Bấy lâu nay, sơn ta là chất liệu dân gian đã được người Việt và châu Á ứng dụng trong việc làm đồ mỹ nghệ hoặc trong kiến trúc. Việc sử dụng chất liệu này trong sáng tác tranh sơn mài cũng được các thế hệ thầy trò Trường Mỹ thuật Đông Dương (tiền thân của Đại học Mỹ thuật Việt Nam ngày nay) sớm thực hiện, dù chất liệu này khá khó sử dụng.

Phụ nữ là hình tượng chủ yếu được thể hiện trong các tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Hải Nam

Sự khó đó thể hiện ở việc sáng tác tranh sơn mài cần phải vẽ nhiều lớp, kết hợp với nhiều lần dát vàng, bạc và chỉ khô trong môi trường ẩm. Tác phẩm hoàn thiện qua nhiều lần như thế, rồi mài mặt tranh, và tiếp đó, mới vẽ lớp tiếp theo. Quá trình sáng tác chỉ dừng lại khi người nghệ sĩ thấy bức tranh đạt được hiệu ứng bóng, phẳng, sâu, các lớp màu hòa quyện, ẩn hiện, thể hiện đúng dụng ý nghệ thuật của mình.

Theo họa sĩ Nguyễn Hải Nam: “Chính vì yêu cầu cao về kỹ thuật như vậy nên người mới sử dụng chất liệu sơn mài có thể gặp nhiều lúng túng và cảm thấy gò bó. Nhưng hiệu quả sau quá trình mài và vẻ đẹp tự thân của chất liệu tạo nhiều sức hút cho người vẽ và cho người thưởng thức”. Sau một quá trình tìm tòi và sáng tác trên nhiều chất liệu như sơn dầu, lụa, giấy dó hay khắc gỗ…, chất liệu sơn mài đã đem lại cho họa sĩ Nguyễn Hải Nam nhiều cảm hứng và sáng tác được nhiều tác phẩm ấn tượng.

Một số tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Hải Nam:

Ở triển lãm cá nhân tổ chức vào dịp cuối năm 2024 này, họa sĩ Nguyễn Hải Nam trưng bày nhiều tranh với hình tượng chủ yếu là phái đẹp trên nền bối cảnh của những khu vườn mộng mơ, trữ tình, ắp đầy hoa lá, cây cỏ rung rinh, biến ảo miên man. Cảm xúc của họa sĩ như bị cuốn theo bởi ký ức trong suối nhạc lặng thầm của tình yêu cuộc sống, với những tác phẩm “Giao mùa”, “Giấc trưa hè”, “Khúc nhạc mùa hè”, “Gió mùa hè”…

Trong triển lãm có một số tranh họa sĩ dùng hình của quạt giấy sắp xếp theo nhịp điệu. Trên những hình mảng của những chiếc quạt giấy được đặc tả đó, họa sĩ đưa vào tràn ngập hoa lá, gió mây… Tổng thể tác phẩm gợi cho người xem mơ về những ngày xưa cũ, với những ký ức, hoài niệm của từng người.

Có thể thấy, dù làm việc với chất liệu sơn mài truyền thống cần trải qua nhiều công đoạn và sự tỉ mỉ kiên nhẫn của người nghệ sĩ, nhưng mỗi bức tranh của họa sĩ Nguyễn Hải Nam vẫn biểu đạt sự phóng khoáng, bay bổng của cảm xúc. Chính điều này khiến đứng trước mỗi bức tranh của anh, người xem như được sống chậm lại, cảm nhận thật sâu lắng những vẻ đẹp vừa quen, vừa lạ của cuộc sống thường ngày.

Họa sĩ Nguyễn Hải Nam sinh năm 1973 tại Sơn La, tốt nghiệp Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 2002, là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam và Trung tâm UNESCO Mỹ thuật Hà Nội, đồng thời là thành viên nhóm Sơn ta Việt Nam. Sau nhiều lần tham gia triển lãm nhóm (chủ yếu ở Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh cùng một số lần ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Đức, Pháp), đây là lần đầu họa sĩ Nguyễn Hải Nam triển lãm cá nhân, trưng bày 32 tác phẩm sáng tác trong gần 10 năm qua.

Các tác phẩm sơn mài của họa sĩ Nguyễn Hải Nam được trưng bày tại nhà triển lãm 29 Hàng Bài, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đến hết ngày 23/12.