Có lẽ nhiều người sẽ ngạc nhiên với cái tên Nguyễn Thị Quốc Minh, cái tên nghe tưởng chừng không dành cho phụ nữ. TS. Quốc Minh giải thích: “Ba tôi tên là Nam nên đặt anh trai đầu của tôi tên là Việt. Nếu ghép tên ba tôi và anh tôi lại thì là Việt Nam. Đến khi sinh tôi, ông đặt cho tôi là Minh. Nếu ghép tên của hai anh em tôi lại thì thành Việt Minh – một cái tên rất cách mạng!”.

Quả vậy, sinh ra trong gia đình có truyền thống cách mạng, được sự dạy dỗ nghiêm túc và định hướng đúng đắn từ tuổi nhỏ nên TS. Quốc Minh luôn ý thức giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình. Năm 20227, chị tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại giỏi và được giữ lại làm giảng viên của trường Đại học Đồng Tháp. Đến tháng 2/2008, chị thi Thạc sĩ tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội và đỗ top 10 người cao điểm nhất của khóa Thạc sĩ năm đó. Tháng 12/2010, chị mang đến niềm tự hào, vinh dự lớn lao khi bảo vệ luận văn Thạc sĩ đạt điểm 10 tuyệt đối. Đầu năm 2012, chị bắt đầu vào học nghiên cứu sinh (NCS). Tháng 1/2017, cũng tại ngôi trường này, chị đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ. Hiện TS. Nguyễn Thị Quốc Minh đang là Giảng viên Khoa Văn học, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TPHCM.

TS. Nguyễn Thị Quốc Minh.

Là một tiến sĩ trẻ của chuyên ngành Lý luận và Phương pháp dạy học bộ môn Văn, TS. Nguyễn Thị Quốc Minh đã dành nhiều thời gian nghiên cứu về các vấn đề có liên quan đến đổi mới phương pháp dạy học môn Văn. Chị đã có nhiều bài đăng trên nhiều tạp chí khoa học, tạp chí chuyên ngành về việc vận dụng các phương pháp dạy học hiện đại, xây dựng giáo án như một nghệ thuật thu hút học sinh, vấn đề tích cực hóa câu hỏi đọc hiểu… những bài viết này đều được đông đảo giáo viên dạy Văn yêu thích và tìm đọc.

Bên cạnh các hoạt động chuyên môn về văn học thì TS. Nguyễn Thị Quốc Minh xuất hiện ở nhiều sự kiện, hội thảo khoa học về cộng đồng LGBT (đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới), trong đó bao gồm cả văn học LGBT. Đây là một việc làm có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, mang tính nhân văn khi mà hiện nay trong xã hội vẫn còn rất nhiều người chưa nhận thức đúng đắn về vấn đề này, vẫn còn nhiều sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người LGBT.

Hiện tại, nữ tiến sĩ trẻ cũng là chuyên gia về LGBT, được tổ chức SCI tin tưởng, thường xuyên mời đi tập huấn, báo cáo…. Cuối tháng 12/2020, chị xuất hiện tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Việt Nam học ngày nay” (VietNamese Studies Today) do Trường ĐH Sư phạm Hà Nội tổ chức với tham luận “Sự thay đổi quan niệm về LGBT trong xã hội Việt Nam đương đại: Văn học LGBT từ cấm kị, rụt rè đến cởi mở, thẳng thắn - Trường hợp tiểu thuyết của Bùi Anh Tấn”. Bài tham luận đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của các chuyên gia và đông đảo người tham dự. Hoặc tại Hội thảo “Thực hành, thực tập công tác xã hội: Kinh nghiệm quốc tế và thực tế ở Việt Nam” do Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn - ĐHQG TPHCM (12/2020), TS. Nguyễn Thị Quốc Minh cũng tham gia với bài tham luận “Nâng cao nhận thức cho cộng đồng về người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT)”… Đối với chị, việc nghiên cứu về cộng đồng LGBT cũng như LGBT trong văn học đến như một cơ duyên. Đó là vấn đề mới, ít được nghiên cứu. Ở Việt Nam tuy không quá khắt khe với người LGBT, nhưng sự nhìn nhận, đánh giá về họ thì vẫn còn nhiều phiến diện.

TS. Nguyễn Thị Quốc Minh trong một cuộc hội thảo.

Những đóng góp và nỗ lực của TS. Quốc Minh bước đầu đã thành công tại các diễn đàn khoa học quốc tế. Năm 2019, chị được Trường Saint Mary’s College of California (Mỹ) mời tham dự và báo cáo tại Hội thảo Khoa học do họ tổ chức. Đến năm 2020, chị tiếp tục được Trường University of Hawaii (Mỹ) mời tham dự Hội thảo khoa học quốc tế với các bài tham luận về LGBT trong văn học. Dấn thân vào một lĩnh vực mới đầy nhạy cảm cùng với nhiều định kiến, chắc chắn con đường nghiên cứu sẽ không dễ dàng và suôn sẻ. Tuy nhiên, trong chị vẫn đầy niềm tin về nhiệt huyết về công việc, sự lựa chọn của mình. Nữ TS bày tỏ: “Tôi vẫn biết rằng, khi chọn đi con đường mới thì dễ gặp những trở ngại, những khó khăn, nhất là khi đề cập đến cộng đồng LGBT là một vấn đề khá nhạy cảm. Hiện nay, có rất nhiều luồng ý kiến, quan niệm trái chiều nhau về LGBT, do đó những gập ghềnh, khó khăn kia chắc chắn còn nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, tôi vẫn tin vào bản thân mình, tin những gì mình làm xuất phát từ trái tim, từ sự say mê và đặc biệt đó là khoa học chân chính thì nhất định sẽ có những hoa thơm quả lành. Tôi tin và vui với công việc của mình”.

TS. Nguyễn Thị Quốc Minh tâm niệm: Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội, vì vậy chị muốn dành nhiều thời gian tuổi trẻ của mình để học tập, nghiên cứu và làm những điều mình yêu thích, những điều có ý nghĩa và giá trị cho chính bản thân và góp một phần lợi ích cho cộng đồng. Những nỗ lực của TS. Nguyễn Thị Quốc Minh như những bông hoa góp phần điểm tô cho cuộc sống thêm tươi đẹp hơn.