Từ “người ngoài cuộc” trở thành người dẫn đầu

Lila Ibrahim, Giám đốc Vận hành (COO) đầu tiên của Google DeepMind, không phải là người đam mê máy tính ngay từ đầu. Thậm chí, trí tuệ nhân tạo hay lập trình cũng không phải là tình yêu đầu tiên của bà. Với bà, niềm đam mê lớn nhất là kỹ thuật – lĩnh vực bà tin đã trang bị cho mình những kỹ năng cần thiết để dẫn dắt một công ty hàng đầu về AI.

Trong một cuộc phỏng vấn với CNN, Ibrahim chia sẻ: “Tôi chọn ngành kỹ thuật điện vì cảm thấy nó là sự kết hợp giữa toán học, nghệ thuật và khoa học. Trong quá trình đó, tôi nhận ra mình rất thích làm việc với con người. Điều thú vị nhất trong sự nghiệp kỹ thuật của tôi là khả năng kết hợp tất cả những yếu tố này để mang lại một góc nhìn độc đáo vào mọi việc tôi làm.”

Lila Ibrahim đang phát biểu trên sân khấu ở Geneva, Thụy Sĩ vào năm 2023, đã nói một cách cởi mở về nhu cầu cân nhắc cẩn thận trong quá trình phát triển trí tuệ nhân tạo. Johannes Simon/Hình ảnh Getty

Bà cho biết, kỹ thuật đã dạy bà cách đặt câu hỏi: "Cái gì? Tại sao? Chúng ta đang cố gắng đạt được điều gì?" Nhờ vậy, bà hiểu rõ vấn đề trước khi đưa ra giải pháp thay vì áp dụng một cách bừa bãi.

Với tư cách là “người giải quyết vấn đề chuyên nghiệp,” một phần công việc của Ibrahim là “lo lắng” về các rủi ro và cách giảm thiểu chúng. Đồng thời, bà cũng tìm kiếm cơ hội và cách hỗ trợ chúng.

“Tôi cảm thấy mình gần như có một tiếng gọi đạo đức để đảm nhận vai trò này. Đột nhiên, mọi thứ trong quá khứ của tôi, dù kỳ lạ hay quanh co, đều trở nên hợp lý với vị trí hiện tại.”

Lớn lên trong một gia đình nhập cư với tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai, Ibrahim thường cảm thấy mình là “người ngoài cuộc.” Bà trải qua tuổi thơ ở Trung Tây nước Mỹ, thời gian là sinh viên trao đổi tại Nhật Bản, và những năm tháng học kỹ thuật điện tại Đại học Purdue, Indiana.

“Thời đó, trong ngành kỹ thuật không có nhiều phụ nữ. Bạn có thể đếm số lượng trên đầu ngón tay,” bà nhớ lại.

Tuy nhiên, thay vì xem điều này như một rào cản, Ibrahim đã biến góc nhìn khác biệt của mình thành một thế mạnh. Bà bắt đầu sự nghiệp tại Intel, sau đó chuyển sang làm việc ở một công ty đầu tư mạo hiểm và trở thành Chủ tịch kiêm COO của nền tảng học trực tuyến Coursera.

Năm 2018, bà nhận được lời mời từ DeepMind – một phòng thí nghiệm nghiên cứu AI mà Google mua lại năm 2014. Bà dành 50 giờ phỏng vấn để chắc chắn rằng mình hiểu rõ sứ mệnh và rủi ro của công việc này trước khi chính thức đảm nhận vai trò COO.

“Tôi thường tự hỏi: ‘Di sản mình để lại cho thế giới là gì?’ Cuối cùng, tôi nhận ra không có nơi nào tốt hơn DeepMind để xây dựng AI một cách có trách nhiệm.”

Ibrahim (ở giữa) cho biết cô luôn cảm thấy mình như một kẻ ngoài cuộc khi lớn lên ở vùng Trung Tây nước Mỹ. Ảnh: CNN

AlphaFold và những đóng góp vĩ đại

Tại Google DeepMind, một trong những thành tựu quan trọng nhất dưới sự dẫn dắt của Ibrahim là AlphaFold – công nghệ AI đột phá giải quyết bài toán dự đoán cấu trúc protein.

“Protein là nền tảng của sự sống. Nếu chúng ta hiểu được cách một protein gấp nếp, chúng ta có thể hiểu chức năng của nó và điều gì xảy ra khi nó bị lỗi. Điều này giúp nghiên cứu các bệnh như Alzheimer hay Parkinson – những vấn đề liên quan đến protein.”

AlphaFold giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu từ nhiều năm xuống chỉ còn vài phút và đã được công khai mã nguồn, cho phép các nhà khoa học toàn cầu truy cập miễn phí. Nhờ công nghệ này, hai đồng nghiệp của Ibrahim đã được trao giải Nobel Hóa học vào năm 2024.

“AlphaFold chỉ là bước đầu tiên. Chúng tôi còn nhiều dự án nghiên cứu tiềm năng trong các lĩnh vực sinh học, hóa học, vật lý và hơn thế nữa,” bà nói.

Lila Ibrahim, trong bức ảnh chụp cùng cha cô là Shawki Ibrahim, cho biết ông chính là người đã truyền cảm hứng để cô trở thành một kỹ sư điện. Ảnh: CNN

Trong suốt sự nghiệp, Ibrahim nhận được sự cố vấn từ nhiều người, bao gồm cựu CEO Intel Craig Barrett. Ông từng nói với bà:

“Những người tiên phong thường bị đâm sau lưng. Hãy dừng lại thỉnh thoảng, để tôi gỡ những mũi tên đó ra, để bạn có thể tiến nhanh hơn và xa hơn.”

Giờ đây, ở vị trí lãnh đạo, Ibrahim không chỉ gỡ “những mũi tên” sau lưng cho đội ngũ của mình, mà còn chịu trách nhiệm xây dựng một môi trường đa dạng hơn. Bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đưa các tiếng nói khác nhau – không chỉ về giới mà cả về địa lý, sắc tộc – vào lĩnh vực công nghệ ngay từ đầu.

“Tôi hy vọng thế hệ con gái tôi sẽ phá vỡ những giới hạn mà thế hệ tôi chưa thể đạt được. Tôi cũng cảm thấy trách nhiệm của mình là không chỉ đưa phụ nữ đi xa hơn mà còn mở đường cho tất cả mọi người.”

Với Lila Ibrahim, vai trò COO tại Google DeepMind không chỉ là một công việc mà còn là sứ mệnh. Từ việc phát triển công nghệ đột phá như AlphaFold đến cam kết xây dựng AI có trách nhiệm, bà đã chứng minh rằng sự kết hợp giữa trí tuệ, lòng đam mê và tinh thần trách nhiệm có thể mang lại những tác động lớn lao cho thế giới.