng xạ.

Tham gia Dự án Manhattan: Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, bà tham gia Dự án Manhattan, dự án bí mật của Mỹ nhằm phát triển bom nguyên tử. Bà đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề kỹ thuật liên quan đến quá trình làm giàu uranium.

Mặc dù những đóng góp to lớn, Ngô Kiện Hùng chưa bao giờ được trao giải Nobel. Giải Nobel Vật lý năm 1957 được trao cho Lý Chính Đạo và Dương Chấn Ninh cho công trình lý thuyết về sự vi phạm bảo toàn chẵn lẻ, dựa trên nền tảng thí nghiệm của Ngô Kiện Hùng. Điều này đã gây ra nhiều tranh cãi và bất bình trong giới khoa học.

Bà là một nhà khoa học tiên phong, đặc biệt là đối với phụ nữ trong lĩnh vực khoa học vào thời điểm đó. Bà nhận được nhiều giải thưởng và vinh dự khác, bao gồm Giải Wolf về Vật lý năm 1978.

Ngô Kiện Hùng là một nhà vật lý xuất sắc với những đóng góp quan trọng cho vật lý hạt nhân và vật lý thực nghiệm. Thí nghiệm Wu của bà đã thay đổi hiểu biết của chúng ta về các định luật cơ bản của vũ trụ.

Mặc dù không được trao giải Nobel, bà vẫn được công nhận là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất của thế kỷ 20.

Ngô Kiện Hùng là một tấm gương sáng cho các thế hệ nhà khoa học, đặc biệt là phụ nữ. Câu chuyện của bà là một minh chứng cho tài năng, sự kiên trì và tinh thần vượt khó. Bà đã và đang truyền cảm hứng cho hàng triệu người trên khắp thế giới.